Tại sao Trung Quốc không nằm trong lệnh tạm dừng áp thuế của Tổng thống Donald Trump?

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu suy thoái, Tổng thống Donald Trump đã đảo ngược quyết định bằng cách tạm dừng hầu hết các mức thuế "có đi có lại" đối với các đối tác thương mại của Hoa Kỳ, đồng thời tăng mạnh thuế suất đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên 125%.

Thị trường toàn cầu lập tức đồng loạt tăng vọt sau tin tức được đăng tải trên Truth Social vào khoảng 1:30 chiều theo giờ miền Đông.

Tại sao Trung Quốc không được hoãn thuế?

Động thái này diễn ra sau khi căng thẳng toàn cầu leo thang và tình trạng hỗn loạn cực độ trên cả thị trường chứng khoán và trái phiếu, với các đối tác thương mại trả đũa và các nhà đầu tư rút khỏi tài sản của Hoa Kỳ để đáp trả việc tăng thuế quan có hiệu lực vào nửa đêm. Sự đảo ngược của ông Trump đã chuyển cuộc xung đột thương mại từ quy mô toàn cầu thành một cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung trực diện hơn.

"Do Trung Quốc không tôn trọng thị trường toàn cầu, tôi sẽ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 125%, có hiệu lực ngay lập tức", ông Trump viết. Các quốc gia kiềm chế không áp dụng các biện pháp trả đũa đã được hoãn tạm thời. "Tôi đã cho phép tạm dừng trong 90 ngày, với mức thuế quan đối ứng giảm đáng kể là 10% trong thời gian này", ông Trump nhấn mạnh.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã xác nhận việc tạm dừng này, ông cho biết trong một cuộc họp báo được triệu tập khẩn bên ngoài Phòng Bầu dục. Ông Bessent thông báo rằng tổng thống vẫn duy trì mức thuế cơ bản 10% đối với hầu hết các mặt hàng nhập khẩu toàn cầu nhưng sẽ có "chính sách" cho các quốc gia hợp tác.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc bị loại trừ đã cho thấy cách tiếp cận một cách cứng rắn của ông Trump đối với Bắc Kinh. "Đừng trả đũa, và bạn sẽ được đền đáp", Bessent nói với các phóng viên, lưu ý rằng các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ đã bày tỏ thiện chí đàm phán. "Đại diện Việt Nam cũng đã đến hôm nay", ông Bessent nói thêm trong một cuộc phỏng vấn với Fox Business.

Việc Tổng thống Trump loại trừ Trung Quốc báo hiệu sự chuyển dịch từ xung đột thương mại toàn cầu sang cuộc đối đầu có mục tiêu hơn với Bắc Kinh, điều này đã trở thành chiếc phao cho thị trường. Lý do của chính quyền dường như tập trung vào việc Trung Quốc không đàm phán hoặc hạ nhiệt cuộc chiến thương mại, diễn ra sau khi Bắc Kinh tăng thuế đối với hàng hóa của Hoa Kỳ lên 84% trong cuộc chiến có đi có lại của riêng mình.

"Trung Quốc đã chọn cách đối đầu", Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết, đồng thời nói thêm rằng hầu hết các quốc gia khác đã liên hệ với các quan chức Hoa Kỳ để tìm kiếm giải pháp.

Bessent cũng đồng tình với quan điểm đó, nói rằng "sự khăng khăng leo thang" của Trung Quốc đã dẫn đến quyết định tăng thuế thay vì gia hạn lệnh hoãn tạm thời.

Thị trường đón tin vui

Thị trường tài chính phản ứng mạnh mẽ với thông báo của ông Trump. S&P 500 tăng 5,6%, Nasdaq tăng hơn 8% và Dow Jones Industrial Average tăng hơn 2.000 điểm, đạt mức tăng 6% trong phiên giao dịch buổi chiều. Những mức tăng này diễn ra trong bối cảnh biến động cực độ và thua lỗ liên tục, với S&P đã giảm hơn 18% kể từ giữa tháng 2.

Trong khi các nhà đầu tư hoan nghênh việc nới lỏng thuế quan đối với hầu hết các quốc gia, các nhà chiến lược thị trường vẫn thận trọng. "Các thị trường đang tìm kiếm dấu hiệu cho thấy sự hạ nhiệt thương mại đang đến", Gennadiy Goldberg của TD Securities trả lời hãng AP.

Thị trường ngày lập tức phản hồi quyết định hoãn thuế của Tổng thống Donald Trump

Tổng giám đốc điều hành của JPMorgan Chase, Jamie Dimon, cũng cảnh báo rằng suy thoái kinh tế "có khả năng" xảy ra, do những cú sốc kép đối với thương mại, niềm tin của người tiêu dùng và thị trường tài chính.

Giá dầu cũng biến động mạnh, ban đầu giảm xuống mức thấp nhất trong bốn năm do lo ngại tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại do chiến tranh thương mại leo thang, đã lập tức phục hồi sau khi ông Trump tuyên bố tạm dừng hầu hết các mức thuế trong 90 ngày.

Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố trước khi ông Trump tuyên bố hoãn thuế với tất cả, trừ Trung Quốc: "Nếu Hoa Kỳ vẫn tiếp tục leo thang các hạn chế kinh tế và thương mại, Trung Quốc có ý chí kiên định và phương tiện dồi dào để thực hiện các biện pháp đối phó cần thiết và chiến đấu đến cùng".

Scott Lincicome, Phó chủ tịch Viện Cato, nói với CNN: "Thị trường nhẹ nhõm hơn một chút, nhưng khó có thể nghĩ rằng Hoa Kỳ là nơi đầu tư lành mạnh, an toàn và ổn định khi Tổng thống liên tục thay đổi thuế quan như bật công tắc đèn và có thể có nhiều điều như thế này xảy ra chỉ trong 90 ngày. Vì vậy, đây là một sự hoãn lại, nhưng chúng ta chắc chắn chưa thoát khỏi tình hình khó khăn".

Chuyên gia thương mại Henry Gao, giáo sư tại Đại học Quản lý Singapore, nói với Newsweek: "Ông Trump dường như đang áp dụng cách tiếp cận mang tính cưỡng ép hơn - sử dụng thuế quan để gây sức ép buộc các nước khác đứng về phía Hoa Kỳ. Điều này có thể thành công ở một mức độ nào đó, nhưng nó có nguy cơ phân mảnh nền kinh tế toàn cầu thành các khối đối thủ. Trong trường hợp xấu nhất, nó thậm chí có thể kích động Trung Quốc leo thang căng thẳng".

Trong khi đó, Bill Ackman, nhà quản lý quỹ đầu cơ tỷ phú và là đồng minh của ông Trump đã viết trên mạng xã hội X: "Điều này được thực hiện một cách xuất sắc bởi một "DonaldTrump thực sự". Nó sẽ được đưa vào Sách giáo khoa về Nghệ thuật đàm phán".

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Bessent trước đó đã nói rằng có thể mất nhiều tháng để đạt được các thỏa thuận riêng với hàng chục quốc gia về mức thuế quan. Ông cho biết vào thứ Tư rằng mức thuế "cơ bản" 10% sẽ vẫn được áp dụng đối với hầu hết các quốc gia. Và chưa thể biết được điều gì sẽ xảy ra khi Trung Quốc còn áp đặt các hạn chế trong việc kinh doanh với gần chục công ty Mỹ và tuyên bố sẽ đưa ra thách thức mới đối với thuế quan của Mỹ tại Tổ chức Thương mại Thế giới.