Vụ kiện Apple và OpenAI: Từ 'chiêu bài' của Elon Musk đến cuộc chiến tương lai AI

Elon Musk và công ty trí tuệ nhân tạo xAI đã đệ đơn kiện Apple cùng OpenAI hôm thứ Hai (25/8), cáo buộc hai “ông lớn” công nghệ này tham gia một “âm mưu chống cạnh tranh” nhằm cản trở các đối thủ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

"Chiêu bài" của Elon Musk với đối thủ

Đơn kiện, do xAI và mạng xã hội X (cũng thuộc sở hữu của Musk) nộp lên Tòa án Liên bang khu vực Bắc Texas, cho rằng Apple và OpenAI đã “cấu kết” để duy trì vị thế độc quyền trên thị trường smartphone và AI tạo sinh.

xAI của Musk đã thâu tóm mạng xã hội X hồi tháng 3 thông qua một thương vụ trao đổi cổ phiếu.

Theo cáo buộc, Apple đã hạ thấp mức ưu tiên các ứng dụng siêu ứng dụng (super apps) và chatbot AI cạnh tranh – trong đó có Grok của xAI – trên bảng xếp hạng App Store, đồng thời ưu ái cho OpenAI khi tích hợp chatbot ChatGPT vào các sản phẩm của Apple.

Elon Musk kết hợp pháp lý, truyền thông và đổi mới để bảo vệ đế chế của mình. Ảnh: CNBC

“Trong một nỗ lực tuyệt vọng nhằm bảo vệ thế độc quyền trên thị trường smartphone, Apple đã liên minh với công ty hưởng lợi nhiều nhất từ việc kìm hãm cạnh tranh và đổi mới trong lĩnh vực AI: OpenAI – kẻ độc quyền trên thị trường chatbot AI tạo sinh’, đơn kiện nêu rõ.

xAI và X vì vậy yêu cầu bồi thường hơn 1 tỷ USD và mong tòa án cấm Apple, OpenAI tiếp tục các hành vi bị cho là phản cạnh tranh.

Người phát ngôn của OpenAI bác bỏ cáo buộc, cho rằng: “Hồ sơ kiện này phù hợp với mô hình quấy rối liên tục của ông Musk”.

Trong khi đó, Apple từ chối bình luận ngay lập tức về vụ kiện.

Elon Musk thành lập xAI năm 2023 với mục tiêu cạnh tranh trực tiếp với OpenAI và các hãng phát triển chatbot hàng đầu khác.

Đầu tháng này, Musk từng đe dọa kiện Apple vì “vi phạm luật chống độc quyền rõ ràng”, khẳng định trên mạng xã hội X rằng Apple hành xử theo cách khiến bất kỳ công ty AI nào ngoài OpenAI đều không thể đạt vị trí số 1 trên App Store.

Sau tuyên bố này, CEO OpenAI Sam Altman đáp trả: “Đây là một cáo buộc kỳ lạ, nhất là khi tôi nghe thấy rằng Elon thường xuyên thao túng X để phục vụ lợi ích cá nhân, gây hại cho đối thủ cũng như những người ông ấy không ưa thích”.

Apple trước đó từng khẳng định App Store được thiết kế công bằng và không thiên vị, đồng thời cho biết hãng trưng bày “hàng nghìn ứng dụng” dựa trên nhiều tín hiệu khác nhau.

Năm ngoái, Apple đã hợp tác với OpenAI để tích hợp ChatGPT vào iPhone, iPad, MacBook và các máy tính để bàn của hãng.

Một số người dùng phản bác quan điểm của Musk qua tính năng Community Notes trên X, cho rằng sau thông báo hợp tác giữa Apple và OpenAI, nhiều ứng dụng chatbot đối thủ như DeepSeek hay Perplexity vẫn giữ vị trí số 1 trên App Store.

Trận chiến pháp lý định hình tương lai AI

Đơn kiện mới nhất đánh dấu một vòng leo thang khác trong cuộc đối đầu dai dẳng giữa Musk và Altman.

Musk từng đồng sáng lập OpenAI cùng Altman vào năm 2015 nhưng rời công ty vào năm 2018 do bất đồng về định hướng phát triển.

Năm ngoái, Musk đã kiện OpenAI và Altman với cáo buộc vi phạm thỏa thuận, khi đặt lợi ích thương mại lên trên sứ mệnh ban đầu là phát triển AI “vì lợi ích chung của nhân loại”.

Musk thường xuyên chỉ trích Sam Altman – CEO OpenAI – trên X, gọi OpenAI là "ClosedAI" vì thiếu minh bạch. Một bài đăng năm 2024 của Musk trên X cho thấy ông sẵn sàng bỏ kiện nếu OpenAI đổi tên, phản ánh sự cay cú cá nhân. The Guardian mô tả đây là phần tiếp nối của "cuộc thù địch" giữa Musk và Altman, bắt nguồn từ sự khác biệt về triết lý AI: Musk nhấn mạnh AI an toàn và mở, trong khi OpenAI tập trung vào tốc độ phát triển.

Ngược lại, OpenAI phản tố, cho rằng Elon Musk và xAI đã tiến hành “chiến dịch quấy rối” thông qua kiện tụng, công kích trên truyền thông và thậm chí đưa ra một “đề nghị giả” mua lại OpenAI với giá 97,4 tỷ USD nhằm phá hoại quan hệ kinh doanh của công ty.

Chiến lược cốt lõi của Musk là sử dụng hệ thống pháp lý để thách thức sự thống trị của Big Tech. Bằng cách viện dẫn luật chống độc quyền – tương tự các vụ kiện chống Google hay Amazon – Musk nhằm buộc Apple và OpenAI phải thay đổi hành vi, có thể dẫn đến việc mở cửa App Store cho cạnh tranh công bằng hơn. Đơn kiện đòi bồi thường "hàng tỷ USD" và yêu cầu tòa án cấm các thỏa thuận độc quyền, nhằm tạo lợi thế cho xAI trong cuộc đua AI. Reuters phân tích rằng đây là cách Musk bảo vệ Grok, chatbot của xAI, bằng cách cáo buộc Apple "thao túng thứ hạng" để ưu tiên ChatGPT.

Bên cạnh kiện tụng, Musk tận dụng sức mạnh truyền thông trên X để khuếch đại vụ việc. Ông thường đăng bài chỉ trích Apple về rủi ro bảo mật khi tích hợp OpenAI, đe dọa cấm thiết bị Apple tại Tesla và SpaceX. Chiến lược này không chỉ gây áp lực dư luận mà còn quảng bá xAI như một lựa chọn AI "an toàn hơn". Điều này giúp Musk định vị xAI là "người thách thức" chống lại "liên minh độc quyền", thu hút đầu tư và người dùng.

Hơn nữa, Musk đang đa dạng hóa chiến lược kinh doanh. xAI đã ra mắt Grok-3 và mở rộng API, nhằm cạnh tranh trực tiếp với OpenAI. Vụ kiện có thể là "vũ khí" để đàm phán, giống như cách ông từng rút đơn kiện trước đó. CNN nhận định rằng Musk đang "chơi bài dài", sử dụng kiện tụng để chậm lại đà phát triển của đối thủ trong khi xAI bắt kịp.

Vụ kiện Elon Musk chống Apple và OpenAI không chỉ là tranh chấp cá nhân mà còn phản ánh cuộc chiến lớn hơn về kiểm soát AI. Nguyên nhân gốc rễ nằm ở cáo buộc chống cạnh tranh và bất đồng triết lý, trong khi chiến lược của Musk kết hợp pháp lý, truyền thông và đổi mới để bảo vệ đế chế của mình. Dù kết quả ra sao, vụ việc này có thể dẫn đến thay đổi quy định, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh hơn trong ngành AI. Với Musk, đây là cơ hội để khẳng định vị thế "người tiên phong" chống độc quyền, nhưng cũng rủi ro nếu tòa bác bỏ. Tương lai AI đang được định hình qua những cuộc chiến như thế này.

Với người dùng, câu chuyện cũng đặt ra một câu hỏi: những gì xuất hiện trên màn hình điện thoại, từ ứng dụng được gợi ý đến công cụ AI mặc định, liệu có thực sự đến từ lựa chọn tự do, hay đã phần nào được “sắp đặt” bởi các “ông lớn” đứng sau?