Vụ cựu Phó trưởng phòng TP.Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên kêu oan: Khi chi cục "vung tay quá trán" (?!)

Cái "oai" của chi cục quản lý đất đai (?)

Ngày 4-6-2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TP.Tuy Hòa ra bản kết luận điều tra (KLĐT) vụ án hình sự liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận (sổ đỏ) thửa đất 36 với 193,4m2 tại KP3, P.Phú Đông (gọi tắt "thửa đất 36"), TP.Tuy Hòa. Có 9 cán bộ bị đề nghị xử lý, trong đó 2 người bị đề nghị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” gồm ông Biện Khắc Dũng và ông Đinh Khắc Thuật, đều là cán bộ địa chính P. Phú Đông.

7 cán bộ còn lại bị đề nghị truy tố tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng", gồm các ông Huỳnh Quốc Trí - Phó chủ tịch UBND kiêm Chủ tịch Hội đồng đăng ký quyền sử dụng đất (ĐKQSDĐ) P. Phú Đông; Nguyễn Thanh Đạt - cán bộ không chuyên trách P. Phú Đông; Trần Việt Hòa - Trưởng KP3, thành viên Hội đồng ĐKQSDĐ P. Phú Đông; Nguyễn Anh Tuấn - nhân viên Văn phòng ĐKQSDĐ TP.Tuy Hòa; Nguyễn Mạnh Tín - chuyên viên Phòng TNMT TP.Tuy Hòa; Trần Minh Thủ - Phó giám đốc Văn phòng ĐKQSDĐ và Võ Công Toàn - Phó trưởng Phòng TNMT (đã chuyển công tác vào TPHCM cuối năm 2016).

Liên quan đến vụ án này, Báo Công an TPHCM đã có bài phản ánh (phát hành ngày 29-5-2021) chỉ rõ nhiều dấu hiệu bất thường dẫn đến khiếu nại, kêu oan của ông Toàn và nhiều cán bộ, đang được VKSND tỉnh Phú Yên xem xét, giải quyết.

Theo KLĐT, thửa đất 36 được vợ chồng ông Nguyễn Thái Lân mua giấy tay từ năm 2000 của bà Trần Thị Thảo. Trên đất, ông Lân xây hai nhà để ở cho đến ngày 22-7-2012 thì bán lại nhà, đất trên bằng giấy tay cho ông Trần Ngọc Hiếu với giá 280 triệu đồng.

Tháng 5-2015, ông Hiếu lập thủ tục xin cấp sổ đỏ thửa đất 36 nhưng ông Thuật từ chối vì không đủ điều kiện. Ông Thuật xác định, muốn cấp sổ đỏ phải do chủ đất cũ đứng tên đề nghị. Theo hướng dẫn, ngày 18-5-2015, ông Hiếu nộp hồ sơ đứng tên ông Lân.

Căn nhà cất trên thửa đất 36

Hội đồng ĐKQSDĐ P.Phú Đông gồm các ông Trí, Dũng, Đạt, Hòa, cùng 2 cán bộ tư pháp Trần Phương Nam và bà Võ Thị Thu Trang, tổ chức họp ngày 12-6-2015, kết luận: "Đủ điều kiện". Hồ sơ lần lượt chuyển đến Văn phòng ĐKQSDĐ thẩm định "đủ điều kiện", qua Chi cục thuế tính thuế (nộp 100% tiền sử dụng đất 82,568 triệu đồng) rồi đưa về Phòng TNMT lập tờ trình ngày 16-3-2016.

Được Phó chủ tịch UBND TP.Tuy Hòa Lê Vĩnh Thành ký cấp sổ đỏ ngày 5-4-2016, vợ chồng ông Lân lập hợp đồng công chứng chuyển nhượng nhà, đất lại cho ông Hiếu 3 ngày sau đó.

Theo KLGĐ của Chi cục QLĐĐ, tại thời điểm năm 2016, vợ chồng ông Lân không phải là người "đang sử dụng đất" vì đã bán giấy tay cho ông Hiếu nên không thuộc trường hợp được cấp sổ đỏ theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 99 của Luật Đất đai 2013. UBND TP.Tuy Hòa cấp sổ đỏ là không đúng quy định. Đối với ông Hiếu, cũng không đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ. Chi cục QLĐĐ khẳng định: "Ông Hiếu không được cấp sổ đỏ thì thửa đất 36 không được cấp sổ đỏ cho ai khác".

Ông Võ Công Toàn phản ứng: "Hơn 15 năm công tác trong lĩnh vực đất đai, lần đầu tiên, tôi mới thấy một cơ quan tham mưu trong lĩnh vực QLĐĐ lại tuyên bố "oai" như thế! Thửa đất 36 là đất ở đô thị, đủ điều kiện để cấp sổ đỏ, vậy mà Chi cục QLĐĐ lại cho rằng "không được cấp cho ai", đi ngược lại với chủ trương của Đảng và Nhà nước, trái với Luật Đất đai 2013, cụ thể tại khoản 16 Điều 3, khoản 7 Điều 22 và khoản 2 Điều 26".

Trao đổi với phóng viên, luật sư Nguyễn Minh Tường cùng nhóm hơn 10 luật sư ở TPHCM có chung quan điểm: Hành vi của các bị can chưa đủ yếu tố cấu thành tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Các cơ quan tố tụng TP.Tuy Hòa cần xem xét thận trọng, nhằm tránh hình sự hóa một quan hệ hành chính trong lĩnh vực QLĐĐ, dẫn đến oan sai. Việc cấp sổ đỏ thửa đất 36 nếu có căn cứ xác định không đúng thì phải thu hồi theo quy định tại điểm d, khoản 2 Điều 106 của Luật Đất đai và khoản 4, khoản 5 Điều 87 Nghị định 43/2020/NĐ-CP của Chính phủ nên không thể gây ra thiệt hại số tiền 253,51 triệu đồng.

Theo KLGĐ, việc họp xét nguồn gốc đất, lấy ý kiến khu dân cư, niêm yết công khai thuộc trách nhiệm của nhóm cán bộ P.Phú Đông. Việc kiểm tra, thẩm định hồ sơ có "thiếu sót" của 4 ông Tuấn, Tín, Thủ, Toàn. Việc ký cấp sổ đỏ có "thiếu sót" của Phó chủ tịch Thành.

Từ KLGĐ "cấp sổ đỏ là không đúng quy định", Cơ quan Điều tra tiến hành định giá theo thị trường thửa đất là 336,516 triệu đồng. Phía ông Hiếu đã nộp 83,006 triệu đồng (gồm tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ, phí cấp sổ đỏ) là các chi phí "hợp lý”. Cơ quan điều tra lấy kết quả định giá thửa đất trừ đi các chi phí "hợp lý”, ra con số 253,51 triệu đồng là thiệt hại trong vụ án.

Ngoài 9 cán bộ, Cơ quan Điều tra xác định Phó chủ tịch Thành cũng có "thiếu sót" nhưng không truy cứu trách nhiệm hình sự, sẽ được đề nghị xử lý bằng biện pháp khác.

Cần xem xét thận trọng, tránh oan sai...

Trong vụ án này, mấu chốt chính là cấp sổ đỏ cho vợ chồng ông Lân, Chi cục QLĐĐ kết luận "không đúng quy định", còn nhóm cán bộ kêu oan thì chứng minh đã cấp đúng đối tượng, đúng thủ tục, trình tự quy định của pháp luật, không gây thiệt hại cho Nhà nước. Mâu thuẫn này chưa được làm rõ.

Nhóm cán bộ chứng minh: Luật Đất đai 2003 chưa có quy định cụ thể đối với việc mua đất giấy tay. Đến khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, cùng với các nghị định hướng dẫn thi hành, những trường hợp mua bán đất giấy tay trước ngày 1-1-2008 được xem xét, giải quyết. Ông Lân mua đất giấy tay năm 2000 nên được công nhận theo khoản 3, khoản 5 Điều 22 và khoản 1 Điều 82 Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 của Chính phủ.

Vợ chồng ông Lân bán đất giấy tay cho ông Hiếu năm 2012 (sau thời điểm 1-1-2008), không được pháp luật công nhận. Quá rõ ràng, dù ông Hiếu đang ở trên thửa đất 36 nhưng quyền sử dụng thửa đất này vẫn thuộc vợ chồng ông Lân. Điều này còn được thể hiện trên bản đồ đo đạc năm 2010 và trong sổ mục kê đất đai lập ngày 3-7-2015 có xác nhận của Sở TNMT tỉnh Phú Yên, thửa đất 36 do ông Lân đứng tên. Vợ chồng ông Lân hội đủ điều kiện nên được UBND TP.Tuy Hòa xét cấp sổ đỏ là hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật.

Ông Lân và ông Hiếu đã nhận ra việc mua bán đất giấy tay là không đúng. Khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, ông Lân chịu đứng ra cùng ông Hiếu lập thủ tục xin cấp sổ đỏ rồi ký hợp đồng chuyển nhượng thửa đất 36 theo đúng quy định pháp luật. Cách làm này đáng khen, vì nó không chỉ khắc phục việc mua bán giấy tay trái phép mà còn tạo điều kiện cho Nhà nước quản lý, thu thuế đối với thửa đất 36.

Do đó, việc Chi cục QLĐĐ "phán" thửa đất 36 "không được cấp sổ đỏ cho ai", trở thành đất "vô chủ” là không có căn cứ.

Từ những phân tích nêu trên, cho thấy KLGĐ của Chi cục QLĐĐ có nhiều vấn đề bất thường, không phù hợp với quy định pháp luật. Do đó, các cơ quan tố tụng cần hết sức thận trọng khi sử dụng KLGĐ này làm căn cứ để quy kết tội 9 cán bộ, dễ dẫn đến oan sai.

Nhóm cán bộ cùng lên tiếng: "Để đảm bảo tính công tâm, khách quan, chúng tôi tha thiết đề nghị các cơ quan tố tụng TP.Tuy Hòa và lãnh đạo Sở TNMT tỉnh Phú Yên có văn bản hỏi ý kiến của Tổng cục QLĐĐ thuộc Bộ TNMT. Nếu cơ quan này khẳng định cấp sổ đỏ cho ông Lân "không đúng quy định" và "không được cấp sổ đỏ thửa đất 36 cho ai khác" thì chúng tôi sẽ "tâm phục khẩu phục", chấp nhận bị xử lý theo quy định!".