Khó khăn trong cải tạo, xây mới chung cư cũ ở Cẩm Phả

Một trong những chung cư xuống cấp trên địa bàn TP Cẩm Phả.

Căn hộ của gia đình bà Phạm Thị Thượng, chung cư 2 Tầng - Chế tạo máy, khu Tân Lập 7, phường Cẩm Thủy, TP Cẩm Phả chỉ vỏn vẹn 20m2. Mặc dù ở tầng 1, nhưng tường nhà bà luôn trong tình trạng ẩm mốc do bị nước ngấm; nhiều mảng tường bị bong tróc, rơi vỡ. Phần lớn kết cấu và các hạng mục từ trong ra ngoài của căn hộ cũng như toàn bộ chung cư 2 tầng này đều trong tình trạng xuống cấp, không thể đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản của người dân. Bà Thượng chia sẻ: "Chúng tôi không có điều kiện chuyển đổi chỗ ở nên đành chấp nhận ở đây dù chật hẹp và xuống cấp. Mọi người dân đều mong muốn Nhà nước có chính sách để hỗ trợ người dân có chỗ ở mới khang trang, an toàn hơn".

Theo thống kê, hiện trên địa bàn TP Cẩm Phả có 20 nhà chung cư cũ cao từ 2 đến 5 tầng được xây dựng từ năm 1994 trở về trước. Các chung cư này là nhà ở tập thể của ngành than trước đây, sau đó được bàn giao cho thành phố quản lý và thanh lý lại cho các hộ dân. Thực hiện chỉ đạo của UBND TP Cẩm Phả, Phòng Quản lý đô thị thành phố đã thuê đơn vị tư vấn thực hiện công tác kiểm định chất lượng các nhà chung cư cũ trên địa bàn. Kết quả cho thấy, trong tổng số 20 chung cư trên thì có đến 15 chung cư thuộc diện cấp C. Ở cấp độ này, khả năng chịu lực của một bộ phận kết cấu không thể đáp ứng yêu cầu sử dụng bình thường, xuất hiện tình trạng nguy hiểm cục bộ.

Căn hộ của gia đình bà Phạm Thị Thượng luôn trong tình trạng ẩm mốc do bị nước ngấm.

5 chung cư còn lại được xác định ở cấp độ D - cấp độ nguy hiểm cao nhất theo thang tiêu chuẩn an toàn kết cấu công trình. Ở cấp độ này thì khả năng chịu lực của kết cấu không thể đáp ứng được nhu cầu sử dụng, cần phải di dời, phá dỡ. Tuy nhiên, do điều kiện khó khăn, hiện nay 136 hộ dân với tổng số 418 nhân khẩu sống ở chung cư cấp D vẫn chưa thể di chuyển. Do các chung cư được xây dựng từ lâu, diện tích các căn hộ nhỏ hẹp, nhiều hộ còn tự ý sửa chữa, cơi nới mở rộng diện tích. Điều này đã tăng sức chịu tải của chung cư, khiến cho kết cấu công trình bị biến dạng và gây mất mỹ quan đô thị.

Trước thực trạng chung cư xuống cấp, TP Cẩm Phả đã có chủ trương sửa chữa, cải tạo đối với các nhà chung cư cấp C. Đối với nhà chung cư cấp D sẽ lên kế hoạch di dời khẩn cấp các hộ dân tại đây. Đồng thời mời gọi các doanh nghiệp đầu tư, xây dựng mới, thực hiện việc tái định cư tại chỗ đối với các hộ dân. Chủ trương là vậy nhưng khi triển khai đã gặp nhiều vướng mắc phát sinh. Trong đó nổi lên là các vấn đề liên quan đến việc thu hút doanh nghiệp đầu tư. Việc đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các hộ dân và nhà đầu tư; phương án tạm cư, tái định cư tại chỗ... tất cả các phương án đều rất khó nhận được sự đồng thuận của 100% các hộ dân.

Điển hình là dự án chung cư CC1 tại phường Cẩm Thủy, TP Cẩm Phả do một doanh nghiệp ngành Than đầu tư xây mới thay thế chung cư cũ xuống cấp nguy hiểm. Dự án hỗ trợ các hộ dân tiền thuê nhà, di chuyển đồ đạc, có nhà ở tạm; bồi thường các phần công trình kiến trúc xây dựng thêm. Khi tái định cư về nhà chung cư mới xây dựng, các hộ dân được nhận căn hộ với diện tích bằng 1,2 lần diện tích căn hộ mình ở cũ. Công trình hoàn thành đã được cơ quan Nhà nước nghiệm thu, đủ điều kiện đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, kể từ khi hoàn thành đến nay đã hơn 3 năm, các hộ dân vẫn chưa đồng thuận trở về nhận căn hộ mới với lý do công trình không đảm bảo chất lượng nên không đồng thuận nhận căn hộ mới xây mà đòi chính sách tái định cư.

Theo ông Phạm Văn Kính, Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, thành phố đang lên kế hoạch chi tiết để cải tạo, xây mới lại tất cả các chung cư cấp C, cấp D trên địa bàn. Các cơ chế chính sách nếu có vướng mắc sẽ đề xuất UBND tỉnh để tháo gỡ. Đối với các chung cư cấp D, thành phố kêu gọi ngành than xây dựng các nhà ở xã hội trên khu đất của các nhà chung cư này. Trong đó các đối tượng sử dụng sẽ ưu tiên cho các hộ dân nhà cấp D xuống cấp tái định cư và những gia đình công nhân ngành than trên địa bàn đang không có nhà ở, phải đi thuê nhà. Trong khi ngân sách nhà nước còn hạn hẹp thì việc xã hội hóa xây mới các chung cư xuống cấp là hướng đi khả thi nhất. Vì vậy, để triển khai một cách hiệu quả, cần có những cơ chế đặc thù khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp, nhà đầu tư. Bên cạnh đó, các bước đầu tư, cải tạo xây mới chung cư phải tiến hành chặt chẽ đảm bảo dân chủ, công khai, minh bạch để tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân.