Bỗng dưng bị thu hồi
Năm 1991, bà Phước mua lại căn nhà số 43/18 Phan Xích Long (phường 3, quận Phú Nhuận). Theo giấy sang tay cũ, căn nhà có diện tích hơn 87m². Năm 2004, khi tiến hành thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ), bà Phước thuê một công ty đo đạc đến đo lại diện tích với kết quả hơn 88m². Bà nộp hồ sơ lên quận, nơi đây tiến hành đo đạc thực tế và căn cứ vào bản đồ địa chính năm 2000 để cấp sổ đỏ cho bà.
Phó Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận trao đổi với ĐTTC.
Trong sổ đỏ, quận ghi nhận diện tích thực tế đất của bà là 92m². Đến năm 2014, bà Phước gom góp đủ tiền xây lại nhà, khi đó bà tiến hành thủ tục xây dựng và được UBND quận cấp giấy phép xây dựng diện tích sàn hơn 71m². Mặc dù căn nhà cũ bà Phước sử dụng tường chung với nhà bên cạnh (số 43/16) của bà Cao Thanh Lan, khi xây dựng mới, bà Phước đã nhường luôn phần tường chung cho nhà hàng xóm và lùi vào đất mình để xây tường mới. Thế nhưng việc xây dựng vẫn bị bà Lan khiếu nại. Thanh tra xây dựng đến kiểm tra, đo đạc và xác nhận trong biên bản “việc xây dựng này không sai phạm”, nên bà Phước được tiếp tục xây đến khi hoàn thành công trình.
Tháng 9-2014, căn nhà của bà Phước đã được đưa vào sử dụng. Nhưng 9 tháng sau bà nhận được Quyết định 682/QĐ-UBND ngày 22-6-2015 và Quyết định 1019/QĐ-UBND ngày 26-8-2015 do Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận Nguyễn Thị Ánh Nguyệt ký, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giấy phép xây dựng đã cấp. Lý do việc cấp sổ đỏ cho bà Phước vào năm 2004 căn cứ trên bản đồ địa chính năm 2000 là không đúng với diện tích thực tế sử dụng và diện tích trên các bản vẽ năm 1991 và 2004; đồng thời trình tự thủ tục cấp sổ đỏ chưa đảm bảo đúng quy trình vì không niêm yết công khai danh sách cấp sổ đỏ tại UBND phường. Vì đã thu hồi sổ đỏ, nên quận phải thu hồi luôn giấy phép xây dựng đã cấp, dù căn nhà đã xây dựng xong từ lâu.
Chính quyền nói gì?
Tại Thông báo 284 ngày 7-5-2015 gửi bà Nguyễn Thị Hồng Phước về việc thu hồi sổ đỏ nhà 43/18, UBND quận Phú Nhuận căn cứ số liệu trong giấy phép công nhận quyền sở hữu nhà do Sở Nhà đất TPHCM cấp cho chủ cũ từ năm 1991, để cho rằng sổ đỏ của bà Phước (được cấp dựa vào bản đồ địa chính năm 2000) không phù hợp. Trong khi đó, theo bà Phước trình bày, bản đồ địa chính được chính quyền địa phương cập nhật biến động theo tình hình sử dụng đất thực tế 5 năm/lần.
Vì vậy, bà xin cấp giấy chứng nhận năm 2004 địa phương căn cứ vào bản đồ địa chính cập nhật liền kề trước đó năm 2000, là phù hợp. Hơn nữa, có thể thấy diện tích nhà và diện tích đất trong sổ đỏ do UBND quận Phú Nhuận cấp cho bà Phước cũng khác nhau: diện tích đất 92m² nhưng diện tích nhà trong giấy phép xây dựng chỉ 71m², nên không thể lấy giấy chứng nhận nhà để quy ra đất được. Thứ hai, quận căn cứ vào bản vẽ do công ty tư nhân bà Phước thuê vẽ bổ túc hồ sơ xin cấp phép xây dựng để phủ nhận số liệu trong bản đồ địa chính - cơ sở dữ liệu của cơ quan nhà nước - là không phù hợp. Còn nếu nói “căn cứ vào thực tế”, ranh tường, ranh giới các nhà liền kề vẫn như hiện hữu, chẳng ai có thể lấn chiếm được. Thứ ba, nếu quận dùng căn cứ hủy giấy chứng nhận vì sai quy trình thủ tục cấp giấy do “không niêm yết công khai tại địa phương”, đó là lỗi UBND phường, không phải lỗi của dân. Mà lỗi đó không làm thay đổi ranh đất thực tế.
Trao đổi với ĐTTC, Phó Chủ tịch UBND quận Phú Nhuận Nguyễn Thành Phương cho biết, những sơ sót dẫn đến việc cấp phép, cấp giấy chứng nhận không đúng phần diện tích trên giấy với diện tích thực tế quận nhận trách nhiệm và sẽ kiểm điểm trách nhiệm từng cá nhân liên quan. Việc thu hồi không có nghĩa thu hồi luôn giấy chứng nhận mà để cấp lại cho phù hợp. Thời gian cấp lại chỉ trong vòng 15 ngày, nếu bà Phước hợp tác (vì bà Phước chưa nộp lại giấy chứng nhận theo yêu cầu của UBND quận) và mọi chi phí liên quan quận sẽ chịu. Ngoài ra bà Cao Thanh Lan đang khiếu nại bà Phước về việc bancon trên cao nhà bà Phước chồng lấn qua phần đất của bà Lan. Nếu 2 bên tự thương lượng được, quận cũng có thể xem xét hủy quyết định thu hồi giấy chứng nhận cho bà Phước.