Đồng hồ hoạ tiết Trống đồng giá 3 tỷ được chế tạo như thế nào

Giản dị, cởi mở là cảm nhận đầu tiên của nhiều người khi lần đầu tiếp xúc với một trong số bậc thầy chế tác đồng hồ trên thế giới - Chủ tịch hãng đồng hồ Thụy Sĩ nổi tiếng - Speake Marin. Với Việt Nam, ông Peter nhắc nhiều đến duyên tình cờ giúp ông có ý tưởng tạo ra một trong những kiệt tác trong sự nghiệp là phiên bản Speake Marin Dong Son Tourbillon vừa ra mắt tại Hà Nội cuối tuần trước.

Nghệ nhân này cho biết câu chuyện bắt đầu trong lần đến Hà Nội năm 2011, khi ông tham quan bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam. "Rất nhiều điều thú vị mà lần đầu tiên tôi được biết về đất nước các bạn, nhưng không hiểu sao khi đứng trước trống đồng Đông Sơn tôi đã bị mê hoặc bởi các họa tiết rất cân đối và hoàn hảo", ông nói.

Hầu hết các chi tiết của đồng hồ lấy cảm hứng từ họa tiết Trống đồng Đông Sơn được Peter Speake Marin làm thủ công.

Vốn ấp ủ về một vật phẩm cao cấp thế giới mang theo biểu tượng văn hóa Việt, cùng với sự hưởng ứng nhiệt thành từ phía đối tác nội địa, ý tưởng về một chiếc đồng hồ lấy cảm hứng từ Trống đồng được Peter lên kế hoạch thực hiện ngay.

Thực tế, ông cho biết đây không phải là sản phẩm đầu tiên liên quan đến văn hóa Việt Nam. Trước đó, bản đồ Việt Nam với đầy đủ hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa cũng đã được ông khắc trên thân vỏ của 2 đồng hồ thương hiệu Speake Marin Vietnam Collection Limited Edition.

Ba tháng sau, chiếc đồng hồ Dong Son đầu tiên được hoàn thành. Đến năm 2013, bộ sưu tập gồm 18 chiếc (theo tứ 18 vị Hùng Vương) với giá 40.000-45.000 USD (tương đương 800-900 triệu đồng) đã được bán ra thị trường. Trong đó, 14 chiếc thuộc sở hữu của khách hàng Việt Nam, 4 chiếc còn lại được bán cho một người Nhật Bản, một đến từ Mỹ và 2 người Singapore đặt mua.

"Thật may mắn bộ sưu tập Speake Marin Dong Sơn đã giúp tôi nhận giải thưởng Đồng hồ nghệ thuật của năm 2012 tại Grand Prix d'Horlogerie, góp phần đưa danh tiếng nền văn hóa Đông Sơn Việt Nam đi khắp nơi trên thế giới", ông hãnh diện. Điều đó, khiến nghệ nhân này có thêm lý do để tiếp tục cho ra đời bộ 8 chiếc đồng hồ Dong Son Tourbillon.

"Với tác phẩm lần này, tôi muốn đưa đồng hồ cảm hứng Trống đồng Đông Sơn lên một tầng cấp mới”, ông chia sẻ. "Ngoài tính năng là sự chính xác tuyệt đối, cơ chế chuyển động Tourbillon còn đem lại sự sinh động cho đồng hồ mà không có bất kỳ bộ phận nào khác có thể mang lại. Tôi muốn kết hợp cơ chế biểu tượng của ngành sản xuất đồng vào mặt số Trống đồng Đông Sơn để tạo ra một chiếc đồng hồ lịch sử", ông chia sẻ.

Từ ý tưởng đến thiết kế và tiến hành chế tác những ngày làm việc không ngừng nghỉ giữa ông và các cộng sự. Một chiếc đồng hồ cơ khí thông thường có khoảng 150-170 chi tiết cấu thành. Với chiếc Tourbillon thì mặt số và phần lớn các chi tiết đều do tự tay ông chủ hãng thiết kế.

Sau nhiều hằng tháng trời với hàng chục lần vẽ tay, dựng 3D, CAD trên nguyên tắc tuân thủ mô-típ trang trí mặt trống nguyên mẫu. Cuối cùng ông cũng chọn ra được 8 phác họa mặt trống đồng khác nhau. Đây cũng là yếu tố khiến cho bộ sưu tập 8 chiếc Tuorbillon lần này đều là độc bản, không một chiếc nào giống chiếc nào.

Song với ý tưởng đưa Tourbillon vào nằm cùng trên một mặt tròn 38mm, ông cho biết khi đó nhiều người nhắc nhở "tôi đang tự làm khó chính bản thân". Cơ cấu Tourbillon tương tự một bộ máy cuốn xoay, kích thước bằng một chiếc cúc áo, có trọng lượng 2 gram, nhưng được tạo thành từ gần 70 siêu chi tiết. Tức là mỗi chi tiết chỉ nhẹ khoảng 0,03-0,04 gram.

"Riêng việc lắp ráp một cơ cấu Tourbillon, tôi đã mất hơn một tháng trời. Chưa kể chạm khắc thủ công lên mặt số phải chính xác 0,3 mm trên bề mặt vàng 18K dày vẻn vẹn 1mm", Peter nói. Sau khi hiệu chỉnh, Tourbillon được đặt vào lồng thép bảo vệ kiên cố ở vị trí 6h trên mặt số.

Để tạo ra một chiếc kim đồng hồ phải trải qua quy trình gồm 12 bước.

Ngoài các chi tiết hoàn toàn làm thủ công, chủ hãng đồng hồ này cũng sử dụng kỹ thuật khắc số cũng như hoa văn họa tiết trang trí bằng công nghệ hóa chất. Trong đó có việc tạo màu cho mặt số và công đoạn làm kim đồng hồ được ông sử dụng nhiệt nung để làm biến đổi màu sắc ở mức nhiệt phù hợp.

Theo chủ hãng, bình thường, mới nhìn những chiếc kim mảnh nhỏ, không ai nghĩ để tạo ra được nó yêu cầu kỹ thuật cực kỳ khắt khe. Do vậy, nhiều năm nay, vì mục tiêu lợi nhuận tối đa, hầu hết các hãng đồng hồ đều không tự làm kim mà đặt mua từ các nhà cung cấp theo đơn đặt hàng. Song với Peter, ông lại đi ngược xu hướng này khi vẫn áp dụng những kỹ thuật truyền thống để làm ra những chiếc kim mang bản sắc riêng.

Quy trình chế tác kim của Speake Marin gồm 12 bước. Để tạo hình thù chiếc kim cần 6 bước trong đó phải trải qua 2 bước rèn qua lửa để làm chiếc kim thép có độ đàn hồi lò xo. Thêm 2 bước đánh bóng và một bước đặc biệt để tạo màu kim xanh. Cuối cùng là kiểm tra chất lượng, loại bỏ các kim không đạt yêu cầu.


"Trong đó bước tạo màu xanh cho kim là một kỹ thuật khó. Kim bằng thép được nung trên ngọn lửa đèn cồn đến khoảng hơn 300 độ C thì sẽ tự động chuyển sang màu xanh, khi đó người thợ ngay lập tức phải bỏ kim ra. Nếu không kim sẽ không đồng màu, hoặc ngả sang vàng, da cam. Sự khác biệt ở tay nghề người thợ là làm thế nào để tạo được một màu xanh đậm và đồng đều, việc này cần có kinh nghiệm và sự tập trung cao độ", ông nói.

Để làm ra một bộ kim ưng ý, Speake Marin mất ít nhất một ngày nhưng bù lại, chiếc kim sẽ tôn thêm giá trị của những chiếc đồng hồ mà chúng đi kèm. Hiện nhãn hiệu này đang sở hữu khoảng 10 mẫu kim khác nhau.

Trong nhiều chi tiết, quả văng cũng là một trong những bộ phận quan trọng của đồng hồ cơ khí. Ông chọn bạch kim là nguyên liệu để làm chi tiết này. Cầu Tourbillon mái chèo và đế kim loại của bộ máy được ông chế tác từ bạc Đức, tráng phủ rhodium, nhằm tạo ra những hiệu hứng bắt sáng. Toàn bộ những chi tiết của công đoạn bao gồm ốc vít và lỗ khoét ốc vít đều được xoa bóng tạo vân thủ công. Sau khi chạm chi tiết, mặt đồng hồ phải trải qua quá trình xử lý hoàn toàn bằng tay để tạo được sắc độ tương phản.

"Ý đồ của tôi muốn khoe vẻ đẹp phức tạp, đồng thời cho người đeo chiêm ngưỡng cơ cấu Tourbillon xuyên suốt từ trước ra sau. Từ góc nhìn phía sau, có thể thấy lồng Tourbillon được neo giữ bởi một cây cầu với thiết kế kiểu mái chèo, cho phép quan sát rõ ràng các chi tiết của Tourbillon hoạt động ra sao", vị Chủ tịch hãng đồng hồ nói.

Chiếc đồng hồ được cấu thành từ hàng trăm chi tiết được làm thủ công.

Bắt đầu thực hiện bộ sưu tập từ cuối 2013, đến tháng 7/2014 phiên bản "nháp" được Peter hoàn thiện. Tháng 4 năm nay, ông kết thúc bước hiệu chỉnh sau cùng toàn bộ sản phẩm. Và chiếc đồng hồ Speake Marin Dong Son Tourbillon đầu tiên trong bộ 8 chiếc độc bản trên thế giới đã ra mắt và bàn giao cho một doanh nhân tại Hà Nội cuối tuần trước với giá 130.000 USD (tương đương 2,7 tỷ đồng).

"Chiếc đồng hồ không chỉ là dấu ấn lịch sử của nghề chế tác đồng hồ cơ khí thế giới mà đồng thời là dấu ấn nhỏ trong lịch sử của Việt Nam", Peter Speake Marin kỳ vọng.

Là một trong số bậc thầy chế tác đồng hồ trên thế giới, hiện khách hàng của Peter Speake Marin không chỉ là các doanh nhân mà còn nhiều hoàng thân, nguyên thủ, chính trị gia tại nhiều quốc gia như: Quốc vương Malaysia, Hoàng gia Nhật Bản, Hoàng tử Monaco, Thủ tướng Nga - Dimitry Medvedev... Mỗi năm, hãng chỉ làm khoảng 500 chiếc đồng hồ.