Ngân hàng Nhà nước: Cơ quan thuế yêu cầu NHTM cung cấp thông tin khách hàng là không phù hợp

Trước đó, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng đã có ý kiến góp ý đối với dự thảo luật này, cho rằng quy định này chưa bảo đảm tính minh bạch và có thể được áp dụng một cách tùy tiện trên thực tế.

Cụ thể, điều 29 và điều 100 của dự thảo về nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của NHTM trong việc quản lý thuế quy định: NHTM có trách nhiệm cung cấp thông tin tài khoản của khách hàng là người nộp thuế mở tại ngân hàng cho cơ quan quản lý thuế. Các thông tin này bao gồm: thông tin về mở tài khoản; số tài khoản; nội dung giao dịch qua tài khoản, số dư tài khoản; mã số thuế của người nộp thuế.

Các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng cho rằng, NHTM không phải là cánh tay nối dài của cơ quan thuế, không thụ hưởng ngân sách, nên không có nghĩa vụ phải phối hợp với cơ quan thuế làm nhiều việc về quản lý thuế.

TS. Phan Minh Ngọc, chuyên gia tài chính, nhận định NHTM chỉ là trung gian thực hiện các giao dịch (nếu có) giữa người nộp thuế và cơ quan thuế, chứ không thể và cũng không có tư cách pháp lý đại diện cho cơ quan thuế để làm những công việc của cơ quan thuế. Bởi trách nhiệm và thẩm quyền tính thuế, bắt nộp thuế là của cơ quan thuế và cơ quan chức năng liên quan, chứ không phải của NHTM.

Theo ông Ngọc, chỉ có thể quy định trong một số trường hợp cụ thể, khi có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan chức năng (như cơ quan thuế, hoặc tòa án...), NHTM có trách nhiệm và có quyền thực hiện việc này.

Tại văn bản trả lời về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) mới đây, NHNN khẳng định quản lý thuế là chức năng của ngành thuế nên việc quy trách nhiệm cho NHTM là không phù hợp. Theo NHNN, việc quy định thêm trách nhiệm phối hợp trong quản lý thuế là không phù hợp với chức năng và các mục tiêu của NHNN. Qua rà soát kinh nghiệm quốc tế, NHNN chưa thấy có quốc gia nào có quy định tương tự đối với ngân hàng trung ương.

Văn bản của NHNN nêu rõ: Việc phối hợp thu thuế, thu khác thuộc ngân sách nhà nước dựa trên cơ sở thỏa thuận giữa NHTM và cơ quan thuế. Trong quan hệ phối hợp thu này thì NHTM là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ liên quan tài khoản của cá nhân, tổ chức có nghĩa vụ nộp thuế. Theo đó, trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý thuế, xử lý, rà soát dữ liệu, truyền nhận thông tin, hỗ trợ người nộp thuế… quy định tại khoản này phải do NHTM và cơ quan thuế thỏa thuận.

Về việc ngành thuế đề xuất NHTM tự động khấu trừ tiền trên tài khoản của khách hàng để nộp thuế mà không được sự đồng ý của khách hàng, NHNN cho biết, nếu làm điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp về tài sản của tổ chức, cá nhân được Hiến pháp, pháp luật ghi nhận và không phù hợp với trách nhiệm bảo vệ quyền lợi khách hàng.

Cũng trong văn bản trả lời Bộ Tài chính, NHNN lưu ý: pháp luật hiện hành quy định, NHTM chỉ được cung cấp thông tin theo yêu cầu bằng văn bản của cơ quan nhà nước trong quá trình thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án...

“Việc định kỳ cung cấp thông tin tài khoản, cung cấp thông tin của người nộp thuế quy định tại khoản này có phạm vi quá rộng và có thể dẫn tới việc lạm dụng quy định trong quá trình thực thi, đồng thời không phù hợp với yêu cầu về bảo mật thông tin quy định tại khoản 2, khoản 3 điều 14, Luật Các TCTD”, NHNN nêu rõ.