Người mua nhà nguy cơ mất trắng khi bảo lãnh ngân hàng chỉ nằm “trên miệng” chủ đầu tư

Mua vì tin tưởng ngân hàng

Hằng trăm khách hàng mua căn hộ tại dự án Kingsway Tower (quận Bình Tân, TP.HCM) đang “khóc mếu” vì bỏ cả tỉ đồng để mua nhà nhưng dự án vẫn đang nằm bất động.

Dự án này do Công ty TNHH Siêu Thành làm chủ đầu tư khởi công năm 2018, dự kiến bàn giao nhà quý I/2019. Tuy nhiên đến nay, dù đã trễ hẹn gần 2 năm dự án vẫn chỉ là khối bê tông xám xịt.

Dự án Kingsway Tower ngừng thi công

Theo phản ánh của khách hàng, họ đã tìm hiểu rất kĩ pháp lý trước khi đặt bút ký hợp đồng mua nhà tại Kingsway Tower. Điều khiến người mua an tâm nhất là dự án đã được một ngân hàng lớn đồng ý về mặt chủ trương cấp bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai.

Thế nhưng, khi dự án xây dựng hoàn thiện phần thô thì đột ngột ngừng thi công. Chủ đầu tư ban đầu còn hứa hẹn nhưng sau đó thì bỏ trốn biệt tăm. Người mua cầu cứu ngân hàng bảo lãnh nhưng nhà băng này lại cho rằng họ cũng là nạn nhân của chủ đầu tư.

Ngân hàng thừa nhận có gửi cho Công ty TNHH Siêu Thành văn bản đồng ý về mặt chủ trương sẽ cấp bảo lãnh cho chủ đầu tư nếu Công ty này đáp ứng các điều kiện về cấp bảo lãnh theo quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện hồ sơ để được cấp bảo lãnh, Công ty Siêu Thành chưa đáp ứng các điều kiện, cũng như không thực hiện được cam kết với ngân hàng. Do đó, không đủ cơ sở để Ngân hàng phát hành bảo lãnh cho từng người mua nhà.

Điều khiến người mua bức xúc là tại sao ngay từ ban đầu khi phát hiện dự án không đủ điều kiện bảo lãnh, ngân hàng không thông báo kịp thời cho người mua được biết mà vẫn để chủ đầu tư ngang nhiên bán dự án.

Trường hợp tại dự án Kingstay Tower cũng là câu chuyện đang diễn ra tại không ít dự án bán nhà hình thành trong tương lai hiện nay.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Tài chính Ngân hàng cho biết, Luật Kinh doanh bất động sản 2014 quy định dự án bán nhà hình thành trong tương lai phải có ngân hàng bảo lãnh mới được bán hàng. Quy định này như một “tấm khiên” bảo vệ người mua trước tình trạng các chủ đầu tư vẽ dự án lung linh trên nền đất trống rồi huy động vốn mà không biết trước những rủi ro có thể xảy ra.

Tuy nhiên, ông Hiếu cho rằng, mặc dù có quy định song trên thực tế từ năm 2015 đến nay không có một con số chính thức nào cho biết đã có bao nhiêu dự án được ngân hàng bảo lãnh và trong số này có bao nhiêu bảo lãnh đã được thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh?.

Nhiều chủ đầu tư vẫn quảng cáo với khách hàng, cam kết dự án đã có bảo lãnh ngân hàng song tất cả chỉ nằm “trên miệng” chứ người mua rất ít có khả năng kiểm chứng.

“Phải có một hợp đồng bảo lãnh song phương giữa người mua nhà và ngân hàng. Phải cầm được trong tay chứng nhận bảo lãnh từ ngân hàng thì người mua mới nên đóng tiền cho chủ đầu tư”, Tiến sĩ Hiếu nói.

Tăng lớp bảo vệ cho người mua nhà

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo thông tư thay thế Thông tư 07/2015 và Thông tư 13/2017 quy định về bảo lãnh ngân hàng. Trong đó có nhiều nội dung mới tăng khả năng bảo vệ quyền lợi cho người mua nhà.

Cụ thể, người mua sẽ chỉ đóng tiền theo tiến độ cho chủ đầu tư khi nhận được cam kết bảo lãnh từ ngân hàng.

Người mua nhà hình thành trong tương lai sẽ được ngân hàng bảo vệ quyền lợi

Ngân hàng thương mại bảo lãnh cho dự án có trách nhiệm trong thời hạn 5 ngày làm việc từ ngày nhận được hợp đồng mua, thuê mua nhà ở, ngân hàng sẽ căn cứ hợp đồng mua, thuê mua nhà ở và hợp đồng bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai để phát hành cam kết bảo lãnh cho từng bên mua.

Trong đó phải nêu rõ ngân hàng chỉ bảo lãnh đối với số tiền ứng trước của bên mua trả cho chủ đầu tư sau thời điểm bên mua nhận được cam kết bảo lãnh, và gửi chủ đầu tư cam kết bảo lãnh để chủ đầu tư cung cấp cho bên mua.

Ngoài ra, ngân hàng phải có trách nhiệm phát hành cam kết bảo lãnh trong cả trường hợp chủ đầu tư gửi hợp đồng mua, thuê nhà ở chậm, miễn là ngân hàng nhận được trước khi hợp đồng mua bán nhà đến hạn bàn giao.