1 trong 12 dự án thua lỗ của Bộ Công Thương: Vừa "gượng dậy" lại “gục ngã”?

Nguy cơ "tắt lò"

Dự án nhà máy thép Việt – Trung là một trong 12 đại dự án thua lỗ , chậm tiến độ của ngành Công Thương. Dự án có tổng mức đầu tư 6.000 tỷ đồng. Sau khi đi vào hoạt động tháng 12/2014, dự án đã lỗ 91 tỷ đồng. Tình trạng thua lỗ tiếp tục kéo dài trong 2 năm tiếp theo khiến khoản lỗ lũy kế đến hết năm 2016 lên đến 1.077 tỷ đồng.

Nhà máy gang thép Lào Cai vẫn trong cơn "bĩ cực"

Bằng nhiều giải pháp và nỗ lực của Tổng công ty thép Việt Nam, của VTM, từ năm 2018, nhà máy đã làm ăn có lãi, đang trên đà gượng dậy để thoát khỏi "danh sách đen" thua lỗ , yếu kém thì dịch COVID-19 ập đến khiến đơn vị có nguy cơ thêm một lần "gục ngã". Theo báo cáo của nhà máy, trong 7 tháng đầu năm nay doanh thu đạt 2.274 tỷ, tuy nhiên lợi nhuận sau thuế đạt âm 339%.

Ông Trần Trọng Mạnh, Phó Tổng giám đốc Công ty khoáng sản và luyện kim Việt- Trung cho biết, nguyên nhân khiến cho Nhà máy gang thép Việt- Trung rơi vào cảnh khó khăn là do ảnh hưởng của dịch COVID-19 , giá bán phôi thép giảm sâu, sản lượng tiêu thụ giảm cùng với chưa tiêu thụ được quặng sắt khai thác từ mỏ Quý Xa dẫn đến dòng tiền thu về rất thấp.

"Bên cạnh đó, tình hình tài chính của VTM gặp rất nhiều khó khăn, do áp lực nộp ngân sách nhà nước rất lớn, cấp gói tín dụng mới từ Ngân hàng Vietinbank khó khăn khiến nhà máy gang thép Việt Trung không có vốn lưu động để sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, do phía Trung Quốc siết chặt cửa khẩu để chống dịch COVID-19 nên việc nhập khẩu đối lưu than cốc liên tục trong tình trạng không đáp ứng số lượng, lượng than cốc dự trữ trong kho thấp kỷ lục, luôn tiềm ẩn nguy cơ "tắt lò", ông Mạnh nói.

Giải pháp nào?

Theo quy định, đến ngày 31/12/2020, giấy phép khai thác mỏ sắt Quý Xa sẽ hết hạn, muốn gia hạn thì VTM phải thanh toán dứt điểm toàn bộ các khoản nợ ngân sách nhà nước, hoàn thành nghĩ vụ tài chính liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản. Trong khi đó, tình hình tài chính của VTM hiện nay rất "bết bát", cạn kiệt, không có khả năng thanh toán. Đến hết năm 2019, vốn chủ sở hữu là 1.325,9 tỷ đồng, tổng tài sản là 8.051,4 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 6.725,4 tỷ đồng, lỗ lũy kế 679,2 tỷ đồng.

Hiện nay, Công ty VTM còn nợ ngân sách nhà nước 957 tỷ đồng, nợ ngân hàng 3.667 tỷ đồng, nợ các nhà cung cấp 1.846 tỷ đồng, thiếu vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và chi phí tài chính cao. Vướng mắc cơ bản nhất hiện nay của Công ty VTM là không có nguồn tài chính để thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước (là nguyên nhân chính dẫn đến khả năng Nhà nước sẽ không gia hạn Giấy phép khai thác mỏ Quý Xa) và đáp ứng nhu cầu về vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tư.

Công nhân Công ty TNHH Khoáng sản và luyện kim Việt – Trung cho ra lò phôi thép.

Để tháo gỡ khó khăn cho nhà máy, tránh nguy cơ dừng hoạt động vì cạn kiệt tài chính, thiếu nguyên liệu đầu vào, hết hạn giấy phép khai thác mỏ sắt Qúy Xa, đại diện công ty gang thép mong muốn tỉnh Lào Cai hỗ trợ tạo điều kiện cho nhà máy được tăng chỉ tiêu xuất khẩu quặng sắt nhằm tháo gỡ khó khăn về tài chính; đẩy nhanh tiến độ thực hiện giai đoạn hai của Nhà máy gang thép Việt- Trung; gia hạn giấy phép khai thác mỏ quặng Quý Xa cho Nhà máy gang thép Việt – Trung.

Mới đây, để tháo gỡ khó khăn cho Nhà máy gang thép Lào Cai cũng như ngành thép trên cả nước nói chung, Hiệp hội thép Việt Nam (VSA) đã kiến nghị hai giải pháp quan trọng lên cơ quan chức năng. Một là kiến nghị Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại xem xét, ban hành chính sách hỗ trợ tín dụng như: giãn và kéo dài thời gian các khoản nợ vay sắp đến hạn thanh toán; đồng thời giảm lãi suất giúp doanh nghiệp thép vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Thứ hai, VSA kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo cơ quan thuế tại địa phương giãn thời gian nộp thuế và các khoản thu ngân sách của các doanh nghiệp thép để tránh gây áp lực thêm cho doanh nghiệp, trong đó, có thể giảm thuế thu nhập doanh nghiệp…

Để nỗ lực thoát khỏi "danh sách đen" của gang thép Lào Cai không "tan thành mây khói", để 1.600 cán bộ công nhân không rơi vào cảnh thất nghiệp thì những kiến nghị trên rất cần nhận được sự quan tâm, ủng hộ của tỉnh Lào Cai, của Bộ, ngành trung ương.