Chung cư giá rẻ ở Trung Quốc - Mảnh đất màu mỡ

Nhà chính sách xã hội đã trở thành một trong những ưu tiên chính của Chính phủ Trung Quốc, trong đó có kế hoạch xây dựng 5,8 triệu căn hộ cho người có thu nhập thấp trong năm nay. Mục đích là nhằm giảm căng thẳng xã hội xung quanh giá nhà tăng vọt, trong khi ngăn chặn nạn đầu cơ gây khủng hoảng hoạt động xây dựng bất động sản - một trong những động lực chính của tăng trưởng kinh tế.

Tại Nhật Triều, một TP thuộc tỉnh Sơn Đông, một khu chung cư với 3.500 căn hộ được xây với mục đích xã hội, đã được bán cho các quan chức địa phương với giá thấp hơn thị trường 30-50%. Ở Mỹ Tiên, thuộc trung tâm tỉnh Sơn Tây, khoảng 80% khu chung cư chính sách đầu tiên có tên “Thắng cảnh đô thị” đã chạy vào túi các quan chức.

Trong khi đó, tại TP công nghiệp Tân Châu thuộc tỉnh Sơn Tây, một khu căn hộ chung cư có tên “Vườn Thế kỷ” được chính quyền địa phương đưa vào danh sách nhà chính sách xã hội. Tuy nhiên, gần như toàn bộ 1.578 căn hộ tại đây đã được các quan chức chiếm phần, một số người sau đó đã bán lại với khoản chênh lệch đáng kể trước khi các căn hộ tới tay người dân.

Trên đây chỉ là hai một số trong một loạt vụ việc bị phát giác liên quan những căn hộ giá ưu đãi dành cho quan chức địa phương sau khi Trung Quốc đẩy nhanh kế hoạch xây nhà chung cư giá rẻ. Các vụ bê bối này là những tiêu cực mới nhất dễ gây bất mãn chính trị, liên quan đến cơn sốt thị trường nhà ở giúp thay đổi cuộc sống của hàng chục triệu người trong thập kỷ qua nhưng đồng thời tạo ra một lớp người bất mãn vì bị đẩy ra ngoài cuộc chơi.

Sự thiếu hụt nguồn cung nhà giá rẻ ở các thành phố lớn tại Trung Quốc liên quan đến nhiều vấn đề xã hội nổi cộm khác. Đó là một lý do khiến công nhân tại các nhà máy chế tạo như Foxconn, nơi xảy ra một loạt vụ tự tử trong 2 tháng qua, phải sống trong những khu nhà trọ ngay sát nhà máy.

Theo quy định của Nhà nước Trung Quốc, nếu chính quyền địa phương muốn thu hồi đất để xây chung cư, họ phải đảm bảo một tỷ lệ diện tích đáng kể dành cho các căn hộ chính sách, có giá thấp hơn nhờ được miễn thuế sử dụng đất. Ở một số thành phố, các công ty xây dựng nói rằng các quy định mới và sức ép từ Bắc Kinh buộc họ phải xây những căn hộ rẻ hơn và nhỏ hơn.

Tuy nhiên, Hồ Tinh Đẩu, Giáo sư kinh tế tại Viện Công nghệ Bắc Kinh và một số chuyên gia khác cho rằng các chính quyền địa phương cần đẩy mạnh nỗ lực xây nhà cho thuê của Nhà nước, thay vì chỉ dựa vào các quy định khuyến khích công ty tư nhân xây nhà giá rẻ. Theo Citigroup, chỉ có 4,4% đầu tư cho bất động sản năm ngoái của Trung Quốc chảy vào nhà chính sách, và trong 4 tháng đầu năm nay, con số này giảm xuống còn 3%.

Những người làm việc trong chính phủ thường được tiếp cận nhà chính sách, nhất là ở Bắc Kinh. Tuy nhiên, những người chỉ trích nói rằng chính sách nhà ở trong một số trường hợp đã trở thành lý do để các quan chức địa phương kiếm chác trên thị trường bất động sản bùng nổ. Giáo sư Hồ Tinh Đẩu nói: “ Rất nhiều căn hộ chính sách đã chạy vào túi công chức. Đó là một dạng tham nhũng vô hình. Chính sách đã trở thành một kênh để quan chức vơ vét tài sản công”.

Trưởng nhóm nghiên cứu về thị trường Trung Quốc của Cty bất động sản Jones Lang LaSalle, ông Michael Klibaner nói: “ Chúng tôi rất nghi ngờ triển vọng xây nhà trợ giá. Các kế hoạch xây nhà giá rẻ không có sự minh bạch”.