Thấy gì sau 80 trường hợp sai phạm nhà ở xã hội tại Đà Nẵng

Ngày 25/12, Thanh tra TP Đà Nẵng đã có Thông báo 924/TB-TTTP về kết quả thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong công tác xét duyệt, quản lý và sử dụng nhà ở xã hội (NOXH) tại chung cư An Trung 2 (phường An Hải Tây, quận Sơn Trà). Theo đó, có 324 trường hợp đã được xét duyệt mua nhà ở xã hội tại chung cư An Trung 2 (do Liên doanh DMC-579) làm chủ đầu tư có đến 80 trường hợp sai phạm.

Vấn đề về nhà ở cho người thu nhập thấp đã được đề cập rất nhiều song đến thời điểm này đây vẫn là một bài toán không dễ tìm ra lời giải. Và trên thực tế, một bộ phận lớn người có thu nhập thấp vẫn đau đáu một ước mơ về ngôi nhà của riêng mình.

"Biến tướng" nhà ở xã hội

Liên quan đến vấn đề này, ngày 1/1/2020, trao đổi với Dân Việt, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, nhận định nhà ở xã hội là chính sách nhằm tạo điều kiện sinh hoạt cho những người lao động có thu nhập thấp có thể sở hữu nhà ở. Tuy nhiên, thời gian gần đây những vấn đề nảy sinh từ nhà ở xã hội đang gây xôn xao dư luận.

Theo Luật sư Hà, quy định trong Luật Nhà ở năm 2014, nhóm đối tượng được mua nhà ở xã hội gồm rất nhiều thành phần như: Người có công với cách mạng; Hộ gia đình nghèo và cận nghèo tại khu vực nông thôn; Người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; Sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ; Cán bộ, công chức, viên chức, … Tiêu chí để lựa chọn người mua nhà ở xã hội rất gắt gao, trải qua nhiều bước thẩm định, chấm điểm hồ sơ người đăng ký mua nhà. Mặt khác quy định cũng cấm người mua nhà ở xã hội bán lại trước 5 năm.

“Thế nhưng, thời gian vừa qua việc mua nhà rồi bán lại thường xuyên xảy ra ở các dự án nhà ở xã hội. Ngoài bán trái quy định, nhiều đối tượng dùng hình thức cho thuê lại căn hộ mà không biết điều này cũng sai với quy định. Mặt khác, nguồn cung nhà ở xã hội ít nên mới xảy ra hiện tượng mua bán chênh tại một số dự án, do đó người dân cố tình nộp hồ sơ nhiều lần tại dự án nhà ở xã hội để trục lợi”, Luật sư Hà thông tin.

80 trường hợp sai phạm tại chung cư An Trung 2 (phường An Hải Tây, quận Sơn Trà, Đà Nẵng).

Nói về nguyên nhân “biến tướng” tại nhiều dự án nhà ở xã hội hiện nay, vị Luật sư này cho rằng, việc giám sát, kiểm tra sau khi khách hàng được duyệt hồ sơ mua nhà vẫn còn lỏng lẻo, dẫn đến nhiều người bán sang tay suất mua nhà để kiếm lời, trong khi người có nhu cầu ở thật lại bị loại, tạo ra sự bất công trong chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội.

Một dự án nhà ở xã hội trước khi được hình thành phải trải qua các bước quy trình đúng như một dự án nhà ở thương mại thông thường. Vì thế, doanh nghiệp thường chọn làm dự án nhà ở thương mại nhiều hơn vì vừa có lãi cao lại vừa đỡ tốn thời gian làm thủ tục pháp lý.

“Giá nhà ở xã hội ngày một cao, có nơi lên đến 17 triệu đồng/m2, mức giá này tương đương giá căn hộ thương mại nên cơ hội cho người thu nhập thấp không còn, chỉ có người có thu nhập cao mới mua được giá nhà ở xã hội dạng này. Với mức giá này buộc các chủ thầu phải để hoặc tìm kiếm khách hàng là những người có thu nhập cao mua mặc dù điều kiện mua nhà của những người này là không phù hợp”, Luật sư Nguyễn Thanh Hà nói thêm.

Phạt hành chính từ 50 đến 60 triệu đồng

Theo Luật sư Hà, chính sách xử lý đối với các trường hợp trục lợi từ nhà ở xã hội được quy định tại Khoản 6 Điều 62 Luật nhà ở 2014: “Mọi trường hợp cho thuê, cho thuê mua, bán nhà ở xã hội không đúng quy định của Luật này thì hợp đồng cho thuê, thuê mua, mua bán nhà ở không có giá trị pháp lý và bên thuê, thuê mua, mua phải bàn giao lại nhà ở cho đơn vị quản lý nhà ở xã hội; trường hợp không bàn giao lại nhà ở thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có nhà ở tổ chức cưỡng chế để thu hồi lại nhà ở đó.”

Bên cạnh đó, Khoản 2 Điều 63 Nghị định số 139/2017/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, phát triển nhà ở, quản lý sử dụng nhà và công sở cũng quy định mức xử phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng với hành vi cho thuê, mua nhà ở không đúng quy định.

Như vậy, ngoài mức phạt hành chính từ 50 đến 60 triệu đồng, các cá nhân trục lợi từ nhà ở xã hội sẽ bị thu hồi nhà ở về cho đơn vị quản lý.

Nhiều "nhà giàu" vẫn mua được nhà ở xã hội.

“Có thể nói để sự việc này diễn ra, một phần nguyên nhân là bởi sự buông lẻo, thả lỏng trong công tác quản lý nhà ở của các cấp chính quyền. Bộ Xây dựng cũng như các cơ quan quản lý, Thanh tra cần phải làm tốt công tác kiểm tra để kịp thời chấn chỉnh các hành vi vi phạm, đồng thời đôn đúc các địa phương thực hiện nghiêm túc các quy định về thanh tra, kiểm tra và báo cáo cơ quan quản lý”, Luật sư Hà nhấn mạnh.