Người Việt Nam đầu tư vào thị trường vốn khác với thế giới ra sao?

Ảnh minh hoạ

GS.TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, đã có những nhận xét trên tại buổi đối thoại chuyên đề “Nhận diện chân thực vai trò của thị trường bất động sản trong nền kinh tế” diễn ra mới đây.

Thị trường vốn tại Việt Nam đang có sự phát triển rất nhanh. Trong năm 2021, quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP, gấp 3,5 lần so với năm 2015. Trong đó, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP; quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp là 14,2% GDP.

Ngoài ra, tính chung năm 2021, nhà đầu tư trong nước mở mới hơn 1,5 triệu tài khoản chứng khoán. Đây là con số kỷ lục chưa từng có trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, lớn gấp rưỡi tổng số tài khoản mở mới trong 4 năm 2017, 2018, 2019 và 2020 cộng lại (tổng 4 năm đạt 1,04 triệu tài khoản).

Tuy nhiên, theo ông Cường, trong giai đoạn vừa qua, đã có một số hiện tượng không được lành mạnh ở thị trường vốn.

Điển hình thị trường chứng khoán có hiện tượng thổi giá, làm giá cổ phiếu. Còn thị trường trái phiếu có sự tăng trưởng nóng, doanh nghiệp phát hành không sử dụng vốn đúng mục đích.

“Các diễn biến này đã buộc cơ quan quản lý phải tiến hành một loạt hành động quyết liệt như vừa qua. Thậm chí, chỉ trong vòng một năm, Bộ Tài chính 5 lần đưa ra 5 dự thảo sửa đổi Nghị định 153 nhưng ngay cả phiên bản gần đây nhất, vẫn bị cho là tiếp cận theo hướng siết rất chặt”, ông Cường chia sẻ.

Bên cạnh đó, thị trường vốn vẫn còn những hạn chế, bất cập về cấu trúc thị trường, hạ tầng, công nghệ, nguồn nhân lực, hệ thống thông tin thị trường...

Cá biệt còn một số tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật khi tham gia thị trường. Tuy nhiên những sai phạm này chỉ là thiểu số.

Do đó, vị này cho rằng động thái thắt chặt một số kênh huy động vốn thời gian qua của Chính phủ như phát hành trái phiếu là cần thiết, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đại đa số các nhà đầu tư, doanh nghiệp chân chính, hoạt động lành mạnh, tuân thủ pháp luật.

Đánh giá về việc người dân đầu tư vào thị trường vốn tại Việt Nam, ông Cường cho biết có rất nhiều điểm khác biệt so với các nhà đầu tư trên thế giới.

Trong khi nhà đầu tư trên thế giới ít khi tự mua mà thường có xu hướng đầu tư thông qua các tổ chức chuyên nghiệp, các quỹ tài chính thì nhà đầu tư Việt Nam lại thích tự chủ, tự bỏ tiền ra theo dõi.

Ông Cường cho rằng sự biến động của các sản phẩm trên thị trường vốn là một trong những yếu tố hấp dẫn nhà đầu tư Việt Nam hơn việc mua qua quỹ trung gian.

"Tâm lý tự đầu tư của người dân Việt Nam làm xuất hiện yếu tố fomo (hiệu ứng tâm lý mà những người mang nó thường sợ bỏ lỡ mất cơ hội). Chính điều này đã thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian vừa qua", ông Cường chia sẻ.

Ông Cường kiến nghị thị trường vốn nên phát triển từ lượng sang chất, nâng cao tính chuyên nghiệp của nhà đầu tư để đảm bảo tính bền vững và an toàn.

“Muốn để thị trường vốn trở thành một kênh vốn quan trọng và lâu dài giống xu hướng thế giới, nhà quản lý phải chuyển được xu hướng tự đầu tư của người dân sang đầu tư qua các tổ chức chuyên nghiệp. Đây chính là thời điểm thích hợp nhất để tạo ra sự chuyển dịch này", ông Cường nhấn mạnh.