Dự án không thể triển khai vì có quỹ đất hỗn hợp

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội TP.HCM, báo cáo đề xuất sớm giải quyết một số vướng mắc của Luật Nhà ở 2014 và pháp luật có liên quan để phát triển thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững.

Trong đó, HoREA kiến nghị tiếp tục sửa đổi khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 bổ sung thêm trường hợp nhà đầu tư “có quyền sử dụng đất khác không phải là đất ở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, đô thị, nhà ở” thì được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, để tăng nguồn cung dự án nhà ở thương mại, tăng nguồn cung nhà ở, nhất là nhà ở vừa túi tiền để khắc phục tình trạng lệch pha cung cầu, lệch pha phân khúc thị trường và kéo giảm giá nhà, tiến tới bình ổn giá nhà.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho biết điểm c khoản 2 Điều 22 Luật nhà ở 2014 và khoản 4 Điều 23 Luật nhà ở 2014 quy định trường hợp nhà đầu tư phải có 100% đất ở thì mới được công nhận chủ đầu tư, mà loại dự án có 100% đất ở chỉ chiếm khoảng 1% trên thị trường bất động sản.

Hầu hết các dự án nhà ở có quỹ đất hỗn hợp nên không được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.

Như vậy, có đến khoảng 99% dự án nhà ở là có quỹ đất hỗn hợp (gồm “đất ở và các loại đất khác”) hoặc có quyền sử dụng “đất khác không phải là đất ở” (như có 100% đất nông nghiệp hoặc có 100% đất phi nông nghiệp không phải là đất ở) mặc dù phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, đô thị, nhà ở, nhưng vẫn không được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại.

Cũng chính vì vậy mà trong giai đoạn 2015-2020 tất cả các dự án có quỹ đất hỗn hợp hoặc có “đất khác không phải là đất ở” bị “đóng băng” không thể triển khai thực hiện.

“Thực trạng này dẫn đến việc thiếu hụt nguồn cung dự án, nguồn cung nhà ở, đặc biệt là loại nhà ở vừa túi tiền, nhà ở xã hội. Ngoài ra, còn gây khó khăn rất lớn cho các doanh nghiệp đã bỏ ra khoản tiền rất lớn để chuẩn bị quỹ đất dự án, phải chịu nhiều rủi ro do bị đọng vốn kéo dài”, ông Châu cho biết.

Theo đại diện HoREA, điểm c khoản 2 Điều 22 và khoản 4 Điều 23 Luật nhà ở 2014 chưa thống nhất, chưa đồng bộ, chưa phù hợp với các quy định của Luật Đất đai 2013 (nêu trên) và khoản 4 Điều 29 Luật Đầu tư 2020 quy định về “chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư” trong trường hợp nhà đầu tư “có quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư”.

Quy định trên là một nguyên nhân chủ yếu làm tắc nguồn cung dự án nhà ở (mới) nên có thể đã “làm lợi” cho một số chủ đầu tư có sẵn dự án nhà ở thương mại chiếm lĩnh thị trường trong giai đoạn 2015-2020, mà đa số dự án này cũng chỉ có quỹ đất hỗn hợp, hoặc có “đất khác không phải là đất ở” nhưng đã được công nhận chủ đầu tư trước ngày 01/07/2015, hoặc được phê duyệt trước ngày 10/12/2015 là ngày Nghị định số 99/2015/NĐ-CP có hiệu lực.

Các quy định trên đây của Luật Nhà ở 2014 là một nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng thiếu nguồn cung dự án, thiếu nguồn cung nhà ở trong 06 năm qua.

Đến khi Luật Đầu tư 2020 có hiệu lực từ ngày 01/01/2021 bổ sung thêm 1 trường hợp nhà đầu tư “có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác…” được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại. Mới đây, khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 tiếp tục được sửa đổi, bổ sung tại Điều 4 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật, nhưng vẫn chưa công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại đối với trường hợp nhà đầu tư có quyền sử dụng “đất khác không phải là đất ở” (như có 100% đất nông nghiệp hoặc có 100% đất phi nông nghiệp không phải là đất ở).

Hiệp hội đề xuất tiếp tục sửa đổi khoản 1 Điều 23 Luật Nhà ở 2014 bổ sung thêm trường hợp nhà đầu tư “có quyền sử dụng đất khác không phải là đất ở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, đô thị, nhà ở” thì được công nhận chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại và phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính với Nhà nước theo quy định của pháp luật về đất đai.