Cơn lốc thuế quan “thổi bay” thị trường Mỹ khỏi tay doanh nghiệp Trung Quốc

Cơn lốc thuế quan “thổi bay” thị trường Mỹ khỏi tay doanh nghiệp Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Từ các nhà sản xuất đồ gia dụng, thiết bị điện tử cho tới nhà máy đồ trang trí Halloween, nhiều doanh nghiệp cho biết họ đang kiệt sức trước chuỗi thay đổi khó lường trong chính sách thương mại của Washington, buộc phải xoay trục mạnh mẽ sang châu Âu, Mỹ Latinh, Trung Đông và châu Phi để sinh tồn.

Khi “đầu tàu” Mỹ không còn kéo nổi đoàn tàu xuất khẩu

Ông Jacky Ren, chủ nhà máy Gstar Electronic Appliance tại Ninh Ba (Chiết Giang), kể rằng chỉ vài năm trước, hơn 60% doanh thu của công ty đến từ đơn hàng tại Mỹ. Nhưng nay, ông đã “bỏ cuộc”.

“Những tháng gần đây là chuỗi ngày kiệt sức”, Ren nói. “Thuế tăng rồi giảm, đình chiến rồi lại căng thẳng. Cứ mỗi lần hy vọng ổn định thì lại có một đợt áp thuế mới”...

Ren ví von: “Mất thị trường Mỹ – nền kinh tế tiêu dùng lớn nhất thế giới – chẳng khác nào ngành đường sắt mất đầu tàu. Giờ đây, bán lỗ đã trở thành chuyện bình thường”.

Xuất khẩu Trung Quốc vẫn tăng – nhưng Mỹ không còn là trọng tâm

Dù vậy, dữ liệu mới công bố cho thấy tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tăng 7,1%, đạt 19,95 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 2,8 nghìn tỷ USD) trong 9 tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, hàng xuất sang Mỹ giảm mạnh, phản ánh rõ sự dịch chuyển cơ cấu thị trường.

Giới phân tích cho rằng đà tăng này phần nào giúp Trung Quốc khẳng định sức bật của nền kinh tế trước thềm công bố số liệu GDP quý 3, song cũng cho thấy sự thay đổi căn bản trong chiến lược thương mại của doanh nghiệp Trung Quốc: thay vì phụ thuộc vào Mỹ, họ đang tìm cách “chia nhỏ rủi ro” và tìm nguồn cầu mới.

Khi cả thế giới trở thành “sân chơi thay thế”

Không phải doanh nghiệp nào cũng dễ dàng thích ứng. Ông Lou Xiaobo, chủ cơ sở sản xuất đồ trang trí Halloween ở miền Đông Trung Quốc, cho biết dù đã mở rộng sang Mỹ Latinh, doanh thu vẫn giảm một nửa. “Nhu cầu toàn cầu không thể bù đắp sức mua từ Mỹ. Lượng đơn hàng và doanh thu của chúng tôi giảm sâu”, ông nói trong chuyến khảo sát thị trường Brazil.

Cùng lúc đó, hàng loạt doanh nghiệp định hướng xuất khẩu khác cũng lao vào các thị trường mới, khiến cạnh tranh tăng vọt, giá bán giảm và lợi nhuận co hẹp. “Mọi thị trường đều khốc liệt... Chúng tôi chỉ còn biết cầm cự và chờ cơ hội”, Ren thở dài.

“Không phải chúng tôi bỏ Mỹ – mà là người mua Mỹ đã bỏ chúng tôi”

Tại Hội chợ Canton mùa thu ở Quảng Châu – một trong những triển lãm thương mại lớn nhất thế giới – phóng viên Reuters ghi nhận một thực tế đáng chú ý: trong số 15 doanh nghiệp Trung Quốc được phỏng vấn, không ai có khách hàng Mỹ tham dự.

Ngược lại, lượng khách đến từ Brazil, Đông Nam Á và châu Âu tăng rõ rệt. Hầu hết doanh nghiệp khẳng định đang ưu tiên đa dạng hóa thị trường để tránh phụ thuộc vào Mỹ...

Bà Cai Jing, Giám đốc một công ty sản xuất bình giữ nhiệt thành lập từ năm 1998, cho biết doanh nghiệp đã phải phát triển thêm dòng máy xay cá nhân để thích ứng. “Doanh số sang Mỹ giảm một nửa. Không phải chúng tôi bỏ thị trường Mỹ – mà là người mua Mỹ đã bỏ chúng tôi”, bà nói.