Giá vàng lập kỷ lục lịch sử: Vì sao kim loại quý bứt phá và liệu đà tăng có còn tiếp diễn?

Đà tăng phi mã này không chỉ khiến giới đầu tư sửng sốt, mà còn tạo nên “cơn sốt” vàng chưa từng có tại nhiều quốc gia. Tại Sydney, hình ảnh hàng dài người dân xếp hàng mua vàng tại các cửa hàng đã trở thành biểu tượng của nỗi lo mất giá đồng tiền và khát khao nắm giữ tài sản an toàn.

Người dân xếp hàng bên ngoài cửa hàng ABC Bullion trên đường Martin Place ở Sydney vào đầu tháng 10/2025. Ảnh: The Sydney Morning Herald

Những nguyên nhân đằng sau “cơn sốt” giá vàng

Theo giới phân tích, có nhiều tầng nguyên nhân dẫn đến cú bứt phá mạnh mẽ của vàng trong năm nay.

Thứ nhất, bất ổn kinh tế toàn cầu đang gia tăng. Nợ công của nhiều nền kinh tế phát triển leo thang kỷ lục, trong khi chính phủ Mỹ tiếp tục đối mặt nguy cơ “đóng cửa” do bế tắc ngân sách. Cùng lúc đó, các cuộc xung đột địa chính trị tại châu Âu, Trung Đông và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung khiến giới đầu tư mất niềm tin vào sự ổn định dài hạn của hệ thống tài chính hiện nay.

Thứ hai, mối lo về tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cũng đang được nhắc đến nhiều hơn. Nếu yếu tố chính trị can thiệp vào chính sách tiền tệ, khiến lãi suất bị hạ thấp một cách “ép buộc”, lạm phát có thể quay trở lại và trong mọi kịch bản lạm phát, vàng luôn là nơi trú ẩn truyền thống.

Tuy nhiên, theo chuyên gia tài chính David Hartigan, đó chưa phải là yếu tố quyết định. Động lực thực sự của đà tăng nằm ở sự bùng nổ của dòng vốn đổ vào các quỹ ETF vàng (Exchange-Traded Funds) – loại hình quỹ mô phỏng biến động giá vàng và được giao dịch như cổ phiếu.

Trước năm 2003, khi quỹ ETF vàng đầu tiên ra đời, việc đầu tư vào vàng chủ yếu giới hạn trong giới giàu có hoặc tổ chức tài chính. Giờ đây, bất kỳ nhà đầu tư cá nhân nào cũng có thể mua bán vàng chỉ bằng một cú nhấp chuột, giống như giao dịch cổ phiếu. Điều này không chỉ mở rộng quy mô thị trường vàng toàn cầu, mà còn khiến vàng chuyển mình từ tài sản trú ẩn sang tài sản đầu tư sinh lời.

Các quốc gia ồ ạt gom vàng

Ngoài các nhà đầu tư nhỏ lẻ, các ngân hàng trung ương tại các nền kinh tế mới nổi cũng đang tích cực “ôm vàng” như một phần trong chiến lược phòng thủ tài chính.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), lượng vàng do các ngân hàng trung ương nắm giữ ở nhóm thị trường mới nổi đã tăng 161% kể từ năm 2006, đạt khoảng 10.300 tấn – một con số vượt xa tốc độ tích trữ trong suốt nửa thế kỷ trước đó.

Nga là một trong những quốc gia khởi đầu xu hướng này từ năm 2006, sau đó tăng tốc mạnh mẽ. Từ vị thế nhà nhập khẩu, Nga trở thành một trong những quốc gia có dự trữ vàng lớn nhất thế giới.

Trong khi đó, Trung Quốc đang thực hiện chiến lược “phi đô la hóa” (de-dollarisation), từng bước giảm nắm giữ trái phiếu chính phủ Mỹ và thay bằng vàng...

Đà tăng có còn tiếp diễn?

Giới chuyên môn nhận định, xu hướng giá vàng tăng chưa có dấu hiệu dừng lại. Nhu cầu mua vàng của các ngân hàng trung ương, nhà đầu tư tổ chức, và đặc biệt là dòng tiền khổng lồ đổ vào quỹ ETF vàng vẫn đang duy trì mạnh mẽ.

Hiệu ứng “sợ bỏ lỡ cơ hội” (FOMO) đang lan rộng. Nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức đều đổ xô tìm kiếm “phao cứu sinh” trong bối cảnh cổ phiếu và trái phiếu biến động mạnh.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council), chỉ riêng tháng 9/2025, lượng vốn chảy vào các quỹ ETF vàng đã đạt 26 tỷ USD trong quý 3 và 64 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm, mức cao kỷ lục lịch sử.

Trong khi đó, nhu cầu mua vàng của các ngân hàng trung ương ít bị chi phối bởi giá mà chủ yếu đến từ yếu tố địa chính trị. Điều này khiến đà tăng của vàng mang tính cấu trúc và dài hạn hơn là hiện tượng ngắn hạn.

Các tổ chức tài chính lớn cũng bắt đầu điều chỉnh dự báo. Goldman Sachs mới đây đã nâng mục tiêu giá vàng lên 4.900 USD/ounce vào cuối năm 2026, cho rằng sự thay đổi trong hành vi dự trữ tài sản toàn cầu đang “viết lại vai trò của vàng” trong nền kinh tế quốc tế.

Australia – “Người thắng lớn” trong cơn sốt vàng

Đối với Australia, quốc gia sản xuất vàng lớn thứ ba thế giới, cơn sốt vàng toàn cầu là “món quà kinh tế” khổng lồ. Với 19% trữ lượng vàng đã được phát hiện, nước này hưởng lợi trực tiếp từ đà tăng giá vàng.

Nhân viên bán vàng cùng thỏi vàng đúc nặng 400 ounce tại cửa hàng ABC Bullion ở Sydney. Ảnh: The Sydney Morning Herald

Theo Bộ Công nghiệp, Khoa học và Tài nguyên Australia, giá trị xuất khẩu vàng của nước này có thể vượt cả khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) trong năm tới, đưa vàng trở thành mặt hàng xuất khẩu lớn thứ hai, chỉ sau quặng sắt – một “kim loại quý” khác của xứ sở chuột túi.

Sự bùng nổ này không chỉ giúp tăng nguồn thu ngoại tệ, mà còn thúc đẩy đầu tư, việc làm và công nghệ khai thác tài nguyên trong nước. Nhiều công ty khai khoáng tại Western Australia và Queensland đã ghi nhận mức lợi nhuận cao kỷ lục trong quý 3/2025.

Giá vàng lập đỉnh không chỉ phản ánh sự thay đổi trong cung cầu, mà còn là tấm gương phản chiếu tâm lý toàn cầu: nỗi lo bất ổn, sự mất niềm tin vào tiền pháp định, và nhu cầu tìm kiếm giá trị bền vững.

Trong bối cảnh thế giới đang dịch chuyển sang kỷ nguyên mới – nơi kinh tế, địa chính trị và công nghệ đan xen phức tạp – vàng một lần nữa chứng minh vị thế vĩnh cửu của mình: không chỉ là tài sản trú ẩn, mà còn là biểu tượng của niềm tin và sức mạnh tài chính dài lâu.

(Theo The Conversation)