TP HCM sẽ có quy hoạch thoát nước mới

Bộ Xây dựng vừa trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thoát nước mới tại TP HCM. Mục tiêu đề án đề ra là lập quy hoạch thoát nước đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển của TP; làm cơ sở cho việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp hệ thống thoát nước trên địa bàn TP.

Phải gấp rút điều chỉnh

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, TP HCM hiện đang thực hiện theo quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TP theo Quyết định 752/CP-TTg năm 2001 của Thủ tướng Chính phủ, thực tế quy hoạch này chỉ đề cập việc thoát nước khu vực trung tâm TP với diện tích 650 km², cụ thể quận nội thành chiếm 140 km2, ngoại thành chiếm 510 km². Trong khi đó, trong quá trình đô thị hóa, TP HCM đã định hướng mở rộng các quận 2, 9, 12, Bình Tân, Tân Phú... Như vậy, theo quy hoạch hiện tại chỉ có 30% diện tích TP được tính toán các phương án chống ngập. Chưa hết, quy hoạch hiện tại còn chưa lường hết các yếu tố của ảnh hưởng biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, các vấn đề sụt lún nền đất tự nhiên.

Từ đánh giá trên, Bộ Xây dựng kết luận chỉ cần 10 năm nữa nếu không đưa ra giải pháp toàn cảnh thì đô thị TP phải tốn hàng chục ngàn tỉ đồng để ứng phó mỗi khi có triều cường và mưa xuất hiện. Vì vậy, đòi hỏi TP HCM phải có quy hoạch thoát nước mới là tất yếu. Bộ Xây dựng cho hay đã kiến nghị quy hoạch thoát nước mới mở rộng trên diện tích gấp hơn 3 lần quy hoạch cũ. Cụ thể, tổng diện tích được quy hoạch hệ thống thoát nước lên đến 2.095 km² (trừ huyện Cần Giờ). Ðồng thời, quy hoạch thoát nước mới còn bổ sung mở rộng thêm nghiên cứu tác động của các tỉnh lân cận như Ðồng Nai, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Phước, Long An để hoàn chỉnh quy hoạch thoát nước có tính liên kết.

Ông Ðặng Phú Thành, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP, nhấn mạnh nếu được Chính phủ chấp thuận thì chỉ cần 9 tháng nghiên cứu, TP sẽ hoàn thiện đề án quy hoạch thoát nước mới. "Hiện Sở Xây dựng phối hợp với 2 đơn vị tư vấn do các chuyên gia hàng đầu tư 2 nước Ðan Mạch và Nhật Bản để lập quy hoạch. Quy hoạch thoát nước lần này được tính toán các yếu tố về hệ thống mặt nước, nền đất. Xem xét từng quy mô các nhà máy xử lý nước thải và hiện trạng đang có" - ông Ðặng Phú Thành khẳng định.

Nói về nguồn vốn để thực hiện quy hoạch, phó giám đốc Sở Xây dựng cho hay được lấy từ vốn vay và tín dụng của Ngân hàng Thế giới nằm trong dự án Vệ sinh Môi trường TP. Mục tiêu xây dựng đồng bộ hệ thống thoát nước mưa và nước thải từ thu gom, chuyển tải đến xử lý cho từng lưu vực.

Do quy hoạch thoát nước không còn phù hợp nên hễ mưa lớn, triều cao là nhiều tuyến đường ở TP HCM bị ngập. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Khơi thông kênh rạch, thêm hồ điều tiết

Ðồng tình với quan điểm của Bộ Xây dựng, TS Vũ Ngọc Long, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Sinh thái học Việt Nam, phân tích TP được bao bọc bởi 3 hệ thống sông lớn gồm sông Sài Gòn, Ðồng Nai và Vàm Cỏ; trong lòng TP có hàng ngàn con kênh, rạch, ao hồ lớn nhỏ. "Trong quá trình phát triển, TP đã lấp nhiều kênh rạch và ao hồ. Do đó, ngoài khơi thông dòng chảy kênh rạch vẫn còn hiện hữu, TP cũng cần tính toán khơi thông lại những con kênh đã bị bê-tông hóa, bị "xóa sổ" trong tất cả khả năng có thể. Như vậy, quy hoạch thoát nước mới phát huy hiệu quả một cách tối đa khi gặp mưa lớn hay triều cường dâng cao" - TS Vũ Ngọc Long đề xuất.

KTS Lê Thành Khái (Trường ÐH Kiến trúc TP HCM) thống kê nhiều năm qua, TP đã lấp trên 30 triệu m2 diện tích ao, hồ và kênh, rạch tự nhiên. Do đó, việc khơi thông khó có thể đạt được con số đã lấp, lý do là chi phí đền bù giải tỏa quá cao. "Cách tốt nhất hiện nay là ngoài cố gắng khơi thông kênh rạch ở mức có thể thì nhất thiết phải giảm tình trạng bê-tông hóa kênh rạch và tăng cường các hồ điều tiết xen kẽ khu dân cư. "Nghĩa là khi hình thành các khu đô thị mới bắt buộc phải làm hồ sinh thái, hồ điều tiết với tỉ lệ cao hơn hiện hành" - KTS Lê Thành Khái kiến nghị.

TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP HCM, nhận định hệ thống sông ở TP HCM có tính liên kết giữa miền Ðông và khu vực ÐBSCL. Vì vậy, quy hoạch thoát nước TP cần mở rộng phạm vi tối đa có thể ra các tỉnh lân cận cũng như tính toán các diễn biến liên quan đến tình trạng nước biển dâng.