Gỡ nút thắt hạ tầng để trở thành trung tâm hàng hải quốc gia

Cụm cảng CM-TV là cửa ngõ xuất khẩu chính của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Trong ảnh: Một góc cụm cảng CM-TV.

Tăng tốc nhờ cụm cảng nước sâu

Bên cạnh hệ thống cảng biển ngày càng hoàn thiện, các dịch vụ hỗ trợ vận tải biển tại Bà Rịa - Vũng Tàu như bảo đảm hàng hải, lai dắt, hoa tiêu cũng phát triển rõ nét, đóng vai trò thiết yếu trong vận hành chuỗi logistics, nâng cao hiệu quả khai thác và sức cạnh tranh. Dịch vụ tại đây được đánh giá khá tốt, thể hiện qua việc lượng tàu thuyền và hàng hóa qua lại an toàn, ổn định, trong đó có cả những tàu container lớn nhất thế giới.

Cái Mép - Thị Vải hiện là một trong hai cụm cảng của cả nước có thể tiếp nhận được tàu đến 250.000 DWT. Năm 2024, sản lượng thông qua cụm cảng đạt hơn 8,3 triệu TEU, chiếm 20% cả nước và đóng vai trò cửa ngõ xuất khẩu của miền Nam. Với hơn 60 tuyến vận tải quốc tế, trong đó hơn 40 tuyến đi thẳng châu Âu và Bắc Mỹ, cụm cảng đang dần khẳng định vị thế trung chuyển hàng hóa khu vực.

Ông Nguyễn Văn Phúc, Giám đốc Kinh doanh Cảng quốc tế Tân Cảng - Cái Mép (TCIT) nhận định, kinh tế hàng hải của tỉnh đang mở ra nhiều cơ hội bứt phá nhờ ba yếu tố then chốt: vị trí chiến lược trên tuyến vận tải biển quốc tế, hạ tầng kết nối đang được đầu tư đồng bộ và chính sách thu hút đầu tư ngày càng thuận lợi. Đây là nền tảng để Bà Rịa - Vũng Tàu hướng đến vai trò trung tâm logistics và vận tải biển phía Nam.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, hệ sinh thái dịch vụ hàng hải có vai trò không thể thiếu. Những dịch vụ này không chỉ đảm bảo an toàn, an ninh hàng hải mà còn tối ưu hóa vận hành, nâng cao chất lượng phục vụ hãng tàu, khách hàng quốc tế, là yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh so với các cảng lớn trong khu vực như Singapore, Thái Lan hay Malaysia. Đồng thời, dịch vụ tốt sẽ thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn, mở rộng hợp tác quốc tế.

Hoa tiêu Vungtau Ship phối hợp với thuyền trưởng trao đổi thông tin luồng, thủy triều và mớn nước trước khi tàu rời cảng.

Cần phát triển đồng bộ

Dù cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải giữ vai trò động lực phát triển kinh tế biển, nhưng để phát huy tối đa hiệu quả, cần phát triển đồng bộ hạ tầng giao thông, hệ sinh thái dịch vụ và nguồn nhân lực chuyên sâu.

Theo các chuyên gia, điểm nghẽn lớn hiện nay là kết nối hạ tầng chưa hoàn thiện, khiến hàng hóa sau khi cập cảng khó tiếp cận nhanh các khu công nghiệp, trung tâm tiêu dùng; từ đó làm tăng chi phí logistics và giảm sức cạnh tranh.

Bên cạnh đó, dịch vụ hỗ trợ hàng hải như cung ứng nhiên liệu, sửa chữa container, vệ sinh, bảo trì tàu vẫn còn manh mún, chưa chuyên nghiệp. Nguồn nhân lực kỹ thuật cao cũng đang thiếu hụt nghiêm trọng.

Trước xu hướng gia tăng tàu siêu lớn tại khu vực, các doanh nghiệp cảng cho rằng cần đầu tư thêm tàu lai dắt công suất lớn, hiện đại, ứng dụng công nghệ mới để đáp ứng yêu cầu vận hành.

Ông Nguyễn Văn Cẩm, Tổng Giám đốc Công ty CP Dịch vụ và Vận tải biển Vũng Tàu, đơn vị cung cấp dịch vụ hoa tiêu chính trong khu vực cho biết, công ty đang chủ động chuẩn hóa quy trình, nâng cao trình độ đội ngũ hoa tiêu và mở rộng hợp tác quốc tế trong đào tạo. Theo ông Cẩm, hoa tiêu không chỉ là người đảm bảo an toàn cho tàu vào cảng mà còn góp phần quyết định uy tín và năng lực khai thác của cảng biển.

Về phía cơ quan quản lý, ông Lê Văn Thức, Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Vũng Tàu, cho biết đơn vị đang phối hợp với các bộ, ngành và địa phương đẩy nhanh tiến độ các dự án như mở rộng luồng hàng hải và xây dựng trung tâm kiểm soát giao thông hàng hải hiện đại. Đồng thời, tỉnh đang đề xuất các chính sách đặc thù để thu hút đầu tư vào dịch vụ logistics, cảng cạn, trung tâm phân phối và các chương trình hỗ trợ đào tạo nhân lực hàng hải chất lượng cao.