Trung Quốc đáp trả ông Trump: Áp thuế 34%, 11 công ty Mỹ bị loại khỏi thị trường

Trung Quốc đáp trả ông Trump: Áp thuế 34%, 11 công ty Mỹ bị loại khỏi thị trường.

Tối thứ Sáu 4/4 tại Bắc Kinh, trong một loạt thông báo chính sách nhanh chóng, bao gồm việc áp mức thuế đồng loạt 34%, Trung Quốc thể hiện rõ rằng quốc gia không có ý định lùi bước trong cuộc chiến thương mại mà ông Trump vừa khơi mào trong tuần này bằng các mức thuế nhập khẩu cao đối với hàng hóa từ nhiều quốc gia.

Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết sẽ áp mức thuế 34% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, tương xứng với kế hoạch của ông Trump áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc.

Ngoài ra, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo sẽ thêm 11 công ty Mỹ vào danh sách “thực thể không đáng tin cậy”, tức là cấm các công ty này làm ăn tại Trung Quốc hoặc với doanh nghiệp Trung Quốc. Bộ này cũng áp dụng hệ thống cấp phép xuất khẩu để kiểm soát 7 loại đất hiếm – những nguyên liệu hầu như chỉ được khai thác và chế biến tại Trung Quốc – vốn được sử dụng trong mọi thứ từ xe điện đến vũ khí thông minh.

Bộ Thương mại Trung Quốc còn cho biết họ sẽ mở hai cuộc điều tra thương mại đối với thiết bị chẩn đoán hình ảnh y tế từ Mỹ – một trong số ít ngành mà Mỹ còn giữ được sức cạnh tranh toàn cầu.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc thông báo sẽ dừng nhập khẩu thịt gà từ năm nhà xuất khẩu nông sản lớn nhất của Mỹ, và ngừng nhập khẩu lúa miến từ một công ty thứ sáu.

Cơ quan quản lý thị trường Trung Quốc cũng tuyên bố nghi ngờ chi nhánh DuPont tại Trung Quốc – tập đoàn hóa chất Mỹ – vi phạm luật chống độc quyền và sẽ tiến hành điều tra. DuPont cho biết họ rất coi trọng vấn đề này và đang xem xét các cáo buộc từ Trung Quốc.

Mức thuế mới 34% của Trung Quốc – bổ sung vào các mức thuế đã áp trước đó – sẽ áp dụng với số lượng hàng hóa ít hơn so với mức thuế của ông Trump, vì Trung Quốc bán nhiều hàng hóa hơn cho Mỹ so với lượng hàng hóa họ nhập khẩu từ Mỹ. Năm ngoái, Trung Quốc mua 147,8 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ (chủ yếu là chip bán dẫn, nhiên liệu hóa thạch và nông sản), trong khi xuất khẩu sang Mỹ tới 426,9 tỷ USD điện thoại thông minh, đồ nội thất, đồ chơi và nhiều sản phẩm khác.

Mặc dù mức thuế của ông Trump miễn trừ cho một số mặt hàng quan trọng như chip và dược phẩm, thuế quan của Trung Quốc không có bất kỳ ngoại lệ nào.

Phản ứng của Trung Quốc đã khiến thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc. Chỉ số S&P 500 giảm 6% vào thứ Sáu, kéo thị trường Mỹ tiệm cận trạng thái “bear market” (suy thoái) – tức giảm hơn 20% so với đỉnh giữa tháng 2.

Bộ Tài chính Trung Quốc ra tuyên bố chỉ trích mạnh mẽ mức thuế của ông Trump, cho rằng: “Hành động của Mỹ không phù hợp với các quy tắc thương mại quốc tế, nghiêm trọng xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc, và là một hành vi bắt nạt đơn phương điển hình”.

Thuế quan của Trung Quốc sẽ có hiệu lực vào thứ Năm tuần sau – tức 12 giờ sau khi mức thuế của Mỹ có hiệu lực.

Vào sáng thứ Sáu tại Mỹ, ông Trump đã phản hồi trên Truth Social: “TRUNG QUỐC ĐÃ TÍNH SAI, HỌ HOẢNG LOẠN – HỌ KHÔNG ĐỦ SỨC CHỊU ĐỰNG VIỆC NÀY!”.

Ông Jude Blanchette, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc RAND, nhận định phản ứng mạnh mẽ của Trung Quốc là điều “không thể tránh khỏi” sau khi ông Trump áp đặt loạt thuế mới. “Bắc Kinh không còn có thể giữ ảo tưởng rằng ngoại giao có thể ngăn một cuộc chiến thương mại toàn diện”.

Những biện pháp đáp trả của Trung Quốc cho thấy quốc gia đã chuẩn bị kỹ càng hơn so với nhiệm kỳ đầu của ông Trump, theo ông Wang Dong, giám đốc điều hành Viện Hợp tác và Hiểu biết toàn cầu (Đại học Bắc Kinh). “Nếu mục tiêu của chính quyền Trump là ép Trung Quốc khuất phục, thì điều đó sẽ không thành công”, ông nói.

Ông Wang nói thêm: “Trung Quốc đang đặt cược rằng ông Trump sẽ phải đối mặt với áp lực trong nước để giảm bớt thuế quan vì những tổn hại kinh tế”.

Ông Trump lập luận rằng mức thuế cao là cần thiết để ngăn chặn sự suy giảm trong sản xuất toàn cầu của Mỹ và bảo vệ năng lực công nghiệp quốc phòng. Trong khi đó, Trung Quốc đã chủ động tự chủ sản xuất nhiều mặt hàng công nghiệp nhờ chiến lược “Made in China 2025”.

Trung Quốc phản ứng nhanh hơn nhiều so với năm 2018–2019, lần này họ hành động chỉ sau 36 giờ, mặc dù đang là kỳ nghỉ lễ quốc gia.

Tuy nhiên, vì nền kinh tế Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, các mức thuế của Mỹ vẫn khiến Bắc Kinh lo ngại sâu sắc. Thặng dư thương mại hàng hóa chế tạo của Trung Quốc năm ngoái chiếm tới 1/10 quy mô nền kinh tế – và đang tiếp tục tăng.

Dù Bắc Kinh tuyên bố sẽ chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác, nhưng thực tế Trung Quốc đã có thặng dư lớn với châu Âu và thế giới đang phát triển, khiến các quốc gia đó cũng áp thuế để bảo vệ sản xuất trong nước.

Nếu Mỹ giữ nguyên thuế mới, các nước gia công hàng cho Mỹ bằng linh kiện Trung Quốc như Việt Nam, Malaysia, Mexico... cũng sẽ giảm mua từ Trung Quốc, ảnh hưởng đến xuất khẩu Trung Quốc.

Việc Trung Quốc áp dụng giấy phép xuất khẩu với đất hiếm có thể gây thêm khó khăn cho các ngành công nghiệp Mỹ và thế giới. Lịch sử cho thấy mỗi khi Trung Quốc áp loại giấy phép này, các doanh nghiệp thường bị chậm trễ nhiều tháng do rối loạn thủ tục.

Năm 2010, Trung Quốc từng ngừng xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản trong một cuộc tranh chấp lãnh thổ.

Dù sau đó Mỹ đã khôi phục khai thác đất hiếm, phần lớn quặng vẫn phải gửi về Trung Quốc để tinh luyện, do quá trình này rất phức tạp và đắt đỏ.