Nhà tái định cư ở Hà Nội thiếu cả chất lẫn lượng

Ngày 9/4, UBND thành phố Hà Nội có báo cáo gửi Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) về việc giải quyết khó khăn cho người dân tại các khu tái định cư. Theo Phó chủ tịch Vũ Hồng Khanh, sau khi mở rộng địa giới hành chính năm 2008, bình quân hàng năm Hà Nội thực hiện hơn 1.000 dự án đầu tư có liên quan đến thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, nhiều gấp 3 lần trước đây. Các dự án này liên quan đến 200.000 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân. Nhu cầu cần bố trí tái định cư cho khoảng 20.000 hộ gia đình.

Để đáp ứng nhu cầu này, từ năm 2000, Hà Nội đã triển khai 80 dự án nhà ở tái định cư với trên 20.000 căn hộ. Tới nay, thành phố hoàn thành trên 12.000 căn và sử dụng cho tái định cư gần 11.000 căn.

Một góc khu tái định cư Nam Trung Yên, nơi người dân luôn phải đối mặt với các vấn đề về chất lượng nhà ở, điện, nước. Ảnh: N.Hưng.

Tại các quận nội thành, do quỹ đất không còn, thành phố quy định hình thức bố trí tái định cư chủ yếu bằng nhà chung cư, trong khi các huyện có thể giao đất ở. Quỹ nhà của các quận là khu tái định cư tập trung lớn như Nam Trung Yên, Đền Lừ 1, 2, khu 5,3 ha Dịch Vọng, khu Tây Nam Kim Giang... Dự kiến, từ nay đến năm 2015, thành phố sẽ xây dựng 9 khu đô thị tái định cư với quy mô mỗi khu khoảng 20-50 ha, tổng số 50.000 căn hộ. Trước mắt thành phố sẽ nghiên cứu triển khai ở khu vực Hoài Đức (khu La Phù với diện tích gần 39 ha), huyện Gia Lâm (khu Trâu Quỳ với 18 ha), huyện Thanh Trì (khu Tứ Hiệp với 20 ha)…

UBND thành phố khẳng định, tái định cư luôn là công tác được quan tâm do sức ép từ giải phóng mặt bằng các dự án. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, quỹ nhà của thành phố luôn trong tình trạng mất cân đối. Nhiều dự án được bố trí quỹ nhà tái định cư nhưng vài năm chưa dùng tới do chậm tiến độ trong khi một số dự án khác lại phải chờ căn hộ.

Hiện, hàng loạt dự án lớn như vành đai 2 đoạn cầu Vĩnh Tuy - Ngã Tư Sở cần 3.500 căn, dự án đường Nguyễn Hoàng Tôn cần 900 căn, dự án đường Nguyễn Tam Trinh - Lĩnh Nam cũng với con số tương tự... Song, theo tính toán của Sở Xây dựng, so với tiến độ xây nhà tái định cư đang triển khai, thành phố không thể đáp ứng số căn hộ cho những dự án lớn trên.

Không chỉ thiếu trầm trọng về số lượng, UBND Hà Nội thừa nhận nhiều tồn tại trong loại hình nhà ở này. Cụ thể, chất lượng nhà ở tái định cư còn thấp; việc quản lý, bảo trì còn nhiều hạn chế dẫn đến nhanh chóng xuống cấp; việc cung cấp các dịch vụ môi trường, phục vụ sinh hoạt, vui chơi, giải trí và học tập của cộng đồng dân cư ở nhiều khu còn rất thiếu, chưa được xây dựng đồng bộ về hạ tầng xã hội nên ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người dân.

Đặc biệt, có khu do chưa xây dựng trường học nên hàng ngày người dân phải đưa con em về khu vực ở cũ để học, làm tăng mật độ giao thông, tăng chi phí đi lại của người dân. Việc giải quyết các vấn đề dân sinh tại nơi tái định cư như cấp "sổ đỏ", điện, nước còn nhiều bất cập.

Sinh kế của người dân tái định cư bị ảnh hưởng do mất điều kiện kinh doanh hoặc thiếu đất sản xuất. Ảnh: N.Hưng.

Ngoài ra, khi chuyển tới khu tái định cư, sinh kế của người dân di dời bị ảnh hưởng đáng kể. Theo đánh giá của UBND Hà Nội, đối với khu vực đô thị, các hộ dân bị thu hồi nhà mặt đường, phố có điều kiện sinh lợi cao từ kinh doanh hoặc cho thuê cửa hàng, nhưng khi đến nhà chung cư cao tầng thì những quyền lợi trên không còn. Ngay cả người dân khu vực nông thôn, việc phải đến ở khu tái định cư cũng không có điều kiện sản xuất nông nghiệp. Trong khi đó, việc đào tạo chuyển đổi nghề hiệu quả thấp, lao động địa phương khó tìm việc làm.

Để giải quyết những bất cập trên, UBND Hà Nội sẽ ưu tiên hoàn thành công trình hạ tầng đô thị ở những khu tái định cư còn thiếu; kiểm tra, chống xuống cấp tại các khu trên toàn thành phố. Lãnh đạo thành phố khẳng định sẽ không bố trí người dân đến ở tại các khu chưa đủ điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, đô thị.

Bên cạnh đó, thành phố cũng kiến nghị cấp có thẩm quyền quy định rõ nguyên tắc, tiêu chí để xác định giá bồi thường sát giá thị trường trong điều kiện bình thường, đồng thời có hành lang pháp lý để chính sách bồi thường, hỗ trợ từng bước theo cơ chế thị trường, đảm bảo mức bồi thường người bị thu hồi đất nhận được đủ tạo dựng được nhà, đất mới bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Liên quan tới quỹ nhà tái định cư, tuần trước, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đã có văn bản đề nghị UBND thành phố cho phép làm chủ đầu tư xây dựng một số khu đô thị phục vụ tái định cư cho các dự án về giao thông.