Giá đất theo thị trường: Kẽ hở khiến đất đai bị thao túng, thổi giá

Tại cuộc tiếp xúc cử tri tại Hà Nội trước kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV ngày 30/9, Tổng Bí thư Tô Lâm dành nhiều thời gian nói về vấn đề đất đai, dự án bỏ hoang gây lãng phí.

Theo Tổng Bí thư hiện nay các cơ quan Trung ương đang nghiên cứu sửa đổi Luật Đất đai và Luật Quy hoạch. Quan điểm nhất quán là đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước là chủ sở hữu và thống nhất quản lý, không được tư nhân hóa đất đai.

Nhà nước phải bảo đảm với quyền sử dụng đất công bằng, hiệu quả cho mọi người dân, phải đảm bảo sử dụng đất có hiệu quả, phân bố, phân bổ giá trị đất đai công bằng, hiệu quả, tránh lãng phí; phải phát huy tối đa hiệu quả nguồn lực của đất đai để phát triển đất nước.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh, muốn phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai để phát triển đất nước thì không được để lãng phí. Ông đánh giá đất đai là lĩnh vực phức tạp, chiếm tới 90% số vụ khiếu kiện, cũng là nguyên nhân chính dẫn đến sai phạm cán bộ thời gian qua.

Theo Tổng Bí thư, thực tế vừa qua cho thấy việc quản lý hết sức lỏng lẻo, thiếu hiệu quả. Tổng Bí thư dẫn ví dụ, Nhà nước quản lý từ giá xăng dầu, điện, rất nhiều mặt hàng nhưng riêng đất đai thì lại đưa cho hội đồng, công ty tư vấn định giá và theo thị trường.

“Theo thị trường thì có thao túng, thổi giá lên, nhân dân cũng khó. Từ giá đất được thổi lên, tác động lên tất cả các mặt hàng khác cũng tăng giá và Nhà nước không quản lý được”, Tổng Bí thư nêu đồng thời dẫn ví dụ vụ thổi giá đất tại Đông Anh (Hà Nội) vừa qua.

“Người dân phản ánh, tôi quê ở đấy mà bây giờ tôi mua mảnh đất ở ngay quê tôi đang sống cũng không mua được nữa”, Tổng Bí thư nói.

Bất động sản khu Đông TP.HCM. Ảnh: Duy Khánh

Thực tế thời gian qua đã có không ít vụ việc một số nhà đầu tư tham gia đấu giá đất với mức giá cao "ngất ngưởng". Hoạt động đấu giá đất đã nóng lên từ cuối năm 2024, tập trung tại các huyện ven Hà Nội, sau đó lan sang một số tỉnh xung quanh. Giá trúng đã liên tiếp thiết lập kỷ lục mới nhiều khu đất trên 100 triệu đồng một m2. Tuy nhiên, việc này cũng bộc lộ nhiều bất thường, phổ biến là tình trạng trả giá cao rồi bỏ cọc.

Tháng 3/2025, Phạm Ngọc Tuấn, chủ mưu vụ lũng đoạn đấu giá đất lên 30 tỷ đồng một m2 ở huyện Sóc Sơn bị tuyên 3 năm tù với tội Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản. Nhóm này “nâng giá cao chót vót” rồi bỏ ngang khiến phiên đấu giá bất thành.

Không chỉ giá đất, thị trường nhà ở tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, cũng chứng kiến làn sóng giá nhà ở liên tục tăng. Theo số liệu của Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam, giai đoạn 2014-2015, giá chung cư tại Hà Nội chỉ dao động 18-25 triệu đồng/m2. Nhưng đến quý 2/2025, con số trung bình đã vọt lên 75,5 triệu đồng/m2. Nhiều dự án cao cấp thậm chí chào bán ở mức 100-150 triệu đồng/m2.

Chỉ trong vòng một thập kỷ, giá chung cư đã tăng gấp ba lần. Những “cơn sóng” giá. Chưa kể hiệu ứng từ những cái giá ảo từ các cuộc đấu giá đất, hoặc thời sự hơn là chi phí chuyển đổi đất theo luật mới đang ở mức rất cao, đã khiến giá nhà đất lập liên tiếp những mặt bằng mới.

Tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản chiều 22/9 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh phải phấn đấu để giá nhà thương mại ở mức hợp lý, phù hợp bản chất thị trường, phù hợp với nền kinh tế Việt Nam, phù hợp thu nhập của người dân; mục tiêu là người dân có điều kiện về nhà ở thuận lợi, phù hợp, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Về giá đất, Thủ tướng yêu cầu tăng cường vai trò quản lý, điều tiết của nhà nước; sử dụng đất có hiệu quả; thủ tục đơn giản, thông thoáng, giảm tiền kiểm, tập trung hậu kiểm.