"Siêu" dự án du lịch tâm linh đã có lối thoát hiểm?

176 dự án treo là kết quả của các đợt rà soát, kiểm tra của Sở TN-MT tỉnh Quảng Ninh trước khi Sở này đề xuất UBND tỉnh ra các quyết định thu hồi. Trong số đó, có khá nhiều dự án từng được coi là điểm nhấn về đô thị, du lịch sinh thái của tỉnh. "Siêu dự án" Khu du lịch tâm linh Yên Tử, Khu resort Hồ Yên Trung do Công ty cổ phần Đầu tư ATS Hà Nội (gọi tắt là Công ty ATS) là một ví dụ.

Về cảnh quan tự nhiên, vùng rừng hồ 100ha nằm liền kề với Khu di tích Yên Tử từng được cho là Đà Lạt thu nhỏ. Rất nhiều doanh nghiệp đã nhòm ngó, xây dựng dự án khu du lịch tại vùng cảnh quan tuyệt đẹp này. Trong đó có Công ty Du lịch quốc tế Hoàng Gia, Công ty Âu Lạc thuộc tập đoàn Tuần Châu liên kết với Hoa kỳ với ý tưởng xây dựng sân golf liên hoàn rừng lớn tầm cỡ thế giới hồ (108 lỗ). Nhưng rồi vẫn chỉ dừng lại ở ý tưởng. Đến đầu năm 2010, Công ty ATS đã đệ trình dự án Khu du lịch resort Hồ Yên Trung với tổng giá trị đầu tư 1.300 tỷ đồng và được UBND tỉnh phê duyệt ngay sau đó. Thế nhưng từ đó trở đi, do nhiều nguyên nhân, chủ đầu tư chưa hề có động tĩnh nào để triển khai dự án, chưa có bất kỳ công trình nào triển khai.

Sự chậm trễ của dự án không những làm ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư mà còn gây thêm hệ lụy khác. Hơn 300 hộ dân có nhà cửa, đất đai sản xuất nông nghiệp trong vùng dự án bỗng rơi vào thế đi cũng dở, ở không xong. Thứ nhất, chủ đầu tư chưa hề có động tĩnh gì về việc đền bù, thu hồi đất để giải phóng mặt bằng. Thứ hai, đại đa số người dân sống trong khu vực này thuộc hộ nghèo, nhà cửa đơn sơ, tạm bợ thường xuyên hỏng, dột nát nhưng bất cứ hoạt động sửa sang, xây dựng ngay trên phần đất của họ đều bị chính quyền địa phương ngăn cấm. Nhiều hộ dân có ý định chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm tăng thêm thu nhập nhưng cũng không được phép.

Cảnh quan tự nhiên hồ Yên Trung khi “siêu” dự án chưa khởi công.

Xét thấy sự bí bách, có hộ muốn chuyển nhượng nhà cửa, đất đai để đi nơi khác sống thì chính quyền địa phương không xác nhận, chứng thực các loại giấy tờ. Lý do phường, thành phố cấm xây dựng, từ chối xác nhận chỉ có một: Đất đã được quy hoạch triển khai dự án resort. Sở TNMT trước đó đã xếp dự án này vào nhóm "treo" đề xuất thu hồi. Tuy nhiên, việc thu hồi các dự án xem ra rất khó khăn bởi các chủ đầu tư luôn đưa ra những lý do khách quan, bất khả kháng khiến dự án bị chậm trễ tiến độ đầu tư như thiếu vốn, vướng mắc mặt bằng, điều chỉnh quy hoạch. Mặt khác, việc gặp gỡ, thông tin liên lạc với các chủ dự án "treo" nhằm giải quyết những thủ tục trước khi tiến hành thu hồi vô cùng khó khăn, nếu không nói là chủ đầu tư cố tình né tránh.

Ông Lưu Văn Thành, Chánh thanh tra Sở TNMT Quảng Ninh thừa nhận trong số các dự án được xếp loại "treo" hoặc chậm tiến độ thực tế cũng có chủ đầu tư rất quyết tâm triển khai nhưng thực sự đang gặp khó khăn trong khâu huy động vốn đầu tư, nhất là trong bối cảnh kinh tế suy giảm hiện nay. Do đó, với những trường hợp này, tỉnh mở ra hướng mới, cho phép họ liên danh, liên kết hoặc kêu gọi nhà đầu tư khác để hợp tác triển khai dự án. Tuy nhiên, để tránh rơi vào bẫy câu giờ, tỉnh quy định phải ký quỹ đầu tư. Nếu sau thời gian gia hạn dự án vẫn không triển khai thì khoản ký quỹ này sung công để giải quyết những phần việc tồn tại của chính dự án đó.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Thành Phố, Chủ tịch UBND TP Uông Bí cho biết, hơn một năm qua, thành phố đã nhiều lần làm việc với chủ đầu tư, Công ty ATS nhằm đôn đốc triển khai. Chủ đầu tư hiện đã tích cực hơn trong xúc tiến khởi động dự án. Chẳng hạn đã hoàn thành bản đồ quy hoạch dự án tỷ lệ 1/2.000 và hiện đang làm quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 trình UBND tỉnh lần thứ 3. Sau khi quy hoạch chi tiết được phê duyệt chính thức, ATS sẽ tiến hành kiểm kê, thỏa thuận đền bù đối với người dân có đất trong khu vực dự án sẽ thu hồi.

Đặc biệt, ATS đã thực hiện ký quỹ 50 tỷ đồng để khẳng định quyết tâm triển khai khu du lịch resort Hồ Yên Trung. Điều đó có nghĩa dự án của ATS không phải là dự án treo, việc triển khai đã cận kề. Và đây cũng là lý do khiến chính quyền thành phố, phường không thể để người dân tự ý xây dựng công trình mới trên đất dự án cũng chính là ngăn chặn phát sinh những phức tạp không đáng có. Thành phố cam kết sẽ yêu cầu chủ đầu tư thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định về chính sách đền bù, hỗ trợ đối với tất cả các trường hợp có đất đai, công trình, nhà cửa trong vùng dự án.

Ông Phố bày tỏ: "Rất mong người dân chung tay với chính quyền, chia sẻ với khó khăn của nhà đầu tư và cũng là cách tích cực để thúc đẩy dự án quan trọng, có ý nghĩa nhiều mặt trong vùng di tích quốc gia Yên Tử"