Bộ trưởng Tài chính: Nhiều dự án ODA mất nửa thời gian hiệp định mới giải ngân được

Thông tin này được Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu tại phiên thảo luận tại tổ sáng 3/11 về dự thảo Luật Quản lý nợ công (sửa đổi).

Bộ trưởng Thắng cho biết nhiều dự án dùng vốn vay ưu đãi (ODA) thời gian qua tác động tích cực vào tăng trưởng kinh tế. Song, việc giải ngân nguồn vốn này còn nhiều vướng mắc.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nêu rõ, khó khăn nhất trong quản lý, sử dụng vốn ODA là thời gian vay ODA từ lúc chúng ta đặt vấn đề, đàm phán đến lúc chuẩn bị hồ sơ dự án và ký kết hiệp định mất quá nhiều thời gian. Điều này dẫn đến nhiều dự án sau khi ký hiệp định phải mất nửa thời gian của hiệp định rồi mới bắt đầu giải ngân được và hết thời gian của hiệp định thì vẫn chưa giải ngân được hết.

Do đó, lại phải đàm phán kéo dài, mất rất nhiều thời gian. Nếu nhà tài trợ không đồng ý kéo dài thì dự án bị dở dang, chúng ta lại phải chuyển đổi hình thức, phải đóng lại dự án, tìm kiếm các nguồn vốn khác để triển khai tiếp.

“Đây là tồn tại rất lớn đối với các nguồn vốn ODA. Vừa qua, Bộ Tài chính đã rất quyết liệt việc này”, Bộ trưởng cho biết.

Qua tham khảo ý kiến của Ngân hàng thế giới, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ và sửa đổi Nghị định về ODA theo đúng mục tiêu bảo đảm thời gian đối với các khoản vay bình thường cố gắng trong vòng 12 tháng phải xong thủ tục để ký hiệp định, dự án nào thật phức tạp thì mới lên đến 14 tháng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng cho biết sửa đổi Luật Quản lý nợ công lần này đã mở ra cho các doanh nghiệp được trực tiếp đề xuất thay vì trước đây phải qua Bộ chủ quản;các công ty nhà nước giữ 100% vốn và công ty con của các công ty nhà nước giữ 100% vốn thì được đề xuất trực tiếp.

Chia sẻ quan điểm về việc quy định như trên có thể xảy ra rủi ro công ty mẹ hoặc là doanh nghiệp mẹ “đứng ngoài cuộc”, song Bộ trưởng nêu thực tế, các doanh nghiệp nhà nước có thể vay được vốn ODA chủ yếu là các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước. Các doanh nghiệp con của các Tập đoàn, Tổng công ty này cũng rất lớn và chủ động trong việc triển khai các kế hoạch kinh doanh của mình, do đó, nếu họ được đề đạt khoản vay ODA và chịu trách nhiệm thì thủ tục sẽ nhanh hơn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng, “vẫn phải có trách nhiệm của công ty mẹ. Bây giờ chúng ta phải quy định thế nào để giảm thiểu tối đa thủ tục nội bộ của từng doanh nghiệp”, ông Thắng nói.

Về phương thức cho vay vốn ưu đãi, theo dự luật, ngân hàng thương mại thực hiện cho vay lại với đơn vị sự nghiệp công lập theo phương thức cơ quan cho vay không chịu rủi ro tín dụng.

Góp ý nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng cho vay mà không chịu rủi ro tín dụng có thể dẫn đến thủ tục thẩm định thiếu chặt chẽ, nguy cơ rủi ro và cơ quan nhà nước phải gánh chịu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Tổ 11

Nhấn mạnh điều này, Chủ tịch Quốc hội cho biết, thực tế vừa qua cho thấy việc cho vay không gắn với hiệu quả. Ngân hàng cho vay lại thiếu trách nhiệm trong việc giám sát khoản vay, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ an toàn nợ công.

“Sợ nhất vay khoản này nhưng lại về đầu tư cho việc khác. Ngân hàng thiếu hướng dẫn thủ tục kiểm tra giám sát”, ông nói.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ, trong trường hợp xảy ra rủi ro không trả được nợ vay thì trách nhiệm của ngân hàng thương mại được quy định thế nào?

Phải chia sẻ một phần rủi ro thì tỷ lệ này bao nhiêu? được xác định trên cơ sở nào? “Những điều này cần phải có quy định trong luật. Nếu quy định trong luật không được sau này giao cho Chính phủ hướng dẫn ban hành nghị định”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.