TGĐ Mỹ Hảo Lương Vạn Vinh: “Kinh doanh là danh dự”

Ông Lương Vạn Vinh – Tổng giám đốc Công ty CP hóa mỹ phẩm Mỹ Hảo. Ảnh: Quý Hòa

Năm 1998, một tập đoàn đa quốc gia đã đề nghị ông Lương Vạn Vinh bán lại thương hiệu nước rửa chén Mỹ Hảo với giá 10 triệu USD, nhưng ông không đồng ý. Nhiều người cho rằng ông đã bỏ qua cơ hội may mắn vì thời điểm này, thị trường mỹ phẩm nội địa đang gặp rất nhiều khó khăn.

Theo lý giải của ông Vinh: “Bán một thương hiệu mình khó công tạo dựng chẳng khác nào làm mất đi một đứa con dứt ruột đẻ ra. Vì vậy, dù khó mấy, trong bất kỳ tình huống nào cũng phải nuôi nó lớn mạnh, trưởng thành”. Và chỉ chưa đầy mười năm sau, Mỹ Hảo đã trở thành một thương hiệu có chỗ đứng trên thị trường và tự tin đặt mục tiêu cạnh tranh với đối thủ là các công ty đa quốc gia.

Nhắc lại chuyện cũ, ông Vinh kể: “Khi nghe đối tác đề nghị mua lại thương hiệu, cảm giác đầu tiên của tôi là rất vui, bởi thương hiệu của mình có giá trị thì mới được họ “ngỏ lời”.

Tuy nhiên, tôi không chút phân vân, suy nghĩ vì nhớ lại câu chuyện sai lầm và thất bại của một đồng nghiệp đã lỡ bán thương hiệu trước đó. Cứ nghĩ cầm trong tay một nắm tiền lớn nhưng trong lòng luôn phải tiếc nuối, giày vò vì mình đang bán đi chính mồ hôi, công sức của mình là tôi không thể.

Song, điều lớn hơn là tôi muốn để lại cho con tôi một gia sản có giá trị cả về tinh thần, giá trị về lao động lẫn vật chất chứ không đơn thuần là tiền. Hơn nữa, càng nhiều công ty nước ngoài cạnh tranh, mình càng phải nỗ lực để chứng minh mình cũng có thể làm được như họ.

Quan điểm của tôi, kinh doanh không chỉ kiếm sống mà còn là danh dự, là uy tín thương hiệu để lưu giữ cho con cháu về sau. Và trước mắt là những người đã theo tôi, trung thành với Mỹ Hảo. Họ đã cộng sự với tôi suốt chặng đường dài thì ngược lại, tôi cũng phải có trách nhiệm với họ.

* Vậy việc nhận gia công thì sao, thưa ông. Bởi hiện nay nhiều doanh nghiệp cũng đang chọn hướng đi này?

- Theo tôi, chọn gia công thì “khỏe” cho doanh nghiệp trước mắt nhưng lại khó tồn tại về lâu dài. Đã có nhiều doanh nghiệp nhận gia công than khó vì khi họ có khách hàng thì đơn vị gia công dồn đơn hàng nên họ không có thời gian sản xuất hàng cho mình, còn lúc ế thì họ lại không đặt hàng.

Chưa kể, khi nhận gia công, mình không chủ động được kinh doanh và cũng không xây dựng được thương hiệu cho mình.

* Trước Mỹ Hảo cũng có một vài doanh nghiệp trong nước có tham vọng cạnh tranh với các công ty nước ngoài nhưng chưa thành công. Vậy cơ sở nào để ông tự tin đặt ra mục tiêu này?

- Nhiều năm qua ngành hóa mỹ phẩm trong nước hoạt động còn nhiều khó khăn và manh mún. Không ít doanh nghiệp bầm dập, rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan.

Tuy nhiên, vẫn có không ít cơ hội nếu biết lượng sức và chọn cho mình một hướng đi đúng. Và phương châm hoạt động của Mỹ Hảo là nhích lên từng bước, đi từ từ nhưng bền vững.

Vậy nên, so với các doanh nghiệp khác, Mỹ Hảo tuy đi chậm nhưng tương đối đứng vững trên thị trường nhờ chất lượng sản phẩm ngày càng hoàn thiện và hệ thống phân phối được xây dựng hợp xu hướng.

Hơn nữa, tôi là người gắn bó với nghề đã hơn ba mươi năm nên rành nghề, rất yêu nghề. Tuy không được đào tạo nghề một cách bài bản nhưng tôi tin vào kinh nghiệm và kỹ thuật trong nghề sản xuất hóa mỹ phẩm của mình.

Đó chính là cơ sở để tôi tự tin đưa ra mục tiêu cạnh tranh với các công ty đa quốc gia. Ngược lại, các công ty này cũng đặt Mỹ Hảo là đối thủ cạnh tranh hàng đầu tại thị trường nội địa.

* Vậy tại sao ông tự nhận là chưa hài lòng với sản phẩm của mình?

- Xu hướng toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng cạnh tranh gay gắt, sự có mặt của các công ty hóa mỹ phẩm nước ngoài đang là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp trong nước nên tôi không cho phép mình thỏa mãn và dừng lại với những gì đã làm được.

Trong kinh doanh, tự hài lòng với những gì mình làm được sẽ đồng nghĩa với việc tự đào thải mình ra khỏi thương trường.

Vì vậy, mỗi lần ra thêm sản phẩm mới,vừa vui đấy nhưng tôi lại tự vấn ngay: “Liệu sản phẩm của mình đã thật tối ưu chưa?”, và rồi, tôi lại tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện sản phẩm hơn nữa.

* Như ông đã nói, một trong những yếu tố góp phần đưa đến thành công cho Mỹ Hảo là nhờ thay đổi hệ thống phân phối hợp với xu hướng, ông có thể chia sẻ cách làm này?

- Khi Nhà nước mở cửa, cạnh tranh bắt đầu gay gắt, tôi cũng kịp nhận ra phương thức kinh doanh theo mô hình đại lý không ổn vì đại lý không chỉ bán hàng cho mình mà họ bán nhiều sản phẩm khác, và mình cũng không được can thiệp sâu vào cách bán hàng.

Vì vậy, tôi lập tức thiết lập hệ thống bán hàng theo mô hình nhà phân phối. Nhờ sự chuyển hướng kịp thời nên chúng tôi vượt qua khó khăn và tồn tại.

Mô hình này không chỉ giúp công ty giao hàng nhanh, tiết giảm được nhiều chi phí như phí thuê kho bãi, vận chuyển, nhất là không phải nơm nớp lo sợ các khoản nợ “khó đòi” như khi giao hàng cho đại lý mà còn giúp chúng tôi nắm được số lượng hàng hóa tiêu thụ để chủ động có kế hoạch dự báo sản xuất, chăm sóc được khách hàng thấu đáo hơn và thường xuyên cập nhật các thông tin phản hồi để có hướng xử lý, chấn chỉnh.

* Để có sản phẩm tốt, theo ông, trong ba yếu tố: dây chuyền sản xuất, kinh nghiệm, nguồn nguyên liệu thì yếu tố nào có tính quyết định nhất?

- Cả ba. Vì thiếu một trong ba yếu tố này sản phẩm sẽ khập khiễng ngay. Song, yếu tố không thể thiếu theo tôi, đó là cái Tâm của nhà sản xuất và hệ thống quản lý cũng phải thường xuyên cải thiện, nâng cấp.

Thực tế là các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chỉ mới đủ chi phí đầu tư sản xuất, còn chiến lược quảng cáo và hệ thống quản lý, kinh nghiệm, nguồn lực, chiến lược thì vẫn còn yếu thế hơn các công ty nước ngoài.

Vì vậy, mình phải làm có tâm và phải có hướng đi khác, chẳng hạn công ty nước ngoài mạnh về tài chính nên tập trung “đánh” vào quảng cáo, nếu làm giống họ mình sẽ kiệt sức nên Mỹ Hảo tập trung vào chiến lược bán lẻ, thiết lập hệ thống phân phối bao phủ khắp nơi, từ thành phố lớn đến từng ngóc ngách của các vùng xa xôi.

* Để có hệ thống quản lý chuyên nghiệp và một chiến lược kinh doanh khả thi, nhiều doanh nghiệp đã chọn hướng hợp tác với các nhà tư vấn, nhưng cũng có ý kiến cho rằng không cần thiết vì không ai hiểu doanh nghiệp mình bằng chính mình. Vậy ông chọn cách nào?

- Đa số các doanh nghiệp Việt Nam bước vào kinh doanh với kiến thức quản lý chỉ là con số không. Chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, khả năng sẵn có và làm theo cảm tính, ít có chiến lược bài bản và tầm nhìn xa.

Bản thân tôi, cũng từng nếm trải thất bại vì không tính toán được chiến lược ở tầm xa và chưa biết cách xây dựng thương hiệu. Những ngày đầu, tôi còn chưa ý thức cả việc định giá sản phẩm nên một chai nước rửa chén, dầu gội đầu..., tôi chỉ lấy lãi vài trăm đồng.

Vì vậy, việc hợp tác với các nhà tư vấn là cần thiết. Tuy nhiên, tìm nhà tư vấn phù hợp với mình rất khó,vì nếu họ không hiểu sẽ làm tiêu hệ thống của mình.

Thực tế, tôi đã thuê tư vấn nhưng không thành công vì họ không hiểu hết thực lực, khả năng của doanh nghiệp nên đưa ra chiến lược chưa phù hợp, khi thực thi các giải pháp thường bị vướng.

Kế hoạch năm 2012, Mỹ Hảo tiếp tục nâng cấp hệ thống để đạt doanh số tăng trưởng thêm 50%, vì vậy tôi cũng vẫn tiếp tục tìm kiếm các nhà tư vấn.

* Hơn ba mươi năm trong nghề, ông đã rút ra cho mình những bài học nào tâm đắc để qua đó có những bước đi chắc chắn hơn về sau này?

- Trước đây, điểm yếu của tôi là không biết dự báo xa, không có tầm nhìn chiến lược nên kinh doanh chỉ có hiệu quả trong ngắn hạn, gặp bất trắc là trở tay đối phó không kịp. Rút kinh nghiệm này, trước khi đưa ra phương án kinh doanh, tôi đều có những dự báo xa để đón đầu.

Chẳng hạn, vào những năm giá nguyên liệu đầu vào tăng 200% nhưng giá bán sản phẩm chỉ tăng 20-30%, nhiều doanh nghiệp lao đao nhưng Mỹ Hảo vẫn sống khỏe, có lỗ cũng chỉ vài phần trăm vì trước đó vài tháng, tôi đã gom tất cả nguồn vốn từ các kênh đầu tư khác, kể cả tiền để dành cho tuổi già để mua nguyên liệu dự trữ.

Cũng có nhiều người “rủ” tôi tham gia đầu tư vào các lĩnh vực khác nhưng kinh nghiệm của tôi là chỉ nên đầu tư vào lĩnh vực thế mạnh của mình và chủ động phát triển nhiều sản phẩm.

Trong hợp tác làm ăn, tôi cũng có nhiều bài học cay đắng do quá tin người, bị họ lợi dụng lòng tốt và niềm tin để lừa gạt nên bây giờ tôi biết thận trọng hơn.

* Trong những chuyến đi nước ngoài, ông có suy gẫm gì về những điều mắt thấy tai nghe không, thưa ông?

- Tôi thường ra nước ngoài để học hỏi, tìm hiểu và thu thập cái mới. Tôi thấy ở các nước, cách làm việc của họ rất rõ ràng, việc gì không được là họ nói thẳng để mình không hy vọng chứ không như ở bên mình, cứ hứa hẹn, mỗi nơi chỉ dẫn một cách khác nhau, có khi lòng vòng đến hai ba năm cũng chưa xong.

Ở các nước, tinh thần làm việc của người dân cũng rất tự giác, trách nhiệm cao, họ làm việc không biết hết giờ chỉ biết hết việc.

Đặc biệt, ở Hàn Quốc và Nhật Bản, ý thức bảo vệ hàng sản xuất trong nước của người dân rất cao, họ luôn ủng hộ hàng nội địa, và ngược lại, hàng sản xuất trong nước cũng rất tốt, có khi còn tốt hơn cả hàng xuất khẩu.

* Trong những khó khăn tồn tại, ông cảm thấy khó khăn nào tác động đến việc kinh doanh của Mỹ Hảo nhất, nếu kiến nghị, ông sẽ đề đạt nguyện vọng gì?

- Nhiều doanh nghiệp trong nước hiện đang rất khó khăn để có được kênh bán hàng trong siêu thị, đã vậy các siêu thị lại làm nhãn hàng riêng cạnh tranh với các doanh nghiệp nên nhiều siêu thị đặt đơn hàng ít hơn, diện tích trưng bày hàng hóa lại nhỏ nên số lượng bán hàng của nhiều doanh nghiệp sụt giảm.

Khi số lượng bán hàng ít, doanh nghiệp bị xếp hạng C, hạng D sẽ bị xóa ngành hàng ra khỏi danh mục bán tại siêu thị. Khó khăn là vậy nhưng kiến nghị cũng khó nên để cứu mình, tôi phải thiết lập hệ thống phân phối và đẩy mạnh xuất khẩu.

* Nhiều doanh nhân cho rằng vợ chồng làm chung công ty thường hay nảy sinh bất đồng, còn ông thì sao?

- Vợ chồng cùng làm chung công ty cũng có nhiều cái tốt, quan trọng là phân việc rõ ràng để nhân viên không phải chịu cảnh “lệnh ông, lệnh bà”.

Ở Mỹ Hảo, tôi quản lý bán hàng, sản xuất, còn bà xã không quen việc kinh doanh, giao dịch nên đảm trách việc chăm sóc con cái và quản lý chi tiêu, tiền bạc. Tuy nhiên, theo ý tôi thì vợ chồng không nên làm chung, nhất là khi bà xã giữ “két” mình rất khó xài tiền (cười).

* Ông nói thường xuyên bị áp lực về cả thời gian lẫn công việc, ông có cảm thấy mệt mỏi và muốn lui vào hậu trường nghỉ ngơi chưa?

- Tôi là người siêng năng, chăm chỉ lao động nên lịch làm việc của tôi lúc nào cũng từ sáng sớm đến tối mịt, thời gian nghỉ tôi cũng nghĩ đến công việc. Có dấn thân vào kinh doanh mới biết cực lắm, gian truân lắm. Đôi khi áp lực cũng khiến mình trở nên cáu gắt, stress, già đi trước tuổi là vì vậy.

Tôi đang mong các con tôi du học về sẽ tiếp tục nối nghiệp và lúc đó tôi sẽ dừng lại, ngơi nghỉ. Đã đến lúc tôi thấy già cỗi về sức sáng tạo và cảm thấy mệt mỏi rồi. Và rất may cho Mỹ Hảo, tre vừa già, măng đã mọc.

* Cám ơn ông về buổi trò chuyện này.