Quốc hội chốt làm dự án cao tốc 60 km, trị giá gần 24.000 tỷ đồng “kéo gần” Hà Nội - Viêng Chăn

Tuyến đường dài khoảng 60 km thuộc địa phận tỉnh Nghệ An, được đầu tư theo hình thức đầu tư công, chia thành 10 dự án thành phần.

Trước khi biểu quyết, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Theo Bộ trưởng, hồ sơ dự án đã được rà soát toàn diện theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra của các Ủy ban và góp ý từ các đại biểu. Chính phủ đã tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ để hoàn thiện cơ sở pháp lý và kỹ thuật cho chủ trương đầu tư.

Hướng tuyến cao tốc Vinh - Thanh Thủy. Nguồn: Bộ Xây dựng

Cao tốc Vinh - Thanh Thủy không chỉ là một tuyến đường mới, mà là trục huyết mạch trên hành lang kinh tế Đông - Tây, kết nối Việt Nam - Lào, liên thông giữa Thủ đô Hà Nội và Thủ đô Viêng Chăn, đồng thời nằm trên tuyến xuyên Á, nối thị trường Trung Quốc với khu vực ASEAN.

Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh: hiện nay các tuyến kết nối Việt - Lào đều “quy mô nhỏ, tiêu chuẩn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu thông thương trong tương lai”, vì vậy việc hình thành cao tốc này đã được lãnh đạo cấp cao hai nước thống nhất từ trước.

Nhu cầu vận tải trong giai đoạn 2026 - 2030 đã được tư vấn phân tích chi tiết theo nhiều kịch bản tăng trưởng, trong đó đều cho thấy sự cấp thiết của tuyến đường để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số mà Đảng và Chính phủ đặt ra.

Về tác động xã hội - môi trường, Chính phủ đã yêu cầu tỉnh Nghệ An đánh giá sơ bộ ảnh hưởng đến người dân, từ sinh kế, nghề nghiệp, việc làm cho đến phong tục, tập quán tại các khu tái định cư. Nguyên tắc đặt ra là: “Đời sống người dân nơi ở mới phải bằng hoặc tốt hơn nơi cũ”.

Đồng thời, tỉnh Nghệ An được giao nhiệm vụ tiếp tục rà soát diện tích rừng phòng hộ, đất trồng lúa để giảm tối đa việc chuyển đổi, đảm bảo phát triển hạ tầng đi đôi với bảo vệ môi trường.

Về nguồn lực đầu tư, dự án sẽ sử dụng ngân sách nhà nước, trong đó có nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2024 và nguồn ngân sách giai đoạn 2026 - 2030.

Kết quả cho thấy, có 430/433 ĐBQH có mặt tham gia biểu quyết (chiếm tỷ lệ 90,91% tổng số ĐBQH) tán thành với việc thông qua Nghị quyết. Ảnh: Quochoi.vn

Do chưa xác định mức vốn trung hạn cho giai đoạn này, Chính phủ đề xuất cơ chế đặc thù: dự án không phải thẩm định khả năng cân đối vốn theo quy định của Luật Đầu tư công, đảm bảo tiến độ phê duyệt.

Cùng với đó, một loạt cơ chế, chính sách đặc biệt đã được rà soát kỹ lưỡng nhằm tháo gỡ vướng mắc trong triển khai, tương tự các dự án cao tốc quan trọng quốc gia từng được áp dụng trước đây.

Việc triển khai dự án cao tốc Vinh - Thanh Thủy được ví như một “cú hích lớn” mở toang cửa ngõ giao thương Đông - Tây, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho Nghệ An nói riêng và cả khu vực Bắc Trung Bộ nói chung, đồng thời củng cố mối quan hệ hợp tác chiến lược giữa Việt Nam và Lào trong giai đoạn mới.

Theo tờ trình chiều 3/12, dự án cao tốc Vinh - Thanh Thủy dài 60 km tuyến cao tốc sẽ bắt đầu từ điểm giao với cao tốc Bắc - Nam phía Đông (địa phận Nghệ An) và kết thúc tại Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy. Dự án được thiết kế 4 làn xe, tốc độ khai thác 80-100 km/h.

Tổng mức đầu tư sơ bộ gần 23.940 tỷ đồng, sử dụng ngân sách trung ương từ nguồn tăng thu năm 2024 cùng ngân sách trung ương và địa phương giai đoạn 2026-2030. Dự án dự kiến khởi công năm 2026 và hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2029, tạo trục kết nối chiến lược trên hành lang kinh tế Việt Nam - Lào.