Thu hồi đất không căn cứ vào quy định của pháp luật?

Cụ Trần Thu, 91 tuổi cùng vợ và các con đang quản lí sử dụng và định cư trên thửa đất khoảng 3.000m2 tại 24/61 KP 2, phường Tam Hòa, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Nguồn gốc thửa đất này là của cụ Phạm Thị Thoa, 95 tuổi. Tháng 2/1990 cụ Thoa xuất cảnh nên ủy quyền cho cụ Thu quản lí sử dụng đất. Ngày 19/12/2006, sau 17 năm sử dụng, cụ Thu bị UBND thành phố Biên Hòa ra quyết định thu hồi với những lí do không đúng với quy định của pháp luật…

Mượn rồi… tính lấy luôn

Đất của cụ Thoa được UBND thành phố Biên Hòa công nhận tại Quyết định số 150/QĐ ngày 6/8/1976 (không ghi diện tích mà ghi tứ cận) sau khi cụ hiến cho Nhà nước khoảng 9.000m2 (có giới hạn). Theo nội dung ủy quyền thì: Khi cần thiết, cụ Thoa yêu cầu giao lại toàn bộ hay một phần diện tích trên thì cụ Thu phải giao. Và “Kể từ ngày ủy quyền, mọi việc liên quan đến lô đất trên đều do cụ Trần Thu toàn quyền giải quyết. Trên thửa đất này, có mộ chồng và mộ hai người em của cụ Phạm Thị Thoa. Từ sau năm 1990, gia đình cụ Thu trực tiếp sử dụng và thay cụ Thoa trông non hương khói cho phần mộ ba người thân (ngày 11/9/2007, tại Hoa Kỳ, cụ Thoa viết văn bản gửi UBND tỉnh Đồng Nai và lãnh sự quán Việt Nam tại bang VIRGINIA, khẳng định, cụ không còn ủy quyền trông coi nữa mà giao hẳn quyền sử dụng thửa đất nói trên cho cụ Trần Thu).

Cụ Trần Thu giới thiệu hồ sơ đất với phóng viên.

Nguyên nhân rắc rối là vào năm 1984, cụ Thoa cho UBND phường Tam Hòa mượn 2.000m2 trong diện tích nói trên. Cuối năm 1991, phường Tam Hòa trả đất, cụ Trần Thu tiếp nhận theo ủy quyền của cụ Thoa nhưng phường trả không đủ diện tích vì đã để nhiều người dân lấn chiếm. Cụ Thu tạm thời quản lí diện tích được trả, đồng thời có đơn yêu cầu phường giải tỏa những người lấn chiếm để trả đủ diện tích đất đã mượn. Mãi đến 10 năm sau UBND thành phố Biên Hòa mới có Quyết định số 823/QĐ.UBTP ngày 11/9/2000 giải quyết khiếu nại, không những bác đơn cụ Trần Thu mà còn nêu quan điểm là sẽ thu hồi toàn bộ thửa đất. Cụ Thu không đồng ý, khiếu nại tiếp thì UBND tỉnh Đồng Nai ra Quyết định số 1128/QĐ.CT-UBT ngày 19/4/2001 “công nhận quyết định của UBND thành phố Biên Hòa là đúng”. Vì “một là, cụ Trần Thu chỉ được ủy quyền trông coi, sử dụng chứ không được định đoạt; hai là, theo quy định của pháp luật, khi cụ Thoa xuất cảnh thì đất của cụ phải bị Nhà nước quản lí”.

Đất bị thu hồi vì 17 năm sử dụng ổn định?

Vì hai lí do trên mà thu hồi thửa đất của cụ Trần Thu là không đúng. Không rõ có văn bản nào của Nhà nước quy định người xuất cảnh thì bị Nhà nước thu hồi đất hay không, nhưng cụ Phạm Thị Thoa xuất cảnh từ đầu năm 1990 cho đến 16 năm sau vẫn không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định quản lí đất. Trên thực tế, gia đình cụ Trần Thu vẫn trực tiếp quản lí, sử dụng thửa đất này. Quyết định số 823 ngày 11/9/2000 của UBND thành phố Biên Hòa và Quyết định số 1128 của UBND tỉnh Đồng Nai là hai quyết định giải quyết khiếu nại? chứ không phải quyết định thu hồi đất. Sau 17 năm sử dụng ổn định, ngày 19/12/2006, UBND thành phố Biên Hòa mới có Quyết định số 465/QĐ-UBND thu hồi diện tích nói trên của cụ Trần Thu. Chúng tôi cho rằng, việc thu hồi như thế là sai: Vào thời điểm cụ Phạm Thị Thoa xuất cảnh, cơ quan nhà nước có thẩm quyền không ra quyết định quản lí thửa đất; cụ Trần Thu trực tiếp quản lí sử dụng đất ổn định từ 1990 đến nay, theo quy định tại khoản 4 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003 thì việc sử dụng đất của gia đình cụ Thu được pháp luật thừa nhận, được cấp GCNQSDĐ mà không phải nộp tiền sử dụng đất và được công nhận tài sản gắn liền trên đất. Còn Quyết định số 465 ngày 19/12/2006 của UBND thành phố Biên Hòa thu hồi thửa đất trên nhưng suốt 9 năm nay, quyết định không được thực hiện. Như vậy là từ tháng 2/1990 đến tháng 1/2015, gia đình cụ Trần Thu vẫn sử dụng thửa đất này. Ngoài việc trực tiếp sử dụng đất làm chỗ ở, cụ Trần Thu còn cho thuê mặt bằng làm kho bãi và làm nơi sửa chữa ô-tô… gia đình thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế cho Nhà nước. Gần đây, diện tích cụ Thu cho thuê bị UBND phường Tam Hòa nhận tiền hết là không đúng.

Thửa đất có quyết định thu hồi từ năm 2006, trái với quy định của Luật Đất đai năm 2003 và thực tế quyết định này không được thực hiện. UBND thành phố Biên Hòa cần xem xét việc gia đình cụ Thu có quá trình sử dụng đất liên tục 25 năm để công nhận quyền sử dụng đất và cấp GCNQSDĐ cho gia đình cụ, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân theo quy định của pháp luật.