Chưa hết mối lo nhà ở xã hội

Năm 2015, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã triển khai kiểm toán 7 cuộc kiểm toán hoạt động nhằm đánh giá tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực của các chương trình, dự án, hoạt động được kiểm toán.

Liên quan tới chương trình NƠXH tại Tp.HCM và Đà Nẵng, KTNN kết luận, kết quả thực hiện đến năm 2015 đạt tỷ lệ thấp so với chỉ tiêu phát triển NƠXH giai đoạn 2011-2015 đã đề ra (trong đó, Tp.HCM chỉ đạt 22% và Đà Nẵng là 43%).

Giá dưới “chuẩn”, dùng sai mục đích

Tại hai địa phương này, kế hoạch phát triển NƠXH chưa được xây dựng dựa trên kết quả khảo sát về nhu cầu NOXH; chưa ban hành kế hoạch phát triển NƠXH 05 năm, hàng năm của giai đoạn để cụ thể hóa chỉ tiêu, giải pháp, lộ trình thực hiện và nhiệm vụ của các cơ quan liên quan trong thực hiện chương trình; việc bố trí quỹ đất phát triển NƠXH chưa được quan tâm đúng mức…

Một kết luận quan trọng khác được cơ quan kiểm toán công bố, là cơ chế xác định giá bán NƠXH chưa quan tâm đến việc đảm bảo sự phù hợp giữa giá bán với thu nhập, khả năng thanh toán của các đối tượng được mua NƠXH. Thậm chí, công tác thẩm định việc xây dựng giá bán còn chưa chặt chẽ, dẫn đến việc người mua nhà không tiếp cận được mức giá tốt nhất.

Cụ thể, tại Tp.HCM, theo kết quả kiểm toán bởi KTNN và kiểm toán độc lập, ba dự án đã hoàn thành được hoán đổi bằng quỹ đất do Nhà nước quản lý có tỷ lệ chi phí bị loại trừ, không được quyết toán vào chi phí cấu thành giá bán cho Nhà nước khoảng từ 1,0% đến 7,9%. Tại Đà Nẵng, KTNN nêu rõ, “Nếu loại trừ các sai sót do KTNN phát hiện, giá bán tại hai dự án được kiểm toán giảm khoảng 10-17%"(!)

Vấn đề quản lý sử dụng NƠXH ở Tp.HCM và Đà Nẵng cũng được KTNN bóc tách khá chi tiết. Đơn cử, công tác kiểm tra, kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước còn chưa phát hiện, xử lý được một số sai sót trong việc xác định đối tượng mua nhà của chủ đầu tư và việc sử dụng căn hộ NƠXH. Từ đây dẫn đến nhiều trường hợp sử dụng sai mục đích, đối tượng nhưng chưa bị xử lý theo đúng quy định.

Tại Hà Nội, lình xình ở dự án NƠXH Rice City Linh Đàm.

Dẫn chứng ở Tp.HCM: 16,7% căn hộ được kiểm tra đang sử dụng không đúng mục đích, đối tượng (ghi nhận theo Biên bản kiểm tra lần gần nhất (thực hiện vào tháng 7/2015) của Quỹ Phát triển nhà ở đối với 5 chung cư NƠXH thuộc sở hữu nhà nước). Tại Tp. Đà Nẵng, 35,5% số căn hộ được KTNN chọn mẫu xác minh hiện đang sử dụng không đúng mục đích, đối tượng.

KTNN cũng cho rằng các quy định của Chính phủ về NƠXH còn một số bất cập: Quy định về đối tượng, điều kiện và tiêu chí mua NƠXH còn có điểm chưa rõ ràng, cụ thể, dẫn đến tiềm ẩn rủi ro xác định không đúng đối tượng; cơ chế xác định giá bán NƠXH chưa có quy định đảm bảo sự phù hợp giữa thu nhập, khả năng thanh toán của đối tượng được mua với giá bán NƠXH.

Rầm rộ các cuộc thanh tra

Kể từ đầu năm, sau khi báo chí vào cuộc phản ánh một số méo mó trong bức tranh quản lý, sử dụng, khai thác, phát triển NƠXH, các cơ quan quản lý và chính quyền nhiều địa phương đã lần lượt vào cuộc để xác minh, làm rõ sai phạm liên quan.

Trung tuần tháng 7 vừa qua, Sở Xây dựng Tp.HCM đề xuất thành lập đoàn thanh tra, giám sát và xử lý sai phạm liên quan đến việc bán, cho thuê nhà ở xã hội tại 9 dự án trên địa bàn.

9 dự án NƠXH sẽ được thanh tra gồm: Thủ Thiêm Sky (quận 2), chung cư Thạnh Lộc (quận 12), tổ hợp nhà ở – nhà ở xã hội Tân Bình, khu dân cư lô số 4 – khu 6B (huyện Bình Chánh), HQC Plaza (huyện Bình Chánh), NƠXH thuộc Bộ Công an (quận 2), NƠXH lô M thuộc dự án khu dân cư phía bắc rạch Bà Bướm – Jamona City (quận 7), NƠXH tại 35 Hồ Ngọc Lãm (quận Bình Tân).

Tại địa bàn Đà Nẵng, cách đây ít tháng, Thanh tra Bộ Xây dựng ra kết luận về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng; quản lý, sử dụng nhà ở tái định cư và NƠXH…

Bộ Xây dựng yêu cầu giảm trừ số tiền đã nghiệm thu và thanh toán sai của các nhà thầu trước khi quyết toán công trình. Ở dự án NƠXH khu dân cư Mân Thái – Nest Home, số tiền nghiệm thu thanh toán sai gần 465 triệu đồng; chung cư 9 tầng Đại Địa Bảo Block A, B,C gần 367 triệu đồng.

Trước đó, cuối năm 2015, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng đã ban hành quyết định thanh tra 5 dự án NƠXH do các DN làm chủ đầu tư và dự án sử dụng nguồn ngân sách thành phố trên địa bàn Tp. Đà Nẵng. Chi tiết các dự án được thanh tra gồm: Dự án NƠXH của công ty Sun Group, công ty Phú Mỹ, công ty Vicoland, Liên doanh Đức Mạnh – 579 và dự án do UBND Tp. Đà Nẵng làm chủ đầu tư.