Việt Nam thắng vụ kiện đòi bồi thường 3,7 tỷ USD

Bộ Tư pháp vừa phát đi thông cáo báo chí về kết quả vụ kiện giữa ông Michael McKenzie (người Mỹ) và Chính phủ Việt Nam liên quan đến dự án xây khu du lịch nghỉ dưỡng tại huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận.

Ông Michael McKenzie (công dân Mỹ) là chủ của công ty South Fork đã được Bộ Kế hoạch & Đầu tư cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án khu nghỉ dưỡng South Fork vào ngày 4/11/2004. Theo giấy chứng nhận này, UBND tỉnh Bình Thuận sẽ thực hiện giao khu đất tại huyện Bắc Bình cho công ty của ông McKenzie.

Khu đất tỉnh Bình Thuận giao cho South Fork triển khai dự án khu du lịch. Ảnh: DDDN

Tuy nhiên, nhà đầu tư Mỹ phản ánh tỉnh Bình Thuận đã không tiến hành giao đất mà lại cấp giấy phép cho công ty khác khai thác khoáng sản trong một phần khu đất dự kiến giao cho dự án South Fork mà ông không được biết đến. Vị này cho rằng sai phạm của UBND tỉnh Bình Thuận dẫn đến việc Việt Nam vi phạm cam kết trong Hiệp định thương mại Việt - Mỹ (tước đoạt bất hợp pháp khoản đầu tư, vi phạm các tiêu chuẩn đối xử công bằng, thỏa đáng và quy định về minh bạch tại Hiệp định).

Do vậy, ngày 18/11/2010, ông Michael McKenzie đã khởi kiện Chính phủ Việt Nam ra Trọng tài quốc tế, yêu cầu phía Việt Nam phải bồi thường thiệt hại, số tiền khoảng 3,7 tỷ USD.

Sau khi nhận được các thông tin trên, Bộ Tư pháp cho biết các cơ quan có thẩm quyền đã nhiều lần gặp gỡ, trao đổi và giải thích với ông McKenzie nhưng không được chấp nhận. Do đó, Thủ tướng đã giao Bộ Tư pháp phối hợp với các Bộ ngành, UBND tỉnh Bình Thuận tham gia giải quyết vụ kiện tại Trọng tài quốc tế.

Tháng 7/2013, phiên họp giải quyết tranh chấp đã được Hội đồng Trọng tài quốc tế tổ chức tại Hong Kong (Trung Quốc). Trong lập luận của mình, đại diện Việt Nam cho rằng Hội đồng trọng tài không có thẩm quyền xem xét bất kỳ yêu cầu khởi kiện nào của ông McKenzie do ông này đã thiếu trung thực, thiếu thiện chí ngay từ khi làm thủ tục xin phép đầu tư tại Việt Nam. Khoản đầu tư của ông McKenzie cũng không được bảo hộ theo Hiệp định thương mại Việt Nam - Mỹ.

Sau 5 tháng kể từ khi kết thúc phiên giải quyết tranh chấp, tháng 12/2013, Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết chấp nhận các lập luận của Việt Nam, khẳng định cơ quan này không có thẩm quyền xét xử vụ kiện. Hội đồng cũng bác bỏ tất cả các yêu cầu khởi kiện của ông McKenzie, buộc ông này phải thanh toán toàn bộ các chi phí mà Việt Nam phải chịu khi tham gia vụ kiện.

Trao đổi với VnExpress.net, một thành viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam cho biết chiếu theo các quy định về giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế, quyết định của cơ quan Trọng tài là cuối cùng. Do vậy, phía ông McKenzie sẽ khó có cơ hội xin phúc thẩm hay đề nghị cơ quan khác xem xét.

Văn bản của Bộ Tư pháp cũng nêu rằng đây là vụ kiện đầu tư quốc tế đầu tiên mà Việt Nam tham gia, kết quả này cũng thể hiện Việt Nam luôn chào đón và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài tiến hành đầu tư, kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam. Các cơ quan có thẩm quyền Việt Nam sẵn sàng thảo luận với nhà đầu tư để cùng giải quyết những khó khăn, vướng mắc hay những bất đồng, tranh chấp có thể xảy ra, tuy nhiên, Việt Nam không chấp nhận các đòi hỏi, yêu cầu hay khiếu kiện vô căn cứ của nhà đầu tư và sẵn sàng tham gia xử lý những vấn đề pháp lý, tranh tụng quốc tế để bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng.

Theo những thông tin từ phương tiện truyền thông tỉnh Bình Thuận, dự án khu du lịch South Fork có diện tích 600 hécta được triển khai tại xã Hòa Thắng, huyện Bắc Bình với vốn đầu tư 50 triệu USD. Trong giai đoạn một của dự án này, UBND tỉnh Bình Thuận đã giao hơn 330 hécta cho công ty South Fork và yêu cầu công ty này phải hoàn thành vốn pháp định tại Việt Nam trong vòng 3 tháng. Sau 5 tháng tiếp theo, nếu phía chủ đầu tư đủ vốn pháp định mà chưa triển khai thì dự án vẫn bị thu hồi. Mặc dù điều kiện được đưa ra như vậy, nhưng đến giữa năm 2010, khi UBND tỉnh Bình Thuận tiến hành kiểm tra thì South Fork vẫn chưa triển khai dự án.