Bị ‘treo’ nợ gần 90 tỉ đồng, doanh nghiệp điêu đứng

Mới đây, báo Pháp Luật TP.HCM nhận được phản ánh của Doanh nghiệp tư nhân Bình An (DN Bình An) về hoàn cảnh rất bức bách của mình. Theo đó, DN này đã bỏ ra chi phí gần 90 tỉ đồng để thực hiện dự án tuyến số 1 đường nội ô TP Trà Vinh theo hợp đồng với Sở GTVT tỉnh Trà Vinh.

Tuyến đường đã được hoàn thành và đưa vào vận hành từ tháng 12-2018. Thế nhưng đến nay DN chưa được thanh toán các khoản liên quan theo ký kết giữa hai bên dù đã nhiều lần gõ cửa các cơ quan của tỉnh.

Dự án đã bàn giao nhưng chưa được thanh toán

Liên quan đến dự án này, theo tìm hiểu của chúng tôi, tháng 8-2006, UBND tỉnh Trà Vinh có quyết định phê duyệt dự án tuyến số 1 đường nội ô TP Trà Vinh (gọi tắt là dự án tuyến số 1) với tổng mức đầu tư là hơn 141 tỉ đồng, do Sở GTVT làm chủ đầu tư.

Sau đó, UBND tỉnh có quyết định điều chỉnh quy mô dự án: Phần xây dựng mở rộng thêm 6,5 m (phía bên trái tuyến), từ đó tổng vốn đầu tư tăng lên thành 160 tỉ đồng.

Đến tháng 9-2009, dự án tuyến số 1 tạm dừng thi công để phục vụ công tác thanh tra do có nhiều dấu hiệu sai phạm. Sau thời gian ngưng trệ phục vụ cho công tác thanh tra, đến tháng 10-2013, dự án được UBND tỉnh Trà Vinh phê duyệt lại với tổng mức đầu tư hơn 206 tỉ đồng từ nguồn vốn sử dụng quỹ đất hai bên đường tạo vốn xây dựng công trình. Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo thực hiện dự án theo phương thức lấy đất đổi hạ tầng, không sử dụng vốn ngân sách.

Sau đó, Sở GTVT tỉnh Trà Vinh có tờ trình về phương án kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Hồ sơ lựa chọn nhà thầu gồm hai phần: Phần đấu thầu xây lắp theo hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt và phần đấu giá hơn 58.000 m2 đất. Nhà thầu khi dự thầu phải chào thầu cả hai nội dung này.

Đến ngày 7-12-2015, UBND tỉnh Trà Vinh đã có quyết định điều chỉnh hình thức đầu tư dự án sang đối tác công tư (PPP), hợp đồng BT với tổng mức đầu tư hơn 142 tỉ đồng. Lúc này, quy mô dự án cũng được điều chỉnh giảm xuống chỉ còn hai làn xe.

Trên cơ sở đó, Sở GTVT tỉnh Trà Vinh đã tiến hành các bước lựa chọn nhà đầu tư. Qua hai lần mời thầu, DN Bình An trúng thầu.

Ngày 6-2-2017, Sở GTVT tỉnh Trà Vinh đã ký kết hợp đồng với DN Bình An với tổng giá trị thực hiện hợp đồng là 88 tỉ đồng. Nhà đầu tư được Nhà nước giao đất 34.420 m2 (đất ở) thuộc quỹ đất hai bên đường để thu hồi vốn và lợi nhuận. Giá đất được ấn định trước đó là 2.632.000 đồng/m2, tương đương hơn 90,5 tỉ đồng.

Sau khi ký kết hợp đồng, DN Bình An tiến hành thi công dự án đến tháng 12-2018 thì hoàn thành đưa vào sử dụng và bàn giao cho UBND TP Trà Vinh quản lý đến nay. Từ năm 2017, DN Bình An có đề nghị UBND tỉnh giao đất theo hợp đồng ký kết nhưng điều này đã không được thực hiện.

“Đến khi dự án sắp hoàn thành thì Sở GTVT mới nói với tôi là dự án có sai, không thể giao đất. Lúc này sở kêu tôi ký phụ lục hợp đồng chuyển hình thức thanh toán quỹ đất hai bên đường sang hình thức thanh toán bằng tiền có bù chênh lệch lãi suất huy động vốn. Họ nói dự án có sai phạm…” - ông Nguyễn Văn Đỡ, Chủ DN Bình An, nói.

Tuyến số 1 nội ô TP Trà Vinh đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Ảnh: PV

Sai chỗ nào và ai sai?

Theo hồ sơ PV có được, nguyên nhân mà tỉnh Trà Vinh không giao đất cho DN Bình An là do có sai sót từ khâu lập hồ sơ mời thầu của Sở GTVT.

Cụ thể, báo cáo của tổ công tác (do Tỉnh ủy Trà Vinh thành lập) về quá trình triển khai thực hiện dự án tuyến số 1 nhận định việc Sở GTVT lập hồ sơ và cho đấu thầu cùng lúc phần đấu thầu xây và phần đấu giá đất (đấu thầu hai trong một) là không đúng quy định của Thông tư liên tịch số 14/2015 giữa Bộ TN&MT và Bộ Tư pháp. Hơn nữa, trình tự thủ tục đối với việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP) được quy định tại Nghị định số 30/2015 và Luật Đấu thầu là hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra, dự án BT không có quy định đấu giá đất.

Cạnh đó, Nghị định 15/2015 quy định hợp đồng xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT) là hợp đồng ký kết giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư để xây dựng công trình kết cấu hạ tầng; nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được thanh toán bằng quỹ đất để thực hiện dự án khác. Dự án khác được triển khai đồng thời hoặc sau khi hoàn thành kết cấu hạ tầng theo thỏa thuận hợp đồng tại dự án.

Tuy nhiên, hợp đồng BT giữa Sở GTVT và DN Bình An không quy định nhà thầu phải có dự án trên quỹ đất được thanh toán là chưa đúng quy định.

Báo cáo tổ công tác cũng cho rằng hợp đồng quy định giá đất, giá trị quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư khi chưa có quyết định giao đất là không phù hợp. Nếu tiến hành giao đất cho nhà đầu tư thì vi phạm quy định về điều kiện giao đất và tài chính về đất đai.

Với những lý do trên, phía UBND tỉnh Trà Vinh giao Sở GTVT thỏa thuận với DN Bình An và đã thống nhất chuyển đổi phương thức thanh toán từ quỹ đất hai bên đường dự án sang thanh toán bằng tiền có tính bù chênh lệch lãi suất huy động vốn của nhà đầu tư.

Để có tiền trả cho DN Bình An, UBND tỉnh Trà Vinh chỉ đạo tổ chức đấu giá quyền sử dụng khu đất 34.420 m2 nhưng phải tạm ngưng do có vi phạm trong quá trình thực hiện đấu giá. Từ đó, DN Bình An xin không thực hiện phương án đấu giá, xin hủy phụ lục hợp đồng số 2 và yêu cầu giao đất theo hợp đồng BT trước đây. Đến đây, sự việc thanh toán cho DN Bình An gần như đi vào ngõ cụt và cứ neo lại trong khi DN đang gặp nhiều khó khăn.

Mong sớm được thu hồi vốn

Phía DN Bình An cho biết những cái sai trên không nằm ở phía DN và DN đã thực hiện đúng theo hợp đồng BT nhưng đến nay vẫn chưa được tỉnh thanh toán như cam kết.

Ngoài ra, khi thực hiện công trình, do không có đường vào để thi công, được sự chấp thuận của Sở GTVT, DN Bình An đã thỏa thuận đổi đất với 11 hộ để có đường vào thi công. DN đã mua 11 lô đất tại khu đô thị mới phía Đông đường Mậu Thân để đổi cho dân đến nay vẫn chưa được hoàn trả.

“Là DN, chúng tôi đã thực hiện tất cả quy định cũng như yêu cầu của các cơ quan chức năng ở tỉnh Trà Vinh đề ra. Giờ đây, việc làm sai không phải do chúng tôi nhưng chúng tôi phải gánh chịu hệ quả. Điều này có khác nào đẩy chúng tôi vào thế bế tắc. Mong rằng các cơ quan trung ương cũng như tỉnh Trà Vinh xem xét, sớm giải tỏa những khuất tất để DN chúng tôi được giao đất, sớm thực hiện kế hoạch thu hồi vốn đã bỏ ra” - ông Nguyễn Văn Đỡ, chủ DN Bình An, tha thiết yêu cầu.

Để làm rõ những nội dung liên quan đến phản ánh của DN Bình An, PV báo Pháp Luật TP.HCM liên hệ qua điện thoại với Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Đồng Văn Lâm để xin lịch hẹn.

Trao đổi qua điện thoại, ông Đồng Văn Lâm cho biết phía tỉnh đã làm hết sức để giải quyết các vướng mắc nhằm thanh toán. Tuy nhiên, ông Lâm cho hay có những vướng mắc liên quan đến quy định pháp luật nên chưa thể thực hiện được.

“Hiện Thanh tra Chính phủ đã làm việc về dự án này và tỉnh đang chờ ý kiến của Thanh tra Chính phủ để gỡ vướng mắc” - ông Đồng Văn Lâm nói.