Khó hạ lãi suất do lạm phát

Theo ông Cao Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc Ngân hàng (NH) Nhà nước, vừa qua các NH đã thực hiện đồng thuận đưa lãi suất (LS) huy động xuống 11%/năm để tạo tiền đề hạ lãi vay. Tuy nhiên, nhiều NH nhỏ sức cạnh tranh yếu vẫn duy trì ở mức cao hơn, bằng cách tặng quà, khuyến mãi.

Đặc biệt, một vài NH phát hành giấy tờ có giá ngắn hạn dưới dạng kỳ phiếu với LS thưởng cao hơn mặt bằng chung. “Đồng thuận khiến LS đi trái với quy luật thị trường, điều tất yếu dẫn tới tình trạng NH phải “lách” để tự cứu mình chứ không còn cách nào khác”, ông Kiêm nói.

Điều đáng lo ngại hơn, theo ông Cao Sĩ Kiêm, chỉ số CPI của 10 tháng đã tăng 7,58%, gần bằng mục tiêu kiểm soát lạm phát cả năm là 8%. Nếu hạ LS huy động sẽ khiến người gửi tiền e ngại, quay sang vàng và USD vì LS của những tài sản này đang ngày càng tăng mạnh. Khi đó, nguồn vốn huy động của NH sụt giảm, càng gây khó khăn hơn cho mục tiêu hạ LS, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Đồng quan điểm trên, bà Dương Thu Hương, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam dự báo đến cuối năm lạm phát có thể sẽ tăng khoảng 9%. LS huy động 11%/năm vẫn đảm bảo thực dương cho người gửi tiền. Nhưng nếu giá vàng còn biến động bất thường, tỷ giá bất ổn... như thời gian qua thì mức LS 11%/năm không đủ sức hấp dẫn người gửi. “Nếu giá trị VND ngày càng chịu nhiều áp lực thì kế hoạch, lộ trình hạ LS sẽ khó thành hiện thực”, bà Hương nhận định.

Tổng giám đốc một NH tại khu vực phía Nam thẳng thắn cho biết, hạ LS theo đồng thuận khiến nguồn vốn huy động của ngân hàng sụt giảm đáng kể. Theo kế hoạch sắp tới NH sẽ phát hành tiếp kỳ phiếu đợt 2 khoảng 400-500 tỉ đồng, sau khi đã phát hành thành công 1.100 tỉ đồng đợt 1 với lãi suất 11,2%/năm, để phục vụ cho nhu cầu đầu tư tín dụng, cho vay sản xuất kinh doanh của các khách hàng.

Có thể thay đổi lộ trình “vào 10, ra 12”

Đường cong LS bị nắn thẳng là hệ quả tất yếu khi Chính phủ cho phép thực hiện cơ chế LS thỏa thuận nhưng lại rbuộc phải hạ LS. Hậu quả, các NH giảm LS huy động theo sự đồng thuận, nhưng LS cho vay mới chỉ có vài NH hạ xuống 11,5%/năm, và chỉ thuộc các lĩnh vực cần ưu tiên như xuất khẩu, DN vừa và nhỏ.

Mục tiêu hạ LS đang ngày càng xa khi Chính phủ vừa muốn đảm bảo mục tiêu tăng trưởng 6,5%, thông qua việc hạ LS để tăng cung tín dụng ra nền kinh tế, vừa muốn đảm bảo kiểm soát lạm phát ở mức thấp. Chính điều này đã khiến cho các DN và ngân hàng đang loay hoay như gà mắc tóc.

Theo ông Kiêm, lạm phát cao làm cho mục tiêu hạ LS khó thực hiện hơn vì giá đồng tiền được biểu hiện bởi chỉ số giá CPI. Chỉ số giá cao, đồng tiền bị mất giá, thì LS không thể hạ. Vì vậy, cần phải có những giải pháp để ngăn đà tăng của lạm phát, tạo tiền đề các NH hạ LS. Bên cạnh đó, NH Nhà nước cần “chi viện” cho các NH nhỏ, lực yếu tránh tình trạng các NH này nâng LS huy động bằng nhiều cách khác nhau.

Ông Kiêm kiến nghị, NH muốn giảm LS phải giảm được chi phí, đồng thời NH Nhà nước hỗ trợ bằng cách cho họ sử dụng nghiệp vụ thị trường mở như cho vay tái cấp vốn, tái chiết khấu đúng địa chỉ, liều lượng hợp lý.

Với sự thận trọng nhất định, bà Hương cho biết, hiện Hiệp hội NH đang “nghe ngóng” diễn biến thị trường. Nếu đến ngày 10.11, hoặc chậm nhất 15.11, nguồn vốn huy động sụt giảm, trong bối cảnh lạm phát cao, giá vàng bấp bênh, tỷ giá bất ổn như vừa qua, hiệp hội sẽ ngồi lại với các thành viên kiến nghị xin phép cho điều chỉnh lộ trình “vào 10, ra 12” cho phù hợp với điều kiện của nền kinh tế.