Ưu đãi tùy tiện, sai phạm trong cấp phép cho Công ty Formosa

Theo kết luận thanh tra, Dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước cho Khu kinh tế Vũng Áng là dự án có tính chất cấp bách, là một trong những điều kiện về cơ sở hạ tầng kỹ thuật không thể thiếu nhằm thu hút đầu tư những dự án quan trọng như sản xuất gang thép của Formosa Hà Tĩnh, nhiệt điện Vũng Áng 1 và 2. Tuy nhiên, từ năm 2012 về trước, Cty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng quyết định phê duyệt dự án khi chưa xác định được nguồn vốn đầu tư là không đúng quy định, vi phạm Luật Xây dựng và Luật Thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí năm 2005.

UBND tỉnh Hà Tĩnh chọn chủ đầu tư là đơn vị không chuyên ngành, chưa có kinh nghiệm trong khi dự án có quy mô và tổng mức đầu tư lớn, có tính chất đa mục tiêu, gồm nhiều hạng mục phức tạp, thi công trên địa bản trải rộng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn... Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện có hiện tượng chỉ định thầu bất thường, cụ thể, dự án này được UBND tỉnh Hà Tĩnh giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng làm chủ đầu tư với tổng mức đầu tư khoảng hơn 4.400 tỉ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ hơn 1.200 tỉ đồng. Mặc dù công trình có sử dụng vốn ngân sách, nhưng chủ đầu tư đã thực hiện chỉ định thầu (trong đó chỉ định cả đơn vị là cổ đông của chủ đầu tư làm nhà thầu) khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép, điều này vi phạm Luật Đấu thầu.

Theo kết luận của TTCP, dự án tại KCN Vũng Áng nằm trong khu vực khá nhạy cảm (cảng biển khu vực liên quan đến an ninh - quốc phòng), vì vậy, việc Hà Tĩnh vượt quyền Chính phủ để cho thuê đất lên đến thời hạn 70 năm là sai phạm rất nghiêm trọng.

Trách nhiệm thuộc thường trực UBND tỉnh Hà Tĩnh

Thanh tra Chính phủ còn phát hiện trình tự, thủ tục chọn chủ đầu tư dự án không tuân thủ theo quy định (chọn trước khi Thủ tướng Chính phủ có văn bản chỉ đạo), chính vì vậy dẫn tới việc chấm dứt hoạt động đầu tư và thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư dự án cấp nước của Công ty CP Kinh doanh nước Hà Tĩnh. Đến thời điểm thanh tra, chưa giải quyết dứt điểm về vốn đầu tư của chủ đầu tư đã đầu tư cho dự án với giá trị khối lượng ước đạt 33,45 tỉ đồng, tiềm ẩn phát sinh khiếu kiện.

Đáng chú ý, BQL kinh tế Vũng Áng còn áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư cho Cty Formosa được miễn tiền thuê đất trong thời hạn 15 năm và chỉ thu tiền thuê đất trong thời hạn 55 năm. Theo kết luận thì “qua đối chiếu, so sánh tiền thuê đất, mặt nước tính theo quy định về giá đất tại thời điểm bàn giao với tiền thuê đất, mặt nước theo hợp đồng còn tính thiếu số tiền hơn 46 tỉ đồng. Tính đến thời điểm kết thúc thanh tra, Cty Formosa chưa kê khai và chưa nộp khoản tiền 136,76 tỉ đồng thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường đối với việc khai thác cát từ biển dùng để san lấp mặt bằng xây dựng dự án”.

Kết luận thanh tra chỉ rõ việc Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng cấp Giấy chứng nhận đầu tư với thời hạn 70 năm cho nhà đầu tư là Cty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý là vi phạm Luật Đầu tư năm 2005. Trách nhiệm trong việc này thuộc về thường trực UBND tỉnh Hà Tĩnh, Sở KHĐT, Ban Quản lý Khu kinh tế Vũng Áng và thủ trưởng cơ quan có trách nhiệm liên quan.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch - Đầu tư xem xét, xử lý việc cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Cty Formosa 70 năm sai quy định; giao Bộ Tài chính chủ trì phối hợp các bộ, cơ quan liên quan rà soát, tính toán lại tiền thuê đất, thuê mặt nước tại dự án Formosa...