GS Đặng Hùng Võ: 'Không có sách nào viết về đánh thuế nhà ở thứ 2'

Những ý kiến trái chiều xung quanh đề xuất đánh thuế đầu cơ bất động sản đã được nêu ra tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề "Hai kịch bản từ việc đánh thuế sở hữu nhà ở thứ 2" ngày 7/9. Theo ông Vũ Văn Phấn - Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng), tại một số quốc gia, thuế bất động sản là một nguồn thu lớn của ngân sách và với mức cao hơn Việt Nam nhiều lần. Ông lấy ví dụ như Hàn Quốc, thuế bất động sản gấp tới 3 lần so với Việt Nam.

Cho rằng việc thi hành sắc thuế đối với bất động sản là cần thiết, tuy nhiên, theo ông Phấn khi nghiên cứu sắc thuế này cần xác định rõ mục tiêu là chống đầu cơ. "Cần tính toán để làm sao người sử dụng nhà đất có trách nhiệm hơn trong việc đóng thuế, để khi tính thuế với người có một nhà và chỉ để sử dụng thì việc đánh thuế không ảnh hưởng đến cuộc sống của họ, đồng thời tránh tình trạng thuế chồng thuế", ông Phấn nói.

Ông cũng nhấn mạnh cần xem xét kỹ, chỉnh sửa để giải quyết vấn đề bỏ hoang đất đai. "Chính sách này có nêu đánh thuế lô đất thứ 2, thứ 3 như thế nào nhưng chưa có cơ sở đánh giá những lô chưa sử dụng", ông nói.

Đồng quan điểm này, tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Phụng – Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế cho rằng cần phải có lộ trình, khi nào đánh, đánh bao nhiêu.

Một dự án với hàng trăm căn biệt thự bỏ hoang từ nhiều năm nay tại Hà Nội. Ảnh: Anh Tú

Tuy nhiên, không ít ý kiến chuyên gia tại tọa đàm lại cho rằng cần cân nhắc kỹ chính sách này để tránh tác động xấu lên thị trường bất động sản.

Ông Nguyễn Mạnh Hà – Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) cho rằng thị trường bất động sản rất nhạy cảm với chính sách. Do đó, theo ông, những sắc thuế và phí gì đưa ra trong thời điểm này đều phải rất thận trọng. Nếu đánh thuế nhà ở thứ hai thì sẽ ảnh hưởng đến thị trường nhà cho thuê. Trong khi ở các nước châu Âu, thị trường nhà ở cho thuê chiếm tới 70%, ở Việt Nam chỉ có 10%.

GS Đặng Hùng Võ – nguyên Thứ trưởng Tài nguyên Môi trường cho biết, trong mọi sách giáo khoa về thuế, không có sách nào viết về đánh thuế nhà ở thứ 2, chỉ có đánh thuế nhà hay không đánh thuế nhà. Nếu đánh thuế nhà thứ nhất hay thứ hai thì phải có đơn vị nhà giống nhau, bởi sẽ là bất hợp lý nếu một biệt thự là nhà thứ nhất không bị đánh thuế nhưng nhà thứ 2 mua tạm cái nhà cấp 4 thì lại bị đánh thuế. Do đó, nếu đánh thuế thì phải có đơn vị diện tích đánh thuế cụ thể.

"Chúng ta đang vội vã học hỏi Singapore trong đánh thuế nhà ở thứ hai, tuy nhiên ở nước này, nhà ở cùng một nguồn cung, do đó Chính phủ mới có thể áp thuế. Một số nước đánh thuế đất, một số nước khác gói cả đất và nhà thành một gói bất động sản để đánh thuế theo giá trị", ông Võ nói.

Cũng với quan điểm trên, ông Matthew Powell - Giám đốc Savills Hà Nội cho biết, Singapore đánh thuế nhà ở thứ 2 với người dân trong nước từ 3-10%, với người nước ngoài là 10-15%. Tuy nhiên, quốc gia này đưa ra chính sách thuế bất động sản thứ hai khi có quá nhiều người nhập cư, cầu không đủ cung. Trong khi đó, ở Việt Nam thì ngược lại, cung cầu đang phát triển lành mạnh, nguồn cầu chưa ổn, do đó khó có thể áp dụng lý thuyết của các nước khác vào Việt Nam.

Một góc độ khác, ông cho rằng, nguồn cầu của người nước ngoài hiện chưa cao, số lượng nhà đầu tư nước ngoài mua nhà tại Việt Nam chưa nhiều. "Ở góc độ doanh nghiệp, chúng tôi nghĩ không nên đưa thêm những chính sách mang tính thắt chặt, giảm sự hứng thú của nhà đầu tư nước ngoài với bất động sản Việt Nam", ông nói.

Phó chủ tịch VNREA cho biết, các nước Australia, Singapore, Anh đánh thuế trên cơ sở sinh lợi từ đất đó. "Ví dụ hàng năm cho thuê được bao nhiêu tiền thì đánh thuế về giá trị đó, còn nếu đất để không thì thậm chí sẽ đánh thuế cao hơn để khuyến khích người dân sử dụng đất", ông Hà cho hay.

Do đó, theo ông, để chống đầu cơ cần giảm thuế thu nhập cá nhân trong bất động sản và quy định nhà vừa mua xong bán ngay thì tiền thuế phải khác với nhà mua 5 năm mới bán. Đặc biệt, những nhà đất bỏ hoang, đất không sử dụng cần phải đánh thuế cao. Còn những nhà đất cho thuê thì bản thân người cho thuê nhà đã phải nộp thuế thu nhập cá nhân khi cho thuê rồi nên việc đánh thuế nhà ở phải được giảm hơn.

Cũng với quan điểm nếu đánh thuế nhà ở thứ 2 sẽ giết chết thị trường nhà cho thuê, ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Xây dựng Hòa Bình cho biết ở các nước, nếu đánh thuế bất động sản, họ đánh thuế cho cả nhà thứ nhất.

"Nếu người có một ngôi nhà diện tích 1.000m2 không bị đánh thuế trong khi người có 2 nhà mỗi nhà 50m2 lại phải đánh thuế thì sẽ vô lý. Còn nếu điều tra, đánh giá từng bất động sản để đánh thuế thì sẽ khó khăn và phức tạp, do đó nếu đánh thuế thì không phân biệt nhà thứ nhất hay thứ 2", ông Hải cho hay.