Đại biểu quốc hội: Không để vay ODA thì dễ nhưng trả nợ lại trông chờ vào ngân sách

Các đại biểu ghi nhận dự thảo Luật thể hiện nỗ lực rất lớn của cơ quan soạn thảo trong việc minh bạch hóa quy trình vay, sử dụng, trả nợ công. Đồng thời, làm rõ thẩm quyền của các cơ quan trong đàm phán, ký kết và quản lý các khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài. Việc dự thảo luật đã giao Bộ Tài chính thẩm quyền quyết định việc sửa đổi, bổ sung, gia hạn thỏa thuận vay ODA, vay ưu đãi không làm tăng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ, tạo sự linh hoạt trong quá trình thực thi và cắt giảm thủ tục hành chính.

Tiếp tục nghiên cứu lại quy định về giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA

Tham gia ý kiến, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Thành phố Hà Nội) đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu lại quy định về giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai

Bà Mai phân tích, Điều 49 Luật Quản lý nợ công quy định mục đích vay của chính quyền địa phương gồm có hai nội dung. Một là bù đắp bội chi của ngân sách địa phương và hai là vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, từ thực tế của Thủ đô Hà Nội trong những năm gần đây, ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi triển khai các dự án quan trọng quốc gia hoặc quan trọng của thành phố, quá trình tính toán kế hoạch Thành phố nhận thấy công tác chuẩn bị đầu tư có thể chậm so với 1, 2 năm đầu của kỳ kế hoạch trung hạn nhưng không đến mức bội chi.

“Tuy vậy thành phố vẫn được trung ương tính toán và phân bổ việc vay và giao chỉ tiêu vay nợ. Như vậy thì trong lúc mà chúng tôi bội thu thì vẫn phải có cái chỉ tiêu để vay lại này, chúng tôi thấy cái này cũng chưa thật sự là hợp lý. Đề nghị trong quá trình điều hành hoặc quy định có một cái điều khoản để giải quyết bất cập này”, bà Mai đề nghị.

Về trình tự, thủ tục vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài ông Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề nghị bổ sung yêu cầu đánh giá đủ năng lực quản trị dự án của các cơ quan đề xuất vay, đặc biệt là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng phát biểu ý kiến

“Thực tiễn nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý, dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện. Việc quy định rõ nội dung này ngay tại Điều 29 sẽ giúp sàng lọc dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro về nợ công”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Tô Ái Vang (TP Cần Thơ) kiến nghị giao Chính phủ quy định trách nhiệm của Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan trong công khai đầy đủ và kịp thời thông tin nghĩa vụ nợ đã vay, tình hình sử dụng và trả nợ để các cơ quan giám sát thuận tiện trong theo dõi, giám sát trong quá trình sử dụng các nguồn vốn đã vay.

Sẽ có mức hỗ trợ phù hợp khi cho vay lại vốn ODA với địa phương

Làm rõ thêm vấn đề các đại biểu Quốc hội đã đề cập về nguyên tắc cấp phát và cho vay lại, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, bên cạnh việc kế thừa các nguyên tắc về cho vay lại địa phương và đơn vị sự nghiệp công lập ở Luật quản lý nợ công năm 2017, luật này mở thêm nguyên tắc cấp phát cho đơn vị sự nghiệp công lập và địa phương.

Theo đó, Cơ quan soạn thảo đã tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, giao Chính phủ căn cứ vào mục tiêu điều hành để xác định các nguyên tắc có thể cấp phát từ nguồn vốn vay ODA và vay ưu đãi cho địa phương.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, căn cứ vào các nghị quyết số 57, nghị quyết 71 về các chủ trương đột phá trong phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, mà đơn vị sự nghiệp công lập là một trong các chủ thể trực tiếp quan trọng thực hiện các nội dung này, sẽ mở thêm cơ chế cấp phát áp dụng đối với các đơn vị sự nghiệp công lập chưa đảm bảo ở mức độ tự chủ tài chính.

“Đơn vị sự nghiệp công lập vẫn phải thực hiện theo cơ chế cho vay lại một phần nhằm không tạo ra sự ỷ lại và chia sẻ trách nhiệm trả nợ với ngân sách”, Bộ trưởng cho biết.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nêu rõ, đối với một số địa phương và một số đơn vị sự nghiệp công lập hiện nay không cân đối, không tự chủ được ngân sách, trong quá trình xem xét đặt vấn đề về cho vay lại các nguồn vốn ODA, Chính phủ sẽ tính toán để có mức độ hỗ trợ phù hợp.

Đối với các trường hợp đã tự chủ được thì vẫn triển khai như bình thường để nâng cao trách nhiệm của các đơn vị sử dụng các nguồn vốn ODA.