Thượng nghị sĩ John McCain, tiếng nói đi đầu trong bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, qua đời vì ung thư não

Thượng nghị sĩ John McCain đã qua đời tại nhà ở bang Arizona vào 16h28 ngày 25/8 (tức 6h28 sáng 26/8 giờ Việt Nam).

Văn phòng của Thượng nghị sĩ John McCain cho biết ông qua đời tại nhà ở bang Arizona vào 16h28 ngày 25/8 (tức 6h28 sáng 26/8 giờ Việt Nam).

Ông McCain là Thượng nghị sỹ suốt 6 nhiệm kỳ đại diện cho bang Arizona, và là ứng cử viên Tổng thống Mỹ năm 2000 và 2008.

Ông bị chẩn đoán ung thư não sau khi các bác sĩ phát hiện ra khối u trong quá trình phẫu thuật loại bỏ cục máu đông trên mắt trái của ông hồi tháng 7 năm ngoái.

Ông rời Washington vào tháng 12, nhưng vẫn là một chính trị gia có ảnh hưởng.

Ông McCain có cha và ông đều là Đô đốc Hải quân Mỹ, ông McCain từng là phi công Hải quân trong chiến tranh Việt Nam.

Trong thời gian tham chiến tại Việt Nam, ông từng thoát chết trong vụ cháy trên Hàng không mẫu hạm USS Forrestal năm 1967. Nhưng vài tháng sau, khi nhận lệnh ném bom trên bầu trời Hà Nội, phi cơ A-4E Skyhawk do Thiếu tá John McCain điều khiển bị bắn rơi.

Ông bị bắt sau khi bung dù rơi xuống hồ Trúc Bạch và trở thành tù binh chiến tranh trong khoảng 5 năm rưỡi sau đó. Tới năm 1973, ông được trả tự do sau khi Hiệp định Paris được ký kết.

Ông McCain trong một chuyến thăm và làm việc tại Bộ Quốc phòng Việt Nam.

Khi đã trở thành một chính trị gia kỳ cựu, ông luôn tìm cách thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Việt Nam. Để tạo điều kiện tốt nhất cho tiến trình này, ông hối thúc hai bên khởi động các vấn đề nhân đạo như rà phá vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, tìm kiếm người mất tích trong chiến tranh, hỗ trợ những người bị khuyết tật do hậu quả chiến tranh, tẩy độc tại các khu vực bị nhiễm dioxin và thực thi pháp luật.

Với sự vận động của ông McCain cùng sự ủng hộ của Thượng nghị sỹ John Kerry trong Ủy ban và Tổng thống Bill Clinton, cả hai chính đảng chi phối chính trường Mỹ đều đã dần ủng hộ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Nhờ vào các nỗ lực này, Thượng viện Mỹ đã thông qua giải pháp do John Kerry và John McCain bảo trợ, kêu gọi chấm dứt cấm vận kinh tế chống Việt Nam, dọn đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước.

Trong thông điệp đăng tải trên Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gửi "sự chia buồn và lòng tôn trọng sâu sắc nhất" tới gia đình của Thượng nghị sĩ John McCain.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis tuyên bố nước Mỹ đã mất đi một nhân vật "luôn có những sáng kiến có ý nghĩa với đất nước".

Trong cuộc đời hoạt động chính trị của mình, ông John McCain đã đóng góp không mệt mỏi trong Quốc hội Mỹ. Ông đã đại diện cho bang Arizona tại Thượng viện và Hạ viện Mỹ trong vòng 35 năm qua. Ông McCain từng ra tranh cử tổng thống năm 2000 và 2008.

Vào năm 2008, ông trở thành ứng viên tổng thống đại diện cho đảng Cộng hòa nhưng sau đó thất bại trước ứng cử viên Barack Obama. Ngoài ra, ông cũng từng giữ chức Chủ tịch Ủy ban quân vụ Thượng viện Mỹ.

Để tri ân những đóng góp của ông cho nước Mỹ, lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã dùng tên ông đặt cho Đạo luật cấp phép quốc phòng (NDAA) năm tài khóa 2019, vừa được Tổng thống Mỹ Donald Trump ký duyệt ngày 13/8 vừa qua.