Nhà ở xã hội chưa như kỳ vọng

Ông Sinh cho biết, thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong phát triển NƠXH cả về chính sách và thực tiễn. Cụ thể, Luật Nhà ở 2014 quy định chặt chẽ về NƠXH, hay Nghị định 100/2015 của Chính phủ đã nêu chi tiết, cụ thể về chính sách thực hiện NƠXH, trong đó đã đề cập đến nhiều vấn đề như quy hoạch, đất đai, tài chính, tiêu chuẩn, thuế và đối tượng được hưởng chính sách NƠXH.

Theo đó, các dự án nhà ở thương mại, các dự án đô thị phải dành 20% diện tích đất để xây dựng NƠXH. Đối với dự án dưới 10ha, có thể linh động nộp bằng tiền, quỹ đất, quỹ nhà tương đương với giá trị đó. Đối với những dự án trên 10ha bắt buộc phải xây dựng NƠXH.

Tại Việt Nam hiện nay, nhu cầu NƠXH ngày càng trở nên bức thiết bởi cơ cấu dân số đang bước vào cơ cấu dân số vàng, với 70% dân số trong độ tuổi lao động. Điển hình tại hai thành phố lớn như TP.HCM và Hà Nội đang bùng nổ nhu cầu nhà ở, trong khi quỹ đất để phát triển xây dựng nhà ở, giao thông và các dịch vụ tiện ích đều đang thiếu hụt nghiêm trọng.

Theo Bộ Xây dựng, tính đến năm 2020, các khu vực đô thị cả nước có hơn 1,7 triệu người khó khăn về nhà ở (diện tích bình quân dưới 5m2/người) và 1,7 triệu công nhân có nhu cầu ổn định chỗ ở, để đáp ứng nhu cầu nhà ở hiện cần phải xây dựng khoảng 700.000 căn hộ.

Từ nay đến năm 2020 cần xây dựng thêm ít nhất 12,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội.

Để đáp ứng nhu cầu nhà ở ngày càng tăng của người dân, ông Sinh cho biết, từ năm 2011 Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia. Một trong những mục tiêu chính của chiến lược là đến năm 2020 cần xây dựng thêm ít nhất 12,5 triệu m2 sàn NƠXH hướng tới tầng lớp dân cư có mức thu nhập thấp tại các khu vực đô thị; đáp ứng khoảng 80% số sinh viên, học sinh các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp dạy nghề và khoảng 70% công nhân lao động tại các khu công nghiệp có nhu cầu được giải quyết chỗ ở; hỗ trợ khoảng 500.000hộ gia đình (theo chuẩn nghèo mới) tại khu vực nông thôn cải thiện nhà ở.

Cũng theo Thứ trưởng, nhu cầu cần 1 triệu đơn vị NƠXH nhưng trên thực tế, chúng ta mới chỉ đáp ứng được khoảng 30%. Mặc dù Chính phủ có nhiều chính sách, quy định nhằm phát triển NƠXH, các địa phương, bộ ngành vào cuộc nhưng kết quả đạt được "còn hạn chế, khiêm tốn chưa đạt kỳ vọng đặt ra".

Nguyên nhân được cho là do tốc độ đô thị hóa nhanh, quỹ đất ngày càng hạn hẹp nên việc lựa chọn nguồn cung về quỹ đất gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là trong khu vực trung tâm.

Trong khi đó, hệ thống hạ tầng chưa được kết nối giữa khu vực trung tâm và các vùng lân cận. Đây là một khó khăn lớn mà Chính phủ Việt Nam cần có những giải pháp tích cực hơn để phát triển hạ tầng kết nối như xe buýt, tàu điện,… Như vậy, quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội xa trung tâm mới có thể khả thi.

Bên cạnh đó, hiện nay, việc triển khai, xây dựng NƠXH đang gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, mặc dù Nhà nước đã có hỗ trợ về đầu tư công, nhưng việc bố trí chưa kịp thời cũng ảnh hưởng phần nào đến việc chậm trễ trong công tác triển khai.

Do đó, Thứ trưởng Bộ Xây dựng kỳ vọng những kinh nghiệm và giải pháp phát triển NƠXH của các quốc gia trên thế giới sẽ là bài học quý báu để Việt Nam có thể lựa chọn cho tương lai.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, Thứ trưởng mong muốn được lắng nghe một số mô hình cung cấp NƠXH mới, hướng tới việc cung cấp NƠXH và nhà ở giá rẻ cho người có thu nhập thấp tại Việt Nam trên cơ sở vận hành một cách bền vững, có sự huy động tham gia, trao quyền, nâng cao năng lực cho khách hàng cũng như vì cộng đồng, vì lợi ích của người dân.