Nhà đầu tư đang rót quá nhiều tiền vào các startup Ấn Độ?

Theo CNN, thời điểm này năm ngoái, các doanh nhân Ấn Độ đang ở trong trạng thái hoảng loạn. Chính phủ Ấn Độ phong tỏa toàn bộ đất nước để đối phó với đại dịch Covid-19.

Các doanh nhân Ấn Độ lo ngại những hạn chế sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng mở rộng, trả lương và thậm chí duy trì hoạt động của công ty. Một năm sau đó, khi sự gia tăng của các ca nhiễm mới đe dọa quá trình phục hồi kinh tế, giới doanh nhân nước này đã không còn lo sợ.

Trong 4 tháng đầu năm 2021, có tới 11 công ty Ấn Độ đã trở thành kỳ lân (các startup được định giá trên 1 tỷ USD), theo nền tảng dữ liệu Tracxn. Tính riêng tháng 4, có đến 5 startup ghi nhận định giá vượt 1 tỷ USD. Để so sánh, Ấn Độ chỉ có thêm 13 kỳ lân năm 2020 và 10 kỳ lân năm 2019.

Điều đó giúp chủ các công ty công nghệ của Ấn Độ giàu lên nhanh chóng.

Lĩnh vực công nghệ sở hữu tiềm năng to lớn tại đất nước 1,3 tỷ dân. Ảnh: CNN.Bùng nổ kỳ lân

Những tổ chức như Tiger Global và SoftBank đang ồ ạt bơm tiền vào các công ty Internet Ấn Độ. Điều này khiến nhiều nhà đầu tư lo sợ bỏ lỡ cơ hội. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại quá trình huy động vốn kéo dài sẽ dẫn đến lợi nhuận giảm dần.

Theo đó, hệ sinh thái startup Ấn Độ cần sớm tạo ra mức lợi nhuận phù hợp với vốn hóa, cũng như một lối thoát lành mạnh cho nhà đầu tư. Theo nhiều nhà quan sát, việc trở thành kỳ lân là không mấy vẻ vang đối với những startup phải tiêu tốn một khoản kinh phí khổng lồ.

"Sự bùng nổ của các startup Ấn Độ là một điều tuyệt vời. Nhưng họ cần phải tìm ra những mô hình kinh doanh bền vững và sinh lời", bà Radhika Gupta, CEO Edelweiss Asset Management Limited, nhận định. "Ngay cả Google hay Amazon cũng không thể chỉ dựa vào số khách hàng để tồn tại", bà nói thêm.

Sự bùng nổ của các startup Ấn Độ là một điều tuyệt vời. Nhưng họ cần phải tìm ra những mô hình kinh doanh bền vững và sinh lời để tồn tại

Radhika Gupta, CEO Edelweiss Asset Management Limited

Động lực đằng sau cơn sốt đầu tư là sự trỗi dậy của nền kinh tế kỹ thuật số Ấn Độ. Đất nước có hơn 700 triệu người dùng Internet trên cả nước. Khoảng nửa tỷ người chưa từng sử dụng Internet, tạo ra tiềm năng to lớn của thị trường.

Đại dịch Covid-19 cũng khuyến khích người tiêu dùng chuyển sang thanh toán trực tuyến. Điều đó đẩy nhanh tốc độ số hóa của các doanh nghiệp và mở ra nhiều cơ hội hơn cho những công ty công nghệ.

Các công ty công nghệ tài chính của Ấn Độ hưởng lợi nhiều nhất. Theo báo cáo của công ty đầu tư mạo hiểm Orios Venture Partners, đến cuối năm 2020, Ấn Độ có tới 44 kỳ lân và hầu hết thuộc lĩnh vực fintech (công nghệ tài chính). Tiếp đến là mảng bán lẻ và phần mềm.

Thời gian để một startup đạt định giá 1 tỷ USD cũng giảm đáng kể, từ gần 15 năm vào năm 2005 xuống còn 2,4 năm trong năm 2016 và 2017.

Riêng trong năm nay, nhà phát triển ứng dụng Mohalla Tech, startup đầu tư Groww và nền tảng nhắn tin Gupshup đều trở thành kỳ lân, phần lớn do các khoản đầu tư khổng lồ từ Tiger Global, theo dữ liệu của Tracxn.

Nguy cơ bong bóng

Tuy nhiên, các chuyên gia đã bắt đầu đặt câu hỏi về số tiền mà những công ty lớn đổ vào lĩnh vực Internet của Ấn Độ. "Họ đã đầu tư quá mức bằng cách chi gấp 1,5-2 lần số tiền cần thiết", ông Amit Ranjan, nhà đồng sáng lập dịch vụ SlideShare, nhận xét.

Tuy nhiên, ông Rehan Yar Khan tại Orios Venture Partners không cho rằng các khoản đầu tư khổng lồ là "nỗi lo lớn". Bởi doanh nghiệp cần một lượng vốn lớn để nắm bắt tiềm năng của thị trường 1,3 tỷ dân.

Ông Khan lấy ví dụ PharmEasy, một công ty dược trực tuyến. Ông là một trong những nhà đầu tư ban đầu của PharmEasy. Công ty đã trở thành kỳ lân trong năm 2021. "Các hiệu thuốc điện tử chỉ chiếm 3% thị trường Ấn Độ. Họ cần nhiều tiền hơn nữa để phát triển", ông Khan khẳng định.

Nhưng các nhà quan sát vẫn lo ngại một vấn đề khác. Điều gì sẽ xảy ra khi một startup kỳ lân được rót vốn quá mức và bắt đầu sụp đổ trước khi có kế hoạch rút lui?

Trong 20 năm qua, chỉ một số ít công ty công nghệ Ấn Độ được niêm yết. Và không startup công nghệ nào có định giá hơn 1 tỷ USD niêm yết trên sàn chứng khoán.

"Bằng cách thổi phồng định giá trên thị trường tư nhân, các startup đã bị trì hoãn khả năng tham gia thị trường đại chúng", ông Karthik Reddy, nhà đồng sáng lập công ty đầu tư mạo hiểm Blume Ventures, nhận định.

Theo ông, việc các công ty Ấn Độ sớm IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) là cách tốt nhất để xây dựng một hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững.

Theo CNN, giới công nghệ Ấn Độ bắt đầu lo lắng về những đợt bán tháo khổng lồ sắp tới. Tuy nhiên, ông Reddy lạc quan rằng năm 2021 không chỉ là năm của sự bùng nổ, mà còn của các thay đổi văn hóa trong ngành.

Bằng cách thổi phồng định giá trên thị trường tư nhân, các startup đã trì hoãn khả năng tham gia thị trường đại chúng

Ông Karthik Reddy tại Blume Ventures

Tháng trước, tờ Mint đưa tin tập đoàn Ấn Độ Tata Sons đang tìm cách mua cửa hàng tạp hóa trực tuyến BigBasket với giá hơn 1 tỷ USD. Tata Sons không trả lời yêu cầu bình luận của CNN.

Trong những tháng qua, các phương tiện truyền thông của Ấn Độ cũng đưa tin nhiều kỳ lân lâu năm đang cân nhắc niêm yết. Theo tờ Economic Times, một số startup đang tranh giành những giám đốc điều hành cấp cao có kinh nghiệm về IPO.

Theo ông Reddy, những đợt IPO như của Flipkart hoặc công ty công nghệ thực phẩm Zomato có thể thay đổi cuộc chơi.

"Ấn Độ cần đưa các công ty công nghệ lên thị trường đại chúng. Ở thời điểm hiện tại, người dân Ấn Độ gần như không hưởng lợi gì từ đợt bùng nổ kỳ lân", ông nói thêm.