Máy tính lượng tử và cuộc chơi trăm tỷ đô: Ngân hàng sắp được lập trình lại?

Ông Phillip Wright, Giám đốc Cấp cao, Khối Nghiệp vụ Ngân hàng, HSBC Việt Nam

Dẫn theo bài chia sẻ của ông Phillip Wright, Giám đốc Cấp cao, Khối Nghiệp vụ Ngân hàng, HSBC Việt Nam, công nghệ lượng tử không chỉ là một bước tiến công nghệ, mà còn là “chìa khóa” mở ra tương lai của ngành ngân hàng toàn cầu.

Từ lý thuyết lượng tử đến lợi ích thực tiễn

Khác với máy tính truyền thống hoạt động trên cơ sở bit nhị phân, máy tính lượng tử khai thác nguyên lý chồng chập và rối lượng tử để tạo ra qubit – đơn vị xử lý dữ liệu có thể tồn tại đồng thời ở nhiều trạng thái. Nhờ đó, máy tính lượng tử có thể xử lý hàng triệu phép tính song song, giải quyết những bài toán phức tạp mà hệ thống hiện tại cần hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm.

Theo ước tính từ McKinsey, công nghệ lượng tử có thể mang lại giá trị lên đến 700 tỷ USD cho ngành ngân hàng toàn cầu vào năm 2035 – một con số đầy hứa hẹn, song cũng đặt ra không ít thách thức.

Ngân hàng sẽ thay đổi như thế nào nhờ lượng tử?

Trong ngành tài chính, máy tính lượng tử được kỳ vọng sẽ mang lại những thay đổi mang tính cấu trúc ở nhiều khía cạnh:

(1) Tối ưu hóa đánh giá rủi ro: Với khả năng mô phỏng và xử lý dữ liệu tốc độ cao, lượng tử có thể hỗ trợ các ngân hàng ra quyết định đầu tư, tín dụng và quản lý danh mục một cách chính xác và kịp thời hơn.

(2) Gia tăng bảo mật và chống gian lận: Trước nguy cơ ngày càng lớn từ tội phạm mạng, các phương pháp mã hóa truyền thống đang dần mất ưu thế. Giải pháp mật mã lượng tử (QKD) hiện đang được nhiều tổ chức khác triển khai để đảm bảo an toàn cho các kênh truyền dữ liệu toàn cầu.

(3) Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Từ cá nhân hóa dịch vụ tài chính đến nâng cao tốc độ và độ chính xác giao dịch, máy tính lượng tử mở ra khả năng ứng dụng AI và xử lý dữ liệu theo cách chưa từng có.

Ông Phillip Wright cũng chia sẻ về một cột mốc đáng chú ý: HSBC đã thực hiện thành công giao dịch mua bán vàng mã hóa đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ lượng tử để bảo mật, cho thấy mức độ sẵn sàng đổi mới và dẫn đầu của ngân hàng này trong lĩnh vực tài sản số.

Rủi ro lượng tử – cần chuẩn bị từ hôm nay

Tuy nhiên, song hành với tiềm năng là rủi ro bảo mật dữ liệu ở cấp độ mới. Các chuyên gia cảnh báo rằng trong vòng 5–10 năm tới, máy tính lượng tử có thể phá vỡ các thuật toán mã hóa hiện nay, khiến thông tin cá nhân và doanh nghiệp đứng trước nguy cơ bị rò rỉ.

Một hình thức tấn công đặc biệt được ông Phillip Wright nhấn mạnh là “thu thập bây giờ, giải mã sau” (Harvest Now, Decrypt Later), trong đó dữ liệu mã hóa hiện tại có thể bị lưu trữ và giải mã trong tương lai bằng máy tính lượng tử. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những thông tin có thời hạn sử dụng lâu dài như tài sản trí tuệ, hồ sơ tín dụng hay dữ liệu chiến lược.

Do đó, quá trình chuyển đổi sang các giải pháp mã hóa hậu lượng tử (Post-Quantum Cryptography) và triển khai lộ trình bảo mật mới là điều bắt buộc đối với các tổ chức tài chính.

Chuyển đổi hôm nay để dẫn đầu ngày mai

Theo ông Phillip Wright, việc thích nghi với công nghệ lượng tử không chỉ là thách thức kỹ thuật, mà còn là một bài toán về năng lực quản trị, tuân thủ và chiến lược dài hạn. HSBC hiện đang làm việc chặt chẽ với các cơ quan quản lý như Cơ quan Quản lý Tiền tệ Singapore (MAS) để phát triển các quy trình tiêu chuẩn cho ngành.

Những nỗ lực này đã được ghi nhận, khi HSBC đạt 96/100 điểm theo Chỉ số Sáng tạo Lượng tử và xếp thứ hai toàn cầu trong bảng xếp hạng của Evident – tổ chức chuyên đánh giá khả năng ứng dụng AI và lượng tử trong ngành ngân hàng.

Máy tính lượng tử không còn là câu chuyện của tương lai xa. Đối với ngành ngân hàng, đây là thời điểm để hành động – không chỉ để đón đầu xu thế, mà còn để đảm bảo an toàn, bền vững trong một thế giới kỹ thuật số đang phát triển thần tốc.

“Chìa khóa không nằm ở việc chạy đua theo công nghệ, mà ở sự sẵn sàng thích nghi và chủ động dẫn dắt thay đổi”, ông Phillip Wright khẳng định.