Trung Quốc: thuế mới có “kìm cương” bất động sản?

Luật thuế thử nghiệm, tương tự kiểu thuế nhà ở hàng năm tại các nước như Mỹ, sẽ được áp dụng khác nhau tại Trùng Khánh và Thượng Hải, có thể để nhằm xác định mô hình hiệu quả nhất, trước khi mở rộng ra áp dụng trên toàn quốc.

Luật thuế mới được ban hành sau khi quốc hội Trung Quốc nâng mức trả trước đối với người mua nhà thứ hai từ 50% lên 60%, và đặt ra các hạn chế đối với số lần mua nhà trong nỗ lực hạ nhiệt thị trường bất động sản đang quá nóng và kiềm chế lạm phát.

Remy Chan, giám đốc điều hành CBD Commercial Investment Management, quỹ đầu tư bất động sản tư nhân trị giá 3 tỷ NDT (456 tỉ USD) tại Thượng Hải, nói: "Bản thân luật thuế này không quá gay gắt. Nhưng cùng với các hạn chế mới về việc mua nhà và mức trả trước cao hơn đối với ngôi nhà thứ hai, nó cho thấy chính phủ đã quyết tâm ngăn chặn đầu cơ".

Luật thuế mới có hiệu lực từ hôm thứ Năm (27/1) "có thể hướng người dân đến việc mua nhà hợp lý hơn" và "thúc đẩy bình đẳng xã hội", Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc phát biểu trong tuyên bố chung với Bộ Nhà đất và phát triển đô thị - nông thôn và Cơ quản quản lý thuế nhà nước.

"Đánh thuế tài sản đối với nhà ở có thể giúp điều chỉnh hợp lý phân bổ thu nhập và củng cố bình đẳng xã hội". Luật sẽ được mở rộng ra các thành phố khác hợp lý, báo cáo bổ sung, dù không đưa ra lộ trình cụ thể.

Cuối tháng trước, Thủ tướng Ôn Gia Bảo cho hay, các biện pháp hạ nhiệt thị trường bất động sản được tuyên bố cho đến nay vẫn chưa được triển khai thỏa đáng và giá nhà đất vẫn chưa như ông mong đợi. Giá bất động sản tháng 12 đã tăng 0,3% so với tháng trước, và 6,4% so với năm trước.

Thị trưởng Trùng Khánh cho biết, thành phố sẽ đánh thuế bất động sản với các biệt thự thuộc sở hữu cá nhân và nhà cao cấp mới mua ở ba mức: 0,5%, 1% và 1,2%, tùy thuộc vào giá trị giao dịch trên thị trường.

Sau ba đến năm năm mua nhà, thuế sẽ được tính theo giá trị thẩm định của tài sản, ông nói. Bên cạnh đó, thành phố sẽ đánh thuế lên nhà thứ hai mua mới của người không có hộ khẩu Trùng Khánh, không sở hữu công ty hoặc không thuộc biên chế của bất cứ công ty nào trong thành phố, một động thái có thể nhằm vào các nhà đầu cơ

Trong khi đó, chính quyền Thượng Hải cho biết, sẽ đánh thuế nhà đất tạm thời 0,6% và có thể giảm tỷ lệ này xuống 0,4% với bất động sản có giá giao dịch thấp hơn các mức nhất định.

Tuyên bố của Sở Nhà đất Thượng Hải chỉ rõ, thuế sẽ áp dụng với người có hộ khẩu Thượng Hải mua nhà mới thứ hai hay với người không có hộ khẩu Thượng Hải mua nhà đầu tiên tại thành phố.

Michael Klibaner, trưởng phòng nghiên cứu tại công ty Jones Lang LaSalle China, nói, "Đó là một kế hoạch tổng thể đầy tham vọng, và ảnh hưởng chủ yếu đến tâm lý hơn là kinh tế. Chúng tôi cuối cùng đã có sự rõ ràng. Thật bất ngờ khi thuế đó sẽ có hiệu lực vào ngày mai, nhưng thuế suất ngang bằng hoặc thấp hơn đối chút so với những đồn đoán gần đây". Ông nói, dường như mục tiêu là nhằm vào nhu cầu của người mua cao cấp, nhưng có thể sẽ chỉ có ảnh hưởng hạn chế đến nhu cầu đầu tư, vì thuế thấp hơn lợi suất đầu tư khoảng 2% tại Thượng Hải.

Thuế lũy tiến tại Trùng Khánh và thuế căn hộ tại Thượng Hải cho thấy, chính phủ muốn thử nghiệm trước khi đưa áp dụng thuế bất động sản ra các thành phố khác.

Một trong những mục tiêu khác là đảm bảo nguồn thu nhập định kỳ cho chính quyền địa phương để giảm phụ thuộc vào mua bán nhà đất, yếu tố góp phần đẩy giá cao hơn.

Cả hai thành phố cho hay: doanh thu thuế sẽ được áp dụng để hỗ trợ xây dựng công trình công. Tuy nhiên, ông Huang, thị trưởng Trung Khánh, cho biết thuế thử nghiệm mang ý nghĩa biểu tượng nhiều hơn nhằm thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân và thúc đẩy phân bổ thu nhập hợp lý.

Luật có thể sẽ không tạo ra nhiều doanh thu tài chính trong ngắn hạn. Ông dự đoán, thuế có thể mang lại khoảng 150 triệu NDT doanh thu thuế mỗi năm, chỉ bằng một phần nhỏ của 100 tỷ NDT mà thành phố cần để đầu tư xây dựng các công trình công trong ba năm nữa.

Ông cũng giải thích rõ với dân chúng rằng thuế chỉ nhằm ngăn chặn đầu cơ và tăng giá bất động sản ở một mức độ nhất định.

Ông nói: "Duy trì trật tự thị trường bất động sản địa phương hợp lý không phải là việc dễ đạt được một sớm một chiều. Thay vào đó, đó là một dự án phức tạp. Không ai tin thuế bất động sản sẽ đánh trúng chỗ yếu nhất bằng cách hạ giá bất động sản xuống".

Các nhà phân tích nhìn nhận, nếu thuế không làm giá nhà đất hạ xuống, nó sẽ khiến người dân càng thêm bức xúc. Một số còn e ngại khả năng đầu cơ tràn lan hơn tại các thành phố chưa được áp dụng thuế này.

Chính phủ hiện tính thuế 1,2% mỗi năm với 70%-90% giá trị tài sản thương mại. Thuế bất động sản thương mại chủ yếu đánh theo chi phí phát triển bất động sản, không kể chi phí đất, các nhà quan sát cho biết.

Trung Quốc đã đưa ra một loạt các biện pháp trong năm qua để chống tăng giá bất động sản, bao gồm hạn chế mua nhà, tăng yêu cầu trả trước và tăng lãi suất gấp đôi. Các nhà phân tích nhận định thuế bất động sản sẽ có thể giúp ổn định thị trường. Tuy nhiên, nhiều người khác đánh giá luật sẽ chỉ có ảnh hượng nhỏ tới đầu tư.