Bất ngờ bị buộc bồi thường hàng chục tỉ đồng

TAND tỉnh Bạc Liêu vừa tuyên buộc Công ty Chế biến thủy sản Xuất nhập khẩu Âu Vững II (Công ty Âu Vững II) trả quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho ông Đỗ Ngọc Quí (một doanh nghiệp thủy sản ở Sóc Trăng) trị giá hơn 22,5 tỉ đồng.

Đây là phần đất rộng hơn 19.000 m2 mà nhà nước thu hồi của ông Quí để cho Công ty Âu Vững II thuê xây dựng nhà máy hoạt động tại ấp Xóm Lớn, xã Tân Thạnh, thị xã Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu.

UBND tỉnh cho thuê đất của người khác

Cuối năm 2013, UBND tỉnh Bạc Liêu ủy quyền cho UBND huyện (nay là thị xã) Giá Rai thu hồi phần đất hơn 19.000 m2 của ông Quí để thành lập KCN Láng Trâm. Theo đó, quyết định bồi thường cho phần đất thu hồi của ông Quí là 2,7 tỉ đồng.

Ông Quí không đồng ý nên chính quyền địa phương cưỡng chế, giao đất cho Ban Quản lý các KCN tỉnh Bạc Liêu. Sau đó, đơn vị này cho Công ty Âu Vững II thuê đất xây dựng nhà máy sản xuất thức ăn tôm, cá, gia súc, gia cầm và sản phẩm chitin, chitozan.

Tháng 7-2016, TAND thị xã Giá Rai tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Quí; hủy các quyết định thu hồi đất, quyết định bồi thường của chủ tịch UBND huyện Giá Rai (cũ). Theo HĐXX, Chủ tịch UBND huyện Giá Rai ký ban hành quyết định thu hồi đất của ông Quí là không đúng thẩm quyền theo Luật Đất đai năm 2003.

Công ty Âu Vững II đã xây dựng nhiều công trình hàng trăm tỉ đồng trên phần đất của ông Đỗ Ngọc Quí

Bản án có hiệu lực pháp luật vì không bị kháng cáo kháng nghị, phần đất cho Công ty Âu Vững II thuê mặc định thuộc quyền sở hữu của ông Quí. Điều bất thường là sau khi bản án có hiệu lực thì ông Lê Minh Chiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu lúc đó, vẫn ký Quyết định 09 ngày 10-1-2017 cho Công ty Âu Vững II thuê 44.555,60 m2 đất để xây dựng nhà máy. Trong đó, có 19.485,8 m2 đất của ông Quí mà tòa án đã tuyên hủy quyết định thu hồi đất của chủ tịch UBND huyện Giá Rai.

Sau khi được giao đất, Công ty Âu Vững II đã xây dựng hàng loạt công trình với giá trị rất lớn. Trong khi đó, ông Quí liên tục yêu cầu thi hành án, trả lại QSDĐ cho ông.

Việc này đặt cơ quan chức năng và chính quyền các cấp ở Bạc Liêu vào tình huống bế tắc. Nếu giao trả đất cho ông Quí thì phải thu hồi và phá bỏ nhiều công trình xây dựng hàng trăm tỉ đồng trên đất của Công ty Âu Vững II, trong khi công ty này không sai từ thủ tục thuê đất đến đầu tư xây dựng.

Yêu cầu giám đốc thẩm

Ngày 15-1-2018, ông Lê Minh Chiến ký tiếp Quyết định 07 - thay thế Quyết định 09, nội dung là cho Công ty Âu Vững II thuê đất diện tích chỉ còn 20.325,8 m2, bỏ ra phần đất của ông Quí đang yêu cầu. Việc ban hành quyết định thay thế này là để UBND tỉnh tránh rắc rối với phần đất của ông Quí nhưng lại đẩy hết hậu quả về phía Công ty Âu Vững II.

Trong phiên xử sơ thẩm ngày 18-9-2020, TAND tỉnh Bạc Liêu đã chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn là ông Quí, buộc Công ty Âu Vững II trả giá trị QSDĐ cho ông là hơn 22,5 tỉ đồng. Giá trị này căn cứ theo chứng thư thẩm định giá của Công ty CP Thông tin và Thẩm định giá Miền Nam. Trong đó, 18.780,3 m2 đất nuôi trồng thủy sản được định giá 1.158.000/m2. Tức là 1 ha đất nuôi trồng thủy sản có giá trên 11,5 tỉ đồng.

Bà Âu Ngọc Vững, Tổng Giám đốc Công ty Âu Vững II, cho biết đang yêu cầu giám đốc thẩm bản án trên. "Tôi được nhà nước giao đất có thu tiền và được cấp phép đầu tư xây dựng thì tôi thực hiện. Tôi không chiếm đất của ông Quí thì sao ông Quí kiện và bắt tôi bồi thường? Số tiền 22,5 tỉ đồng cũng rất vô lý vì đây là đất nuôi trồng thủy sản bị bỏ hoang nhiều năm do sản xuất không hiệu quả" - bà Vững bức xúc.

Theo luật sư Lê Thanh Thuận, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Cà Mau, nhìn tổng thể vụ việc thì chính quyền địa phương thu hồi đất của ông Quí là sai và khi hủy quyết định thu hồi đất thì phải trả đất cho ông này. Tuy nhiên, rắc rối là đất của ông Quí đã được bàn giao cho người khác xây dựng.

"Lỗi này hoàn toàn thuộc về cơ quan chức năng chứ không phải người xây dựng trên đất của ông Quí là Công ty Âu Vững II. Như vậy, để đòi lại đất, ông Quí buộc phải yêu cầu nhà nước thu hồi đất Công ty Âu Vững II đang sử dụng để trả lại cho ông. Tuy nhiên, để thu hồi được thì nhà nước phải bồi thường thiệt hại cho Công ty Âu Vững II với số tiền rất lớn. Còn nếu thỏa thuận bồi thường cho ông Quí thì phải phụ thuộc hoàn toàn vào yêu cầu mà ông đưa ra" - luật sư phân tích.

Chưa thấy lối thoát

Theo luật sư Lê Thanh Thuận, việc ban hành Quyết định 07 có nghĩa chính quyền phủi bỏ trách nhiệm với phần đất của ông Đỗ Ngọc Quí nên ông không thể kiện nhà nước mà chỉ có thể kiện Công ty Âu Vững II. Để đòi lại quyền và lợi ích hợp pháp của mình, Công ty Âu Vững II buộc phải khởi kiện hành chính yêu cầu hủy bỏ Quyết định 07 của UBND tỉnh Bạc Liêu... Vụ việc này đang bị cuốn vào một vòng luẩn quẩn chưa thấy lối thoát.