Đêm mơ làm chủ, ngày thức làm thuê

Một hoạt động của khởi nghiệp trẻ

Ngã rẽ

Thực tế đã chứng minh, có rất nhiều cách để khởi sự kinh doanh: có người sau khi ra trường được gia đình hỗ trợ vốn để gầy dựng sự nghiệp; có người không học lên đại học để theo đuổi nghiệp kinh doanh sớm. Trường hợp thứ hai có thể thấy qua một số tỷ phú trên thế giới, như trong số 400 người giàu nhất nước Mỹ đã có đến 63 người không tốt nghiệp đại học.

Trong số này có không ít những gương mặt quen thuộc như: Bill Gates (Microsoft), Steve Jobs (Apple), hay Mark Zuckerberg (Facebook)... Tất cả họ không chỉ đam mê công việc mà còn muốn kiếm tiền một cách độc lập từ các phát kiến của mình.

Chẳng hạn đó là tỷ phú Phil Ruffin sở hữu Tập đoàn Treasure Island Casinos, với giá trị tài sản trên 2 tỷ USD. Phil từng là nhân viên làm việc tại sòng bài, sau đó đã bỏ việc và tìm cách gây dựng sự nghiệp riêng. Phil sử dụng số tiền kiếm được từ việc kinh doanh chuỗi cửa hàng tiện lợi để mua khách sạn Marriott ở Wichita, kế đến là các sòng bài.

Cụ thể là New Frontier Hotel and Casino và sau này là Treasure Island Hotel & Resort từ MGM-Mirage. Phil từng nói: "Lời khuyên tôi đưa ra cho các bạn trẻ ư? Đó chỉ có thể là: Hãy bỏ việc! Đừng làm việc cho bất kỳ ai. Bạn không thể gây dựng được sự nghiệp, tạo dựng của cải riêng nếu suốt đời cứ làm việc cho người khác.

Dù có thể sẽ mất rất nhiều thời gian, sẽ khó khăn, cực nhọc, nhưng làm gì có thành công nào có thể mua bằng giá rẻ?". Lẽ dĩ nhiên, quan điểm sống, cách kiếm tiền của mỗi người mỗi khác, nhưng với dân "ghiền" kinh doanh, những chia sẻ của Phil như "mũi kim châm" cứ "hành hạ” họ.

Ngày nay có không ít bạn trẻ đã rẽ sang con đường kinh doanh sau khoảng thời gian dài "làm công ăn lương". Có thể, nguyên nhân của những quyết định này không loại trừ lời răn "phi thương bất phú” của ông cha, nhưng đa phần là đã ấp ủ chuyện kinh doanh riêng từ khá lâu.

Đam mê có tính toán

Sự khác biệt trong chuyện khởi nghiệp kinh doanh giữa những người trẻ mới bước vào đời và những người đã đi làm thuê một thời gian là sự toan tính. Theo đó, thời gian làm việc cho doanh nghiệp giúp "những người đi sau" có được kinh nghiệm và cái được gọi là tính toán rủi ro kỹ lưỡng.

Còn nhớ, trong một lần trả lời phỏng vấn, Don Lâm, Tổng giám đốc Tập đoàn VinaCapital, từng chia sẻ những cân nhắc khi anh rời Hãng kiểm toán PriceWaterHouse Cooper. Don nói: "Tôi đã ngoài 30, không còn nhiều thời gian nữa. Nếu muốn thay đổi công việc mới, lập xí nghiệp mới thì đây là thời điểm thích hợp, còn để tới ngoài 45 thì sẽ rất khó để bắt đầu lại khi gặp thất bại".

Do đó, để những người trẻ quyết định từ bỏ công việc ổn định, rẽ sang hướng khác là điều không hề đơn giản. Điển hình như trường hợp bạn N.L., 29 tuổi, hiện đang kinh doanh nhượng quyền cà phê Start Up tại khu vực trung tâm TP.HCM. Sau gần 7 năm làm việc trong lĩnh vực ngân hàng, L. quyết định kinh doanh nhỏ.

"Ông chủ” này chia sẻ, phải mất hơn cả tháng để tính toán và xem xét có nên đầu tư hay không vì dù sao công việc ở ngân hàng vẫn đang ổn định. Cuối cùng, L. chọn cách vừa làm ngân hàng, vừa mở quán cà phê. Thời gian đầu, L. thuê người em họ quản lý quán ban ngày, sau giờ đi làm, L. sẽ trực tiếp đứng quán.

Sau gần hai tháng mở quán, khi mọi việc tạm ổn định, L. quyết định thôi việc ở ngân hàng để tập trung cho việc kinh doanh riêng. Theo L., quán cà phê nhỏ này sẽ khởi sự cho những việc kinh doanh sau này của anh.

Bởi, với quy mô ban đầu tương đối nhỏ, đây sẽ là bài toán để đo lường khả năng quản lý, kiểm soát chi phí hoạt động của người chủ. "Quy mô nhỏ mà còn không quản lý được thì rất khó tiến đến mở rộng và điều hành một cơ sở kinh doanh lớn hơn", L. chia sẻ.

Trong lúc trò chuyện, L. chỉ cho chúng tôi thấy một nhân viên bảo vệ đang bận rộn với khách và cho biết, đây là ngày làm việc cuối cùng của nhân viên này ở quán, anh ta đang chuẩn bị về quê mở quán cà phê sau khi biết được "đường đi nước bước" của các quán vì trước khi về làm ở đây anh cũng có kinh nghiệm làm việc cho một thương hiệu cà phê lớn của Việt Nam.

Không riêng gì L., cô chủ của quán cà phê Milano trên đường Dương Bá Trạc (quận 8) cũng cho biết, cô có 4 năm làm việc ở Honda Việt Nam nhưng niềm đam mê kinh doanh có từ trước đó đã đưa cô đến quyết định ra riêng sau khi dành dụm được một số vốn.

Theo cô chủ này, do chi phí đầu tư cửa hàng cà phê không lớn lắm, hơn nữa, quy mô tương đối nhỏ nên việc quán xuyến thời điểm đầu sẽ dễ dàng hơn. Với cửa hàng ban đầu, nếu hoạt động ổn định sẽ là đòn bẩy để mở cửa hàng thứ hai, thứ ba...

Theo ông Đoàn Đình Hoàng, chuyên gia marketing đồng thời là người gắn bó với chuỗi cà phê mang đi Passio, thời buổi kinh tế khó khăn, việc những người trẻ vừa bắt tay vào công việc kinh doanh mới, vừa tiếp tục "làm công ăn lương" là lựa chọn an toàn. "Nếu sau 3 - 6 tháng mà "khởi sự" không thành, họ vẫn có đường lùi thay vì phải "bỏ trứng vào một rổ”, ông Hoàng nói.