Ngành bất động sản suy thoái khiến kinh tế Trung Quốc tụt xuống mức thấp nhất 3 thập kỷ, có thể làm giảm GDP toàn cầu 0,5 điểm phần trăm trong năm 2022

Bắc Kinh sẽ còn siết chặt lĩnh vực bất động sản trong năm tới và thậm chí lâu hơn nữa. Nguy cơ chưa từng thấy này khiến các ngân hàng như Goldman Sachs, Nomura Holdings và Barclays cắt giảm dự báo tăng trưởng của Trung Quốc vào năm 2022 về mức dưới 5%.

Năm ngoái, kinh tế Trung Quốc tăng trưởng kém nhất trong hơn 3 thập kỷ qua. Các nhà phân tích tại Societe Generale SA thậm chí còn cho rằng xác suất mà nước này tiếp tục gặp khó khăn lên đến 30%.

Đây là một mức giảm lớn so với tỷ lệ tăng trưởng gần 7% trước đại dịch. Với vị thế là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, chi tiêu của người dân Trung Quốc giảm đã khiến doanh thu hàng hóa từ các nước như Úc và Indonesia hay các tập đoàn đa quốc gia như Apple và Volkswagen giảm theo.

Các quan chức Trung Quốc có vẻ nghiêm túc khi tuyên bố trong năm nay sẽ không sử dụng bất động sản để kích cầu kinh tế như từng làm trong những đợt suy thoái trước. Họ cho rằng dư thừa nguồn cung nhà ở là mối đe dọa đối với sự ổn định kinh tế trong nước, và muốn đầu tư vào các lĩnh vực ưu tiên như sản xuất công nghệ cao.

Chen Long, một nhà kinh tế tại công ty tư vấn Plenum có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết: “Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng quy mô lĩnh vực bất động sản đang quá lớn. Ông ấy trực tiếp tham gia vào việc đưa ra các chính sách bất động sản. Các bộ không dám nới lỏng chính sách nếu không có sự chấp thuận của ông ấy”.

Rob Subbaraman, nhà kinh tế trưởng của Nomura, ước tính tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc chỉ đạt 4,3% trong năm 2022 từ mức 7,1% trong năm nay, từ đó “có thể trực tiếp làm giảm tăng trưởng GDP toàn thế giới khoảng 0,5 điểm phần trăm”. Ông nói, Bắc Kinh sẵn sàng “hy sinh một số mục tiêu tăng trưởng ngắn hạn để có được sự ổn định lâu dài hơn”.

Sự bùng phát trở lại của Covid-19

Chi tiêu của người người dân yếu đi là một lực cản khác đối với nền kinh tế Trung Quốc. Chính quyền nước này tỏ ra không khoan nhượng với các đợt bùng phát dịch nhỏ lẻ và ngay lập tức thực hiện phong tỏa nghiêm ngặt, khiến nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa.

“Trong trường hợp chính sách Zero Covid kéo dài lâu hơn hoặc suy thoái trong ngành bất động sản sâu hơnt, tăng trưởng GDP vào năm 2022 của Trung Quốc có thể xuống dưới mức 4%”, Tao Wang, nhà kinh tế trưởng của UBS AG tại Trung Quốc, cho biết.

Dữ liệu chính thức cho thấy, lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc là dấu hỏi lớn nhất đối với nền kinh tế do quy mô khổng lồ, với hơn 900 triệu mét vuông căn hộ được xây dựng mỗi năm.

Các nhà kinh tế ước tính rằng khoản đầu tư nói trên, cộng với sản lượng của các lĩnh vực liên quan như sản xuất thép và xi măng, chiếm khoảng 20% ​​đến 25% GDP của Trung Quốc. Bất kỳ sự chậm lại nào - hoặc suy giảm hoàn toàn - trong phát triển bất động sản sẽ để lại một khoảng trống trong nền kinh tế mà không lĩnh vực nào khác có thể dễ dàng lấp đầy.

“Suy thoái trong ngành bất động sản là thách thức lớn nhất với nền kinh tế Trung Quốc trong năm tới, do đó cũng là một cơn gió ngược với nền kinh tế toàn cầu”, Larry Hu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Macquarie Group nói.

Vai trò quá lớn của ngành bất động sản

Hoạt động xây dựng bất động sản đã hỗ trợ sự phục hồi kinh tế theo hình chữ V của Trung Quốc sau đại dịch, nhưng hiệu quả đã thu hẹp sau khi Bắc Kinh điều chỉnh hoạt động cho vay thế chấp khi các nhà phát triển lớn như China Evergrande Group rơi vào tình trạng gần phá sản.

Sự sụt giảm ngoạn mục nhất đến từ ở các dự án nhà ở mới khởi công, giảm hơn 33% so với cùng kỳ trong tháng 10, mức giảm kỷ lục từ trước đến nay.

Các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc huy động vốn bằng cách bán nhà ở hình thành trong tương lai cho khách hàng. Khi hoạt động cho vay thế chấp và tâm lý thị trường trở nên dbi quan, doanh số toàn ngành đã giảm mạnh.

Trong khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thông báo cho vay thế chấp đã tăng nhẹ vào tháng 10, “chính phủ không vội áp dụng chính sách kích thích”, Rosealea Yao của Gavekal Dragonomics cho biết. Việc Trung Quốc chuẩn bị thử nghiệm đánh thuế bất động sản để ngăn đầu tư vào nhà ở càng làm tâm lý thị trường thêm tiêu cực.

Do đó, nhiều nhà kinh tế dự đoán lượng nhà ở mới sẽ giảm 10% vào năm 2022. Tuy nhiên, Bắc Kinh lo ngại về rủi ro đối với sự ổn định xã hội nếu các nhà phát triển không thể bàn giao nhà cho người dân, nên họ sẽ nỗ lực để thúc đẩy hoàn thành các dự án. Điều này có nghĩa là đầu tư tổng thể vào bất động sản có thể tăng trưởng trong năm tới ngay cả khi doanh số bắt đầu giảm.

Morgan Stanley dự kiến ​​mức đầu tư vào bất động sản của Trung Quốc sẽ tăng 2% trong năm tới, giảm mạnh so với tỷ lệ trước đại dịch là 8%. Một số công ty khác, như UBS, đưa ra dự báo bi quan hơn với mức giảm 5%.

Sự suy thoái của ngành bất động sản có thể kéo dài trong nhiều năm. Goldman Sachs dự kiến ​​lĩnh vực nhà ở sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng GDP của Trung Quốc khoảng 1 điểm phần trăm mỗi năm cho đến năm 2025.

Mặc dù Bắc Kinh có rất nhiều quyền kiểm soát đối với thị trường nhà ở, nhưng vẫn có các yếu tố tác động nằm ngoài phạm vi đó. Ví dụ, các hộ gia đình Trung Quốc có xu hướng tránh mua bất động sản khi giá đang giảm, điều này có thể dẫn đến doanh thu toành ngành thấp hơn và giá tiếp tục giảm nhiều hơn.

Theo Logan Wright của Rhodium Group, nếu Bắc Kinh nghiêm túc trong việc giải quyết tình trạng mất cân bằng trên thị trường bất động sản, họ sẽ yêu cầu “hoạt động xây dựng giảm tốc trong nhiều năm, từ đó khiến nền kinh tế chậm lại. Phần lớn kết quả phụ thuộc vào quyết định của Bắc Kinh trong vài tháng tới”.