Vay mua nhà ở xã hội 'nghẽn' vì thủ tục

Một dự án nhà ở xã hội tại Tp.Hồ Chí Minh

Khó chứng minh đủ điều kiện

Theo số liệu thống kê của Bộ Xây dựng, tính đến ngày 25/2/2015, tổng số tiền đã cam kết cho vay từ gói 30.000 tỷ đồng là 10.796 tỷ đồng (đạt gần 36%), giải ngân được 6.187 tỷ đồng (đạt 20,6%). Đầu năm 2015, việc giải ngân gói tín dụng này nhanh hơn do có thêm 8 ngân hàng thương mại tham gia giải ngân.

Tuy nhiên, theo TS Trương Thái Sơn, Phó TGĐ Hoàng Quân Group, tiến độ giải ngân gói 30.000 tỷ đồng cho khách hàng vẫn gặp nhiều khó khăn do các vướng mắc về thủ tục hành chính. Dù đã có nhiều lần sửa đổi, nới rộng đối tượng được vay, giảm lãi suất và tăng thời gian vay nhưng việc chứng minh thu nhập của người vay, khâu xác nhận tình trạng nhà ở vẫn là điểm nghẽn chưa được giải quyết. Chính “nút thắt” này khiến cho tốc độ giải ngân của gói 30.000 tỷ đồng còn chậm và nhiều người có nhu cầu mua nhà chưa tiếp cận được gói tín dụng hỗ trợ.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó giám đốc ngân hàng BIDV chi nhánh Tây Hồ (Hà Nội), cho biết, một số khách hàng vướng mắc trong việc thỏa mãn điều kiện quy định của gói 30.000 tỷ đồng. “Khách hàng thiếu một số thủ tục xác nhận chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, diện tích nhà ở thấp hơn 8 m2/người, tạm trú và đóng bảo hiểm.... nên không thể vay được gói ưu đãi này”, ông Hùng nói. Cũng theo ông Hùng, các ưu đãi hiện nay như thời hạn cho vay 15 năm, lãi suất 5%/năm là đã phù hợp. Các vướng mắc chủ yếu nằm ở thủ tục chứng minh đủ điều kiện được vay.

Chưa nhiều sản phẩm phù hợp

TS Bùi Diệu Anh, Trưởng khoa Ngân hàng Trường ĐH Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, cho rằng, gói tín dụng 30.000 tỷ đồng giải ngân chậm là do sản phẩm bán ra chưa thực sự phù hợp nhu cầu của người tiêu dùng. Giá trị căn nhà vẫn còn khá cao, thời gian cho vay chưa đủ dài cho người thu nhập thấp, gây áp áp lực trả nợ định kỳ. “Đây là yếu tố quan trọng nhất mà người mua nhà quan tâm chứ không hoàn toàn là lãi suất”, bà Diệu Anh nhận định.

TS Bùi Diệu Anh lấy dẫn chứng, nếu căn nhà trị giá 1,05 tỷ đồng (theo mức quy định để được vay), số tiền vay tối đa 700 triệu đồng, thời hạn hưởng lãi quy định là 15 năm với lãi suất quy định trong năm 2015 là 5%, mỗi tháng người mua phải trả gốc khoảng gần 4 triệu đồng cộng thêm lãi. Theo cách tính lãi hiện tại, trong năm đầu lãi phải trả khoảng 35 triệu đồng, như vậy bình quân một tháng trong năm đầu trả lãi khoảng 3 triệu đồng, tổng mức thanh toán khoảng gần 7 triệu đồng/tháng. Như vậy, tổng thu nhập của gia đình người mua nhà phải 20 triệu đồng/tháng mới có thể đáp ứng được. Trong khi đó, những gia đình có tổng thu nhập từ 20 triệu đồng/tháng trở lên không nhiều. Nếu cứ giữ thời gian như vậy, rất khó để ngân hàng chấp thuận cho vay.

Bởi vậy, TS Bùi Diệu Anh cho rằng, để cởi “nút thắt” cho gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, nên kéo dài thời hạn hưởng lãi quy định thành 20 năm. Điều này sẽ giảm áp lực trả nợ cho người mua NOXH, đồng thời phù hợp với những người có mức thu nhập khiêm tốn. Ngoài ra, các doanh nghiệp kinh doanh địa ốc nên áp dụng hình thức thuê mua. Với hình thức này, người thuê nhà không nhất thiết phải có vốn đối ứng ban đầu mà sẽ trả tiền định kỳ hàng tháng. Đặc điểm của hình thức này là thời gian thuê khá dài (có thể lên tới 30 năm) nên áp lực trả nợ sẽ nhẹ bớt.

Mặt khác, các DN nên tiếp tục giảm giá bán, chuyển đổi thành các căn hộ có diện tích nhỏ, phù hợp với khả năng của số đông người lao động thu nhập thấp để họ có thể mua được nhà. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam cũng nhận định, nguồn cung NOXH, nhà ở thương mại giá rẻ đáp ứng đủ tiêu chuẩn được vay gói 30.000 tỉ đồng chưa nhiều, chưa đáp ứng được nhu cầu nhà ở của người thu nhập thấp đã dẫn đến tốc độ giải ngân không như mong muốn. Tại Hà Nội cũng như TP Hồ Chí Minh, số dự án nhà ở đáp ứng đủ tiêu chuẩn vay gói hỗ trợ chỉ đếm được trên đầu ngón tay.