Hàng triệu người dân sắp được chọn đơn vị cung cấp điện tùy nhu cầu

Tổng Bí thư Tô Lâm vừa thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Nghị quyết nêu rõ, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 55-NQ/TW, ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, ngành năng lượng đã duy trì tăng trưởng ổn định, cơ bản bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao cho phát triển nhanh và bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh đất nước và nâng cao đời sống người dân.

Tuy vậy, ngành năng lượng vẫn còn nhiều hạn chế như tiến độ thực hiện nhiều dự án điện còn chậm. Nguồn cung năng lượng còn phụ thuộc vào nhập khẩu, nguy cơ thiếu điện cho giai đoạn tăng trưởng hai con số hiện hữu.

Thị trường năng lượng cạnh tranh phát triển chưa đồng bộ, thiếu liên thông giữa các phân ngành. Chính sách giá năng lượng còn bất cập, chưa thực sự phù hợp với cơ chế thị trường, vẫn còn tình trạng bù chéo giá điện đối với một số nhóm khách hàng.

Khách hàng sắp được lựa chọn đơn vị cung cấp điện

Để đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới, công tác bảo đảm an ninh năng lượng có vai trò rất quan trọng, năng lượng phải đi trước một bước, đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và nâng cao đời sống người dân.

Quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị là phát triển năng lượng cần gắn với cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thị trường năng lượng phải được xây dựng trên cơ sở minh bạch, cạnh tranh, áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng, không bù chéo giữa các nhóm khách hàng.

Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế, nhất là khu vực tư nhân tham gia phát triển năng lượng; bảo đảm kinh tế tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong phát triển các dự án năng lượng.

Phát triển đồng bộ, hợp lý và đa dạng hoá các loại hình năng lượng; ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch; khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn năng lượng hoá thạch trong nước; phát triển điện hạt nhân, điện khí; có lộ trình giảm tỉ trọng điện than một cách hợp lý.

Nghị quyết cũng xác định rõ các mục tiêu, tầm nhìn đối với ngành năng lượng.

Đến năm 2030, tổng cung năng lượng sơ cấp cần đạt khoảng 150-170 triệu tấn dầu quy đổi; tổng công suất các nguồn điện khoảng 183-236 GW hoặc có thể cao hơn tuỳ thuộc vào nhu cầu hệ thống và tình hình phát triển kinh tế - xã hội theo thời kỳ; tổng sản lượng điện khoảng 560-624 tỷ KWh. Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp khoảng 25-30%.

Hệ thống điện sẽ trở nên thông minh và hiệu quả, với độ tin cậy cung cấp điện và chỉ số tiếp cận điện năng nằm trong top 3 ASEAN; Các cơ sở lọc dầu sẽ đáp ứng tối thiểu 70% nhu cầu xăng dầu trong nước.

Đến năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng một ngành năng lượng phát triển đồng bộ, bền vững, với thị trường cạnh tranh lành mạnh và hiệu quả. Hạ tầng năng lượng sẽ hiện đại, thông minh, kết nối hiệu quả với khu vực và quốc tế.

Để đạt các mục tiêu trên, Bộ Chính trị yêu cầu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; hoàn thiện thể chế chính sách; phát triển nguồn cung và hạ tầng năng lượng; đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường; tạo đột phá trong khoa học công nghệ; tăng cường hợp tác quốc tế.

Đáng chú ý, Nghị quyết xác định phải tập trung huy động mọi nguồn lực xã hội, khuyến khích mạnh mẽ khu vực tư nhân tham gia phát triển năng lượng.

Cụ thể, cần có cơ chế, chính sách đột phá thu hút mọi nguồn lực xã hội tham gia phát triển năng lượng, bảo đảm nguồn vốn thực hiện các quy hoạch phát triển năng lượng, đặc biệt là quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Có cơ chế dành nguồn tín dụng ưu đãi hoặc bảo lãnh Chính phủ cho các dự án năng lượng quan trọng quốc gia, cần ưu tiên đầu tư, kể cả các dự án BOT điện quy mô lớn, quan trọng, cấp bách. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý phải khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tăng cường huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu trong và ngoài nước.

Các cơ quan quản lý cần khuyến khích doanh nghiệp, người dân tham gia đầu tư, phát triển các dự án năng lượng tái tạo nhỏ và vừa, các dự án vừa sản xuất, vừa tiêu thụ năng lượng.

Phát triển thị trường điện theo hướng tăng cường tính cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, đồng bộ với bảo đảm an ninh năng lượng.

Triển khai thực hiện hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp, đồng thời tăng cường quyền lựa chọn của khách hàng sử dụng điện trong việc tiếp cận và lựa chọn đơn vị cung cấp điện phù hợp với nhu cầu.

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống giao dịch điện, bao gồm cơ chế hợp đồng mua bán điện minh bạch, ổn định, dài hạn, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà đầu tư.

Khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án đầu tư hạ tầng lưu trữ năng lượng như pin tích trữ, kho LNG, kho xăng, dầu cả trên đất liền và trên biển.

Đổi mới cơ chế giá truyền tải điện để thu hút mạnh mẽ khu vực tư nhân đầu tư phát triển lưới điện truyền tải.