Tỷ phú Donald Trump và câu chuyện tranh cử Tổng thống Mỹ

Đêm 6/8 (giờ Mỹ), đảng Cộng hòa đã có một buổi tranh luận trên truyền hình với hãng tin Fox News. Không có gì quá bất ngờ khi Donald Trump gần như độc chiếm diễn đàn với hàng loạt những cử chỉ, phát ngôn gây chú ý lớn.

Rõ ràng dẫu kết quả cuộc bầu chọn người đại diện cho đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống ra sao, chí ít tới lúc này Donald Trump đã thành công với việc thu hút truyền thông.

“Show diễn của Trump”

Kỳ quặc, vòng vo, lố bịch và… đáng nhớ, đó là những cụm từ truyền thông phương Tây đã dành cho ông Trump trong buổi tranh luận vừa qua cũng như tất cả những phát ngôn của ông cho đến nay, kể từ lúc bắt đầu tuyên bố tranh cử tổng thống.

Tỷ phú Donald Trump tham gia tranh luận với hãng tin Fox News trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ 2016

Ecomomic Times trong bài viết ngày 7/8 nêu ra 7 phát ngôn kỳ quặc nhất của ông Donald Trump, chỉ trong… một buổi tối tại Ohio, nơi họ gọi cuộc tranh luận ấy là “show diễn của Trump”.

Một trong những biểu hiện đáng nhớ nhất là khi được hỏi về việc liệu có ai sẽ ủng hộ người khác nếu người khác được đại diện đảng Cộng hòa tranh cử, Trump là người duy nhất trong 10 ứng viên trong buổi tranh luận ấy giơ tay, với câu trả lời rằng ông không thể ủng hộ một ai đó tranh cử, nếu đó không phải là mình.

Những phát biểu của Trump tạo ra rất nhiều tranh luận lẫn tiếng cười cho khán giả, và CNN cho rằng tất cả những ứng viên Cộng hòa còn lại chỉ còn mỗi việc phải cố gắng thoát khỏi cái bóng của ông trùm bất động sản này.

Hiệu ứng đáng nể

Tổng thống của nước Mỹ, hoặc gần hơn là người đại diện cho phe Cộng hòa tranh cử, nhất thiết phải biết làm chính trị. Tuy nhiên từ chỗ chỉ là một doanh nhân, Donald Trump đã trải qua đoạn đường tuyệt vời để đủ tiêu chuẩn tham gia tranh cử, và thậm chí lọt vào tốp 10 người được Fox News mời lên truyền hình.

Phân tích của Media Tenor cho thấy hiện tại Trump chỉ xếp sau ứng viên Jeb Bush - cựu Thống đốc bang Florida và Scott Walker - Thống đốc bang Wisconsin về tần suất xuất hiện trên truyền thông, giành sự chú ý lớn từ 3 kênh truyền hình uy tín là Fox News, NBC News và CBS News.

Phân tích ấy cũng chỉ ra rằng Trump đã thực hiện một chiến lược truyền thông hoàn hảo tính đến nay. Theo đó, thay vì xuất hiện trong giai đoạn tháng 3, thời điểm Jeb Bush, Marco Rubio, Rand Paul, Scott Walker “tranh nhau” diễn đàn, Trump chọn cách im lặng. Đến khoảng tháng 4 và tháng 5, khi sự chú ý dành cho các ứng viên khác lắng dần, Trump lại vọt lên như một mũi tên. Ở thời điểm này, tần suất xuất hiện của tỷ phú 69 tuổi trên truyền thông đã gấp 14 lần so với giai đoạn tháng 3, tháng 4, theo Media Tenor.

Tần suất truyền thông của Donald Trump. Nguồn: Media Tenor

Thành quả đạt được từ cú hích truyền thông ấy chính là kết quả bầu chọn của độc giả Mỹ trong những khảo sát hằng tháng của các kênh truyền hình lớn.

Trong một khảo sát mới nhất do CBS News thực hiện, ông Donald Trump đã nhận số lượt bầu chọn nhiều nhất trong các ứng viên đảng Cộng hòa với 24%, vượt trên Jeb Bush (13%) và Scott Walker (10%).

Trước khi CBS News công bố cuộc khảo sát của họ hôm 4/8, tỷ phú bất động sản đã liên tục “chiến thắng” ở một số kết quả thăm dò tương tự của CNN, NBC News hay The Wall Street Journal, những hãng tin/tờ báo lớn.

CBS News nhận xét rằng ông Trump đã khai thác rất tốt sự “tức giận” của cử tri giành cho chính quyền. Báo Anh The Guardian cũng cho rằng ứng viên này đang chiếm lợi thế nhờ biết cách làm mình nổi bật trên các phương tiện truyền thông, bằng cách “nói những gì ông nghĩ, không phải những gì người Mỹ muốn nghe”.

Liệu có bền vững?

Không như Marco Rubio, Rand Paul, Jeb Bush hay Scott Walker, ông Trump có vẻ thích gây sốc từ những phát ngôn gắn liền với đời sống hơn, và ngược chiều dư luận nhiều hơn.

Trước đó, ngay từ lúc tuyên bố tranh cử, người ta đã thấy Donald Trump tuyên bố ông có thể là “bạn tốt” của Tổng thống Nga Vladimir Putin, người luôn là đích ngắm tiêu cực của truyền thông Mỹ. Sau đó, ông Trump liên tiếp đăng đàn chỉ trích Tổng thống Barack Obama, Thượng nghị sĩ John McCain, và kể cả những đối thủ của ông ở đảng Cộng hòa như Jeb Bush.

Trong bài bình luận đăng cuối tháng 7, CNN cho rằng họ nhận thấy nhiều người Mỹ đang cảm nhận sự nhiệt tình, sự thẳng thắn trong các phát ngôn của Trump. Nó khác với những lời lẽ của giới chính trị gia, và nó… “thật” hơn.

Tuy vậy 3 trang báo uy tín khác của Mỹ là The Washington Post, The New York Times và Business Insider đều thống nhất cho rằng việc tận dụng truyền thông bằng phát ngôn gây sốc của ông Trump khó duy trì tính bền vững. Riêng Business Insider khẳng định, ở đảng Cộng hòa, Marco Rubio hay Jeb Bush mới thực sự được những nhà chiến lược đánh giá cao.

Hiện tại, sự nổi tiếng của ông Trump vẫn còn vướng vào những rắc rối lớn. Sự chỉ trích dành cho ông chủ yếu về vấn đề nhập cư và cái nhìn tiêu cực về phụ nữ (chứng kỳ thị phụ nữ - misogyny).

Trong khi đã xúc phạm lao động nhập cư Mexico và tuyên bố sẽ ngăn cấm lao động nhập cư nói chung, bảo vệ việc làm cho người Mỹ, ông Trump bị phát hiện đã sử dụng hơn 1.000 lao động nhập cư trong các công ty của mình từ năm 2000 đến nay.

Ngoài ra, ông Trump cũng bị The Guardian phát hiện nói dối về cái gọi là “liên minh những cựu chiến binh ủng hộ Trump”, khi nhiều cựu chiến binh được hỏi đã cho biết họ không hề tham gia vào một liên minh nào kiểu như vậy.

Có thể thấy, với những phát ngôn gây sốc và phong thái mạnh mẽ, phóng khoáng, ông Trump đã tạo hiệu ứng truyền thông rất tốt. Thế nhưng tính đến nay, chưa ai thấy Trump sẽ làm được gì nếu thực sự được kỳ vọng như một Tổng thống Mỹ.

Các phân tích của Media Tenor cũng cho thấy có 40-50% lượng truyền thông của Trump trên 3 kênh truyền hình lớn của Fox News, NBC News và CBS News là tiêu cực. Đó dĩ nhiên không phải là kết quả bền vững của một ứng viên tổng thống nghiêm túc.