Thực hiện kiểm kê đất đai, xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2010.

Việc kiểm kê đất đai năm 2010 sẽ xác định rõ hiện trạng diện tích tự nhiên của các cấp hành chính, hiện trạng quỹ đất đang quản lý, sử dụng, quỹ đất đã đưa vào sử dụng nhưng còn để hoang hóa, quỹ đất chưa sử dụng; đánh giá đúng thực trạng tình hình quản lý, sử dụng đất và biến động đất đai so với kỳ kiểm kê trước, việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt; đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất.

Kết quả kiểm kê đất đai được thể hiện trong bảng số liệu và trên bản đồ hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn cả nước, các vùng địa lý tự nhiên - kinh tế và các cấp tỉnh, huyện, xã.

Kiểm kê diện tích đất đai được tiến hành trên phạm vi cả nước theo từng cấp hành chính, trong đó xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là đơn vị cơ bản tiến hành kiểm kê đất đai.

Cho đến nay, tuy tiến độ các tỉnh gửi sản phẩm kiểm kê đất đai 2010 về Tổng cục Quản lý đất đai chậm so với quy định song tính cấp thiết của nhiệm vụ này càng đòi hỏi các địa phương phải triển khai nhanh trong thời gian tới.

Kết quả kiểm kê đất đai của cấp xã là cơ sở để tổng hợp số liệu kiểm kê cấp huyện, cấp tỉnh và cả nước; số liệu kiểm kê đất đai của các vùng địa lý tự nhiên - kinh tế được tổng hợp từ số liệu kiểm kê đất đai của các tỉnh, thành phố thuộc vùng địa lý tự nhiên - kinh tế đó. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá tình hình thực hiện từng nội dung, nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai và đề xuất các biện pháp khắc phục những hạn chế, yếu kém trong quản lý đất đai hiện nay.

Chẳng hạn, về tình hình sử dụng đất khu công nghiệp hiện nay, theo báo cáo mới nhất của Tổng cục Quản lý đất đai, tốc độ phát triển khu, cụm công nghiệp trên địa bàn cả nước diễn ra khá nhanh, hiện nay cả nước có 249 khu công nghiệp, với tổng diện tích 63 nghìn ha, tỷ lệ lấp đầy bình quân đạt 51%, có 162 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động, trong đó có 27 khu đạt tỷ lệ lấp đầy 100%, 37 khu đạt tỷ lệ lấp đầy trên 80%. Cả nước có khoảng 650 cụm công nghiệp do địa phương thành lập với tổng diện tích có 33 nghìn ha trong đó tỷ lệ lấp đầy bình quân đạt 44%.

Nhìn chung, việc quy hoạch và phát triển các khu công nghiệp, đặc biệt trong phát triển các cụm công nghiệp của các địa phương trong những năm qua còn nhiều tồn tại. Nhiều địa phương phát triển cụm công nghiệp ồ ạt, dàn trải, thiếu sự phối hợp thống nhất trên quy mô liên vùng, liên tỉnh; sử dụng nhiều vào diện tích đất lúa; chưa xem xét đồng bộ với điều kiện hạ tầng kinh tế - xã hội, khả năng và nhu cầu phát triển thực tế dẫn đến tình trạng đất đai bị bỏ hoang hóa, lãng phí, ô nhiễm môi trường. Một số tỉnh đã thành lập các khu, cụm công nghiệp trên những vùng đất thuận tiện về vị trí, hạ tầng, địa hình bằng phẳng (chủ yếu là đất trồng lúa), xâm phạm đến diện tích đất trồng lúa cần được bảo vệ; bám theo các tuyến quốc lộ, nằm sát các khu dân cư, gây nên tình trạng ách tắc giao thông, ô nhiễm môi trường.

Thực trạng đất của các tổ chức sử dụng cũng có nhiều tồn tại. Kết quả kiểm tra cho thấy cả nước đã có trên 144.000 tổ chức đang sử dụng trên 7,8 triệu ha đất (chiếm 23,6% tổng diện tích tự nhiên). Trong số đó có 1,97% số tổ chức cho thuê trái phép, cho mượn đất trái phép; 2,85% số tổ chức được giao đất nhưng chưa sử dụng; 2,29% số tổ chức sử dụng đất không đúng mục đích; còn 20% tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất không thu tiền trước Luật Đất đai năm 1993 nhưng chưa chuyển sang hình thức thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2003.

Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là do một số địa phương chưa kiên quyết xử lý các vi phạm pháp luật đất đai của các tổ chức, nhiều vụ việc để dây dưa kéo dài không được giải quyết dứt điểm; thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong quá trình chỉ đạo, thực hiện xử lý vi phạm.

Trong thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục đôn đốc chỉ đạo UBND các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương đẩy mạnh tiến độ rà soát báo cáo số liệu chính thức về công tác kiểm kê đất đai và xây dựng bản đồ sử dụng đất 2010 đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra chấp hành pháp luật đất đai ở các địa phương.