Đường sắt Cát Linh - Hà Đông liệu có đúng tiến độ đã “chốt”?

Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông được khởi công từ tháng 10/2011 với chiều dài 13km. Theo dự kiến, dự án này sẽ hoàn thành vào cuối năm 2014, chạy thử toàn tuyến vào năm 2015 và Quý I/2016 sẽ vận hành chính thức. Tuy nhiên, do nhiều vướng mắc về mặt bằng, điều chỉnh vốn, mới đây Bộ GTVT đã phải chốt lại tiến độ, đến ngày 30/6/2016 dự án mới chính thức đưa vào vận hành thương mại.

Dự án đang chậm tiến độ 19 tháng

Hồi đầu tháng 8 vừa qua, khi thông tin về tiến độ thực hiện Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông, ông Lê Kim Thành, Tổng Giám đốc Ban QLDA đường sắt cho biết, hiện tiến độ tổng thể của Dự án đã hoàn thành đạt khoảng 58%, trong đó tiến độ xây lắp đạt 42%, giải phóng mặt bằng đạt 80% và công tác giải ngân đạt 50%.

Ông Thành chỉ rõ: Mặc dù dự án đang được gấp rút đẩy nhanh tiến độ để đưa vào khai thác từ giữa năm 2016, song dự án hiện vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Trong đó vướng mắc chủ yếu liên quan đến hợp đồng EPC và tổng dự toán, việc gia hạn thời gian giải ngân vốn vay ưu đãi và hợp đồng vay lại một phần khoản vay ưu đãi bên mua. Ngoài ra công tác lập và phê duyệt dự toán, thiết kế kỹ thuật, thi công, chế tạo đoàn tàu và mua sắm thiết bị… dù đã và đang được triển khai nhưng vẫn còn rất chậm.

Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông đang được khẩn trương thi công. (Ảnh: BizLive)

Đại diện Bộ GTVT cũng cho biết, sau khi ký kết Hợp đồng EPC, tổng thầu sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn thành toàn bộ dự án. Tuy nhiên trong suốt thời gian qua, việc thực hiện hợp đồng EPC đã đi không đúng hướng, chỉ dựa trên hợp đồng tạm tính, chưa có thiết kế kỹ thuật khiến tiến độ dự án càng trở nên chậm trễ.

Thông tin từ Cục Quản lý chất lượng công trình giao thông, tính đến tháng 8/2015, tiến độ dự án đã đạt 58% và hiện đã hoàn thành 413/419 trụ cầu, 100% trụ nhà ga đã hoàn thành, lao lắp 442/806 phiến dầm giản đơn, 331/1.216 cọc khoan nhồi. Ông Dũng cho rằng, mặc dù hiện tại tiến độ triển khai dự án đã có nhiều chuyển biến, nhưng nếu so với hợp đồng thì hiện đang chậm tiến độ 19 tháng và khả năng còn phải kéo dài hết năm 2016.

Chưa có kinh nghiệm quản lý dự án EPC

Ông Triệu Khắc Dũng cũng chỉ rõ, vẫn còn nhiều hạng mục thi công tại dự án chưa thể phê duyệt do không đồng nhất được giữa Luật Xây dựng của Việt Nam và Trung Quốc. Điển hình của sự thiếu nhất quán này là hệ thống quy trình, quy phạm thiết kế xây dựng, quản lý khai thác; hệ thống định mức, đơn giá xây dựng và mua sắm các thiết bị của Trung Quốc và Việt Nam còn nhiều bất cập, chưa đồng nhất.

“Từ năm 2014 đến nay, dù đã tháo gỡ hàng loạt khó khăn, vướng mắc nhưng vẫn chưa thể duyệt được hết thiết kế chi tiết của dự án. Cùng đó, quy định sử dụng nhà thầu phụ trong nước ở các dự án đường sắt đô thị có tính chất đặc thù, yêu cầu kỹ thuật cao chưa đạt được hiệu quả do trình độ tay nghề và kinh nghiệm của lao động trong nước chưa đáp ứng yêu cầu”, ông Dũng phân tích.

Cụ thể, Bộ GTVT đã làm việc với Bộ KH&ĐT đề nghị thống nhất xác định bổ sung chi phí dự án tăng thêm là 315 triệu USD, điều chỉnh tổng mức đầu tư là 868 triệu USD, trong đó vốn vay Trung Quốc là 669,6 triệu USD và vốn đối ứng của Việt Nam là 198,42 triệu USD.

Việt Nam chỉ quản lý, giám sát chung?

Nhằm tháo gỡ khó khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ của Dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông, mới đây, Bộ GTVT đã có báo cáo Chính phủ xin đưa dự án về đúng bản chất của hợp đồng EPC nhằm khoán trọn gói việc thực hiện dự án.

Theo đó, phía Việt Nam chỉ quản lý, giám sát chung toàn bộ tiến độ, chất lượng của dự án, không can thiệp vào thiết kế kỹ thuật, dự toán chi tiết. Tổng thầu EPC tự thực hiện và tự chịu trách nhiệm về toàn bộ giá thành, chất lượng, tiến độ, an toàn khi đưa và khai thác và an toàn lao động trên công trường.

Bộ GTVT sẽ thực hiện giám sát, kịp thời cảnh báo với Tổng thầu về tiến độ, chất lượng công trình. Khi dự án hoàn thành, Bộ GTVT sẽ thuê một đơn vị kiểm định độc lập của nước ngoài để kiểm định chất lượng công trình, chỉ nghiệm thu khi công trình hoàn toàn đảm bảo chất lượng.

Riêng đối với những hạng mục thi công của dự án có tính chất đặc thù, đòi hỏi kỹ thuật cao như lao lắp dầm siêu trường, siêu trọng, hàn mối nối đường ray, vận hành hạng mục an toàn giao thông… nếu nhà thầu trong nước chưa đủ khả năng, Việt Nam cũng đồng ý để nhân công Trung Quốc đảm nhiệm.

Đối với việc đặt mua 13 đoàn tàu của Trung Quốc phục vụ khai thác trên tuyến, trong tháng 9 tới, Bộ GTVT sẽ cử đoàn công tác sang Trung Quốc kiểm tra thiết kế cũng như tiến độ sản xuất đoàn tàu mẫu, dự kiến tháng 10 năm nay sẽ có đoàn tàu mẫu về Việt Nam./.