TP.HCM: Tiến độ cải tạo chung cư cũ còn quá chậm

Hiện có khoảng 150 hộ dân sống tại chung cư 727, Q.5, TP.HCM.(Ảnh: Hồ Châu).

Cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ và xuống cấp trên địa bàn TP.HCM là một trong những chủ trương đúng đắn mà chính quyền sở tại đã và đang triền khai từ nhiều năm trước. Song chủ trương này gặp không ít khó khăn vướng mắc vì nhiều nguyên nhân như người dân không muốn thay đổi chỗ ở, giá đền bù chưa thỏa đáng, địa điểm tái định cư lại xa trung tâm thành phố…

Bất cập đền bù

Chung cư 727 tại phường 1, quận 5, nằm giữa trung tâm thành phố nhưng nhiều hộ dân đang phải sống trong một khu chung cư tồi tàn, dột nát, trái ngược hoàn toàn với những tòa nhà cao lớn xung quanh. Được xây dựng từ những năm 60 của thế kỷ trước với chiều cao 13 tầng, 530 phòng, từng được đánh giá là một trong những nơi nổi tiếng nhất đất Sài Thành trước đây, nhưng nay chung cư 727 chỉ còn là một tòa nhà hoang tàn, trơ cả khung sắt vì bê tông cứ rơi rụng dần.

Chủ trương di dời các hộ dân sống chung cư 727 của chính quyền TP.HCM đã có từ hơn chục năm trước nhưng mãi đến năm 2009, một số hộ dân may mắn được bố trí tái định cư tại chung cư 109 Nguyễn Biểu, còn lại khoảng 150 hộ phải chờ bố trí về chung cư Nguyễn Chí Thanh. Song đến nay, chung cư Nguyễn Chí Thanh vẫn chưa hoàn tất, chưa kể việc muốn mua được nhà tại đây, người dân cần phải bỏ ra một số tiền lớn trong khi phần lớn các hộ dân tại chung cư 727 đều là dân nghèo. Việc này đã khiến các hộ dân ở đây vẫn phải phấp phỏng chờ tái định cư và chịu đựng một cuộc sống trong lo lắng thường nhật.

Một chung cư cũ khác đang bị xuống cấp trầm trọng là chung cư Cô Giang. Chung cư này được xây dựng từ năm 1964, gồm 4 lô 5 tầng và 2 dãy nhà phố nằm tiếp giáp đường Cô Bắc, Cô Giang với hơn 5.000 người đang sinh sống. Mặc dù đã có quyết định di dời nhưng hiện còn rất nhiều người dân tại đây vẫn chưa thực hiện vì họ cho rằng giá đền bù chưa thỏa đáng.

Theo Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận 1, các hộ dân tại đây được áp giá 25 triệu đồng/m² và diện tích căn hộ tối thiểu để tính hỗ trợ là 30m², tức hộ dân có diện tích nhà ở bị giải tỏa nhỏ hơn 30m² nếu nhận tiền tự lo nơi ở mới vẫn được đền bù với diện tích bằng 30m², khoảng 750 triệu đồng (chung cư Cô Giang có 3 loại căn hộ: 12m², 24m² và 36m²). Tuy nhiên, người dân tại đây cho rằng phương án này chỉ có lợi cho các căn hộ diện tích nhỏ còn thiệt cho các hộ có diện tích lớn hơn.

Khi được hỏi về những vướng mắc trong quá trình di dời người dân tại khu chung cư 727, ông Dương Hữu Nhi, Trưởng Ban giải phóng, bồi thường mặt bằng quận 5 cho biết: "Do diện tích căn hộ ở đây quá nhỏ, mỗi căn chỉ khoảng hơn 30m2 nên đơn vị bồi thường là Công ty Dịch vụ công ích quận 5 chỉ chi trả trên diện tích đó, lại tính theo giá nhà nước nên số tiền bồi thường không cao nên khoảng 150 hộ dân nằm trong diện cận nghèo không "đào" đâu ra số tiền lớn để mua căn hộ tại chung cư mới Nguyễn Chí Thanh. Vẫn biết là người dân đang phải sống trong tình cảnh thiếu thốn điện, nước, hạ tầng đã xuống cấp nghiêm trọng nhưng thú thực chúng tôi chưa có phương án giải quyết tối ưu nhất".

Việc vướng mắc trong khâu đền bù để người dân di dời đến nơi tái định cư hoặc tạm cư khác không chỉ ở chung cư 727, chung cư Cô Giang mà hầu như ở khắp các khu chung cư cũ trên địa bàn Thành phố.

Tốc độ di dời quá chậm

Theo thống kê quý I-2013 của Sở Xây dựng TP.HCM, trên địa bàn thành phố hiện có 1.002 lô chung cư, trong đó có 533 lô chung cư, nhà tập thể được xây dựng trước năm 1975, cần phải tháo dỡ để đầu tư cải tạo và xây dựng mới. Nhưng tính đến hết tháng 3-2013, Thành phố mới chỉ xây dựng hoàn thành 5 lô chung cư thuộc chương trình cải tạo chung cư xuống cấp với quy mô 526 căn hộ. Đồng thời đang tiến hành thi công 4 lô chung cư mới tại vị trí cũ với tổng số 2.270 căn hộ và đã tháo dỡ được 26 lô chung cư khác với tổng số 3.255 hộ phải di dời.

Theo mục tiêu đặt ra trong kế hoạch cải tạo xây dựng mới các chung cư cũ trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2012-2015, TP.HCM phải hoàn thành việc di dời các hộ dân, tháo dỡ 30 chung cư cũ với quy mô 5.407 căn hộ để đầu tư xây mới các chung cư với quy mô 10.876 căn hộ. Trong 30 chung cư cũ này, có nhiều chung cư đã xuống cấp nhiều năm và đã hết niên hạn sử dụng tập trung chủ yếu ở quận 1, 3, 5, 10 và Bình Thạnh.

Theo một vị lãnh đạo Sở Xây dựng, hiện chính sách về bồi thường, tái định cư đối với chung cư cũ xuống cấp của Trung ương và Thành phố còn nhiều bất cập, đặc biệt là đơn giá bồi thường, hỗ trợ và cách thức tính diện tích để bồi thường, hỗ trợ khiến công tác vận động người dân gặp nhiều khó khăn. Để có quỹ nhà đảm bảo cho việc tạm cư, tái định cư cho các hộ dân di dời khỏi chung cư cũ đã khó, giải quyết công ăn việc làm, ổn định kinh tế cho hàng chục ngàn hộ dân tái định cư lại càng khó hơn. Đa phần người dân sống trong những khu chung cư cũ đều là lao động nghèo, kiếm sống hàng ngày trong Thành phố nhưng việc chuyển ra những khu chung cư tái định cư ở những khu vực xa, hay thậm chí là tạm cư vài năm đi nữa họ cũng sẽ phải đối mặt với khó khăn.

Như vậy, ngoài hàng ngàn hộ đang phải tạm cư chờ bố trí căn hộ, hiện thành phố còn cả chục ngàn hộ dân vẫn đang phải sinh sống trong các căn hộ chung cư cũ nát và xuống cấp. Trong khi đó, kế hoạch đập bỏ chung cư cũ để xây mới đang được tiến hành rất chậm do khó tìm nhà đầu tư. Nhất là trước tình hình thị trường bất động sản trầm lắng kéo dài thời gian qua.