Tránh đầu tư bến xe biến tướng

Nút giao Pháp Vân với mật độ giao thông lớn nên sẽ thường xuyên ùn tắc nếu có thêm bến xe Yên Sở - Ảnh: Khánh Linh

Vị trí bến xe trong một thành phố có vai trò rất quan trọng, vị trí đó phải đồng bộ, thuận tiện cho hành khách. Lợi ích của hành khách, với nhà đầu tư bến và lợi ích Nhà nước phải đảm bảo hài hòa. Việc đầu tư bến cần đánh giá có giảm ùn tắc giao thông, đảm bảo an ninh trật tự, giảm ô nhiễm môi trường, quan trọng nhất có đáp ứng được yêu cầu quản lý hay không? Tránh trường hợp đầu tư bến không hợp lý, xe không vào bến, bắt khách dọc đường, nảy sinh xe dù, bến cóc, Nhà nước thất thu thuế.

Vị trí bến xe giúp phân luồng giao thông, nhưng đây không phải là vấn đề đơn giản, không đơn thuần chỉ là xe các tỉnh phía Bắc thì ở bến phía Bắc, xe các tỉnh phía Nam ở bến phía Nam. Vấn đề quan trọng là tính kết nối giữa các bến xe. Số lượng bến xe trong một thành phố không phải là vấn đề lớn. Nói như vậy, có nghĩa là phải cân nhắc kỹ giữa cung và cầu, giữa nhu cầu đi lại và khả năng đáp ứng của một bến xe, bến xe đó đáp ứng được bao nhiêu lượt xe ra vào bến, số lượng bến xe có thể tăng theo nhu cầu đi lại của người dân.

Việc xây dựng bến xe phải theo quản lý nhà nước, vấn đề đầu tiên phải xem xét là bến đó có trong quy hoạch hay không. Trong quy hoạch phát triển GTVT Hà Nội đến năm 2020, tầm nhìn 2050 nếu có bến xe ở vị trí này cũng cần phải xem xét liệu quy hoạch này đã “tâm phục, khẩu phục” chưa hay chỉ do một nhóm người “đồn thổi”, chưa được tuyên truyền, lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân.

Rút kinh nghiệm việc đầu tư bến xe tại một số thành phố như: Đà Nẵng, Hải Phòng vừa qua, khi UBND thành phố cam kết điều chuyển xe vào bến mới nhưng lại không thực hiện. Sau đó, các bến này dù được đầu tư hiện đại, nhưng đối mặt nhiều khó khăn vì xe không vào bến. Do đó, phải xem xét kỹ việc điều chuyển luồng tuyến sau khi có bến, đây là việc rất phức tạp để tránh tiêu cực, lợi ích nhóm.

Tôi cho rằng, nếu không có quy hoạch thì dứt khoát không xây bến xe mới. Không phải cứ thấy miếng đất có vị trí đẹp rồi cố tình làm và sau đó sử dụng sai mục đích. Quy hoạch bến xe hiện nay của chúng ta tính thuyết phục chưa cao. Tôi đã tận mắt chứng kiến tại một thị trấn hay còn gọi là đô thị loại 5 mà lại xây bến xe loại 1 có diện tích tối thiểu 15.000m2. Chủ bến xe nói, xây bến xe loại 1 là để “chiếm” đất trước, miếng đất này chỉ làm bến xe loại nhỏ và sẽ kết hợp nhiều dịch vụ khác như: Trông giữ xe qua đêm, cây xăng, cho thuê mặt bằng. Rõ ràng đây là hoạt động đầu tư bến xe biến tướng.

GS.TS. Từ Sỹ Sùa
Giảng viên cao cấp Đại học GTVT Hà Nội