Jack Ma chi triệu USD tìm phiên bản chính mình ở châu Phi

Cuộc thi Africa Netpreneur mang đầy đủ giá trị của chương trình Người tập sự (The Apprentice) nổi tiếng. Tuy nhiên, nó không được tổ chức tại Mỹ hay Trung Quốc, mà là ở Ghana. Sau mùa đầu tiên này, cuộc thi sẽ được tổ chức hàng năm, với quy mô toàn châu Phi. Jack Ma đang tìm khắp châu lục này để chọn ra phiên bản trẻ của chính mình.

"Mỗi lần tới châu Phi, điều ấn tượng nhất với tôi chính là người trẻ. Trên khuôn mặt các bạn, tôi thấy năng lượng, sự đam mê và niềm tin vào tương lai", Jack Ma cho biết tại Accra - thủ đô Ghana. Châu Phi ngày nay khiến ông nhớ lại Trung Quốc thời mới thành lập Alibaba năm 1999.

"Khi tôi thành lập Alibaba tại Trung Quốc, rất ít người khi đó biết đến Internet", ông nói, "Ngày nay, phần lớn doanh nhân khởi nghiệp tại châu Phi cũng như những người ở Trung Quốc 20 năm trước vậy: không tiền, không nền tảng, không công nghệ. Những rào cản với họ là cực kỳ lớn. Nhưng họ không chờ đợi, mà đang tự tạo ra điều kiện thuận lợi cho mình".

Jack Ma và các giám khảo trong cuộc thi. Ảnh: Jack Ma Foundation

Jack Ma nảy ra ý tưởng về một giải thưởng trị giá 1 triệu USD và show truyền hình Africa Netpreneur sau khi gặp các doanh nhân trẻ Kenya trong chuyến thăm đầu tiên đến châu lục này, với vai trò cố vấn đặc biệt cho Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Thương mại và Phát triển (Unctad) năm 2017.

Jason Pau - cố vấn cấp cao tại Jack Ma Foundation cho biết tỷ phú đã rất bất ngờ. Thay vì "nhìn thấy khao khát có nhiều tiền trong mắt họ", những người trẻ ông gặp lại mong muốn giải quyết những vấn đề rất thực tế, như nước sạch, làm nông, cơ sở hạ tầng, y tế và giáo dục. "Ông ấy nhìn vào họ và nghĩ rằng đó mới là những động lực thực sự", Pau nói.

Chương trình Netpreneur dự kiến phát sóng giữa tháng 12. Trong quá trình ghi hình, Jack Ma làm giám khảo cùng 3 người khác là Strive Masiyiwa - tỷ phú viễn thông Zimbabwe, Joe Tsai - Phó chủ tịch Alibaba và nữ CEO The Chair Centre Group - Ibukun Awosika.

10 người trẻ, được chọn từ gần 10.000 ứng viên tại 50 quốc gia, sẽ trình bày dự án trên sân khấu tại Accra. Các dự án khá đa dạng, từ nền tảng thương mại điện tử bán đồ ăn lành mạnh và thời trang đậm chất châu Phi, đến sản xuất giày từ lốp xe cũ. Người chiến thắng là Temie Giwa-Tubosun - nhà sáng lập LifeBank - công ty đưa máu đến các bệnh viện cho các bà mẹ bị xuất huyết sau sinh.

Theo Aubrey Hruby - đồng sáng lập Africa Expert Network, nhiều doanh nhân châu Phi cũng cho rằng Jack Ma, và các nhà đầu tư Trung Quốc nói chung, nên rót nhiều tiền hơn vào ngành công nghệ châu Phi. Số vốn đầu tư mạo hiểm rót vào lĩnh vực công nghệ tại đây khá thấp so với trung bình toàn cầu. Dù vậy, con số này cũng đang tăng tốc, với 1,2 tỷ USD năm ngoái, theo số liệu của Partech Ventures.

Chỉ riêng trong tháng 11 vừa qua, gần 400 triệu USD đã đổ vào fintech ở Nigeria. Hruby cho biết các con số này tương đương Đông Nam Á cách đây 5,6 năm và có thể tăng lên rất nhanh.

Nhiều người cho rằng Alibaba có thể thâu tóm Jumia - một nền tảng thương mại điện tử tập trung cho thị trường châu Phi. Sau đợt IPO định giá công ty hơn 1 tỷ USD hồi tháng 4, vốn hóa công ty này đã lao dốc.

Tuy nhiên, Pau cho biết thay vì đầu tư, Jack Ma hứng thú với giáo dục hơn. "Show truyền hình giống như một lớp học truyền cảm hứng vậy", Pau nói. Alibaba đã hiện diện tại châu Phi, với trung tâm eWTP cho doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Rwanda. Nơi này cho phép nông dân trồng cà phê tại Rwanda quảng bá trực tiếp với người tiêu dùng Trung Quốc.

Tuần trước, Jack Ma Foundation cũng khai trương địa điểm tương tự tại Ethiopia. "Chúng tôi chắc chắc sẽ không mở ra Alibaba châu Phi với 1.000 nhân viên trong tương lai gần. Tuy nhiên, tôi thực sự không nghĩ rằng chúng tôi sẽ chờ quá lâu để làm điều gì đó ở châu Phi đâu", Pau nói.