Ngân hàng Nhà nước dự thảo Thông tư nhằm hạn chế doanh nghiệp vay nước ngoài ngắn hạn cho các mục đích tiềm ẩn rủi ro bong bóng giá như chứng khoán, bất động sản

Ảnh minh hoạ.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang soạn thảo Thông tư thay thế Thông tư 12/2014/TT-NHNN về điều kiện vay nước ngoài của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), hiện nay vay nước ngoài ngắn, trung và dài hạn của khu vực doanh nghiệp chiếm khoảng 70-80% tổng dư nợ vay nước ngoài tự trả của cả nền kinh tế. Dự thảo Thông tư quy định các điều kiện vay ngắn và trung dài hạn nước ngoài tập trung vào mục tiêu đảm bảo hỗ trợ các nhu cầu vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hạn chế vay nước ngoài cho các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao, vừa làm tăng dư nợ vay nước ngoài, vừa ảnh hưởng tới dư địa vay của các doanh nghiệp phục vụ sản xuất kinh doanh thực trong nền kinh tế.

Theo đó, Dự thảo Thông tư có một số quy định mới nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động vay nợ nước ngoài, đảm bảo an toàn nợ nước ngoài và tập trung phát triển sản xuất.

Cụ thể, đối với vay ngắn hạn nước ngoài, Dự thảo Thông tư quy định doanh nghiệp được vay ngắn hạn nước ngoài để thanh toán các khoản nợ phát sinh trong vòng 12 tháng kể từ thời điểm ký thoả thuận nước ngoài song song không bao gồm các khoản nợ phát sinh từ hợp đồng vay với người cư trú; các khoản phải trả phát sinh từ mua bán chứng khoán kinh doanh; mua phần vốn góp, cổ phần của đơn vị khác; mua bất động sản đầu tư và nhận chuyển nhượng dự án.

NHNN cho rằng, thực tế, việc tăng trưởng “nóng”, “ồ ạt” của thị trường chứng khoán và kinh doanh bất động sản tiềm ẩn rủi ro lớn vì có thể tạo tình trạng vốn “ảo”, “bong bóng” tài sản, là mầm mống của những bất ổn tài chính vĩ mô.

Do đó, NHNN cho rằng, trong bối cảnh dòng vốn vay ngắn hạn nước ngoài cần được quản lý chặt chẽ hơn nữa để hạn chế các nguy cơ đảo chiều, cần hạn chế việc các doanh nghiệp vay nước ngoài ngắn hạn cho các mục đích tiềm ẩn rủi ro bong bóng giá như chứng khoán, bất động sản.

Ngoài mục đích mua chứng khoán kinh doanh, bất động sản đầu tư, Dự thảo Thông tư cũng không cho phép sử dụng vốn vay ngắn hạn để nhận chuyển nhượng dự án đầu tư và mua cổ phần, mua phần vốn góp tại doanh nghiệp nhằm thâu tóm doanh nghiệp; mua bán sáp nhập để quản lý, phát triển doanh nghiệp về lâu dài là hoạt động mang tính dài hạn.

NHNN cho rằng, vay vốn nước ngoài ngắn hạn để thanh toán cho các khoản nợ phát sinh từ các mục đích sử dụng vốn trung dài hạn nêu trên sẽ tạo ra rủi ro thanh khoản và đi ngược lại bản chất của dòng vốn ngắn hạn chỉ nhằm hỗ trợ thiếu hụt thanh khoản tạm thời.

Bên cạnh đó, theo NHNN, trường hợp bên đi vay nhận chuyển nhượng dự án hoặc mua cổ phần, mua phần vốn góp của doanh nghiệp khác nhưng không nhằm mục tiêu phát triển dự án hoặc quản lý doanh nghiệp mà tiếp tục chuyển nhượng dự án, bán cổ phần cho bên thứ ba thì hoạt động mua đi bán lại này cũng có thể tạo bong bóng giá, không tạo giá trị thực cho nền kinh tế và cận bị hạn chế.

NHNN cho rằng, đối với cả hai trường hợp chuyển nhượng dự án và mua cổ phần, mua phần vốn góp nêu trên đều tiềm ẩn rủi ro cao và không nên cho phép sử dụng vốn vay ngắn hạn nước ngoài.

Với định hướng kiểm soát chặt chẽ hoạt động vay trả nợ ngắn hạn nước ngoài của doanh nghiệp, việc quy định doanh nghiệp không được vay nước ngoài ngắn hạn cho các mục đích tiềm ẩn rủi ro cao như trên là cần thiết, theo NHNN. Một mặt yêu cầu chính các doanh nghiệp này quản trị rủi ro tốt hơn trong hoạt động, mặt khác hỗ trợ ưu tiên tập trung nguồn vốn vay nước ngoài cho các lĩnh vực, ngành nghề sản xuất trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế.