Nhiều sai phạm tại các dự án BOT, BT ở Bắc Ninh

Mới đây, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã ban hành kết luận thanh tra trách nhiệm chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh trong việc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng giai đoạn 2011-2015. Trong đó, TTCP đã chỉ rõ nhiều sai phạm trong công tác đầu tư, xây dựng các dự án BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), BT (xây dựng - chuyển giao) trên địa bàn tỉnh như: Dự án đầu tư xây dựng công trình ngầm hóa kênh Cống Thôn; dự án xây dựng, cải tạo Tỉnh lộ 295B.

Xây ki-ốt trên kênh thủy lợi

Theo TTCP, tháng 11-2013, UBND tỉnh Bắc Ninh ra quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình ngầm hóa kênh Cống Thôn, đoạn từ cống Baza đến cống Thềm Long (phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn) cùng hệ thống ki-ốt trên mặt kênh. Tổng cộng có đến 108 ki-ốt, diện tích 4 m x 12 m, xây 2 tầng. Tổng giá trị dự án là gần 55,5 tỉ đồng, với tổng diện tích dự án là 7.430,16 m2 theo hình thức hợp đồng BOT. Chủ đầu tư là Công ty TNHH Thượng Hải, thời gian thi công là 3 năm và thời gian vận hành khai thác là 45 năm.

Theo hợp đồng BOT được ký ngày 26-7-2014, nhà đầu tư phải dành 1 năm xây dựng ngầm hóa 587 m kênh, sau đó mới xây dựng ki-ốt trong thời gian 2 năm. Thế nhưng đến tháng 6-2015, chủ đầu tư mới thực hiện được khoảng 50% khối lượng ngầm hóa kênh (290/587 m), trong khi đã xây dựng 58/108 ki-ốt để kinh doanh là vi phạm hợp đồng cũng như tiến độ đã cam kết. Người dân địa phương cũng rất bức xúc về những ki-ốt trên bởi sẽ ảnh hưởng đến kênh thủy lợi và chủ đầu tư nhượng quyền ki-ốt cho các cá nhân với giá rất cao.

TTCP chỉ rõ việc UBND tỉnh Bắc Ninh duyệt dự án cho phép nhà đầu tư xây dựng ki-ốt kiên cố trên cống bê tông để kinh doanh dài hạn là không đúng quy định. Việc làm này không rõ hình thức BOT khi nhà đầu tư ký hợp đồng nhượng toàn bộ ki-ốt cho khách hàng để thu lợi.

Giao đất sai quy định

Đối với dự án xây dựng, cải tạo nâng cấp Tỉnh lộ 295B được đầu tư xây dựng theo hình thức BT ở Bắc Ninh cũng được TTCP chỉ ra nhiều sai phạm. Trong đó, nghiêm trọng nhất là việc giao đất sai quy định cho chủ đầu tư, mặc dù dự án chưa hoàn thành.

Theo TTCP, tháng 9-2011, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Bắc Ninh (đại diện UBND tỉnh) ký hợp đồng BT cùng Công ty TNHH Xây dựng đường 295B với tổng vốn hơn 1.223 tỉ đồng. Thời gian thực hiện 36 tháng kể từ ngày khởi công (27-2-2011). Đến tháng 3-2017, nhà đầu tư mới thi công xong lòng đường, giá trị khối lượng đã nghiệm thu là 628 tỉ đồng, chậm tiến độ 36 tháng.

Kết luận thanh tra tra nêu rõ: "TTCP thấy việc chỉ định nhà đầu tư đàm phán trực tiếp hợp đồng dự án là chưa đáp ứng các điều kiện quy định theo nghị định của Chính phủ. UBND tỉnh Bắc Ninh thực hiện giao đất dự án cho nhà đầu tư để thanh toán dự án BT có giá trị tiền sử dụng đất lớn hơn giá trị khối lượng công trình BT hoàn thành".

Cụ thể, tổng diện tích đất đã giao hơn 1,2 triệu m2, trong đó có gần 131.000 m2 đã xác định phải tính tiền sử dụng đất là 717,99 tỉ đồng. Diện tích đất còn lại chưa xác định diện tích tính tiền và chưa tính tiền sử dụng đất, trong khi công trình BT chưa được hoàn thành, nghiệm thu và chuyển giao cho cơ quan nhà nước là vi phạm quy định của pháp luật.

Mặt khác, UBND tỉnh Bắc Ninh xác định tiền sử dụng đất đối ứng BT không tuân thủ quy định đấu giá quyền sử dụng đất mà áp dụng phương pháp so sánh để xác định tiền sử dụng đất phải nộp, gây thất thoát ngân sách nhà nước. Tiến độ dự án quá chậm, tổng mức đầu tư điều chỉnh nhiều lần làm tăng dự toán, gây lãng phí ngân sách nhà nước.